ترمز دستی یا ترمز پارک از قدیم با اهرمی که کنار صندلی راننده قرار داشته، شناخته شده است؛ بعضی مدل‌ها نیز حالت پدالی داشتند که البته تعداد آنها محدودتر است. عملکرد ترمز دستی در طول زمان با استهلاک زیادی مواجه می‌شود و قطعا خوشحال می‌شوید بدانید که سیستم‌های جدید دیگر به‌اندازه ترمزدستی‌های قدیمی استهلاک ندارند و کارایی بهتری ارایه می‌دهند. ترمز پارک برقی یا ترمز دستی برقی راه حل این مسئله است که در خودروهای جدید بکار رفته و در این مطلب می‌خواهیم به معرفی آن بپردازیم. بنابراین اگر می‌خواهید بدانید ترمز پارک برقی چیست و چه مزیت‌هایی نسبت به نمونه‌های دستی- مکانیکی قدیمی دارد، این مطلب را تا انتها بخوانید.
ترمز پارک برقی چیست و چطور عمل می‌کند؟
در ترمزدستی‌های مکانیکی اهرم مربوطه از طریق سیم به لنت‌های عقب متصل می‌شود و راننده با بالا آوردن این اهرم می‌تواند چرخ‌های عقب را با لنت ترمز درگیر کند؛ بنابراین خودرو در این حالت به راحتی از سر جایش تکان نمی‌خورد.
اما در ترمز پارک برقی که به اختصار به آن EPB (Electronic Parking Brake) گفته می‌شود، سامانه کنترل الکترونیکی خودرو یا همان ECU وظیفه فعال کردن ترمز و درگیر کردن چرخ‌های عقب را برعهده دارد. بدین ترتیب که دو موتور الکتریکی مجزا روی چرخ‌های عقب نصب می‌شود تا هرکدام به دنبال دستورات صادر شده از ایسیو، اقدام به فعال کردن ترمز چرخ‌های مربوط به خود کند.
ترمز دستی برقی معمولا توسط یک کلید که روی کنسول بین صندلی‌های جلو قرار دارد، فعال می‌شود. کاربر می‌تواند با کشیدن کلید مربوطه به طرف بالا، ترمز پارک برقی را فعال کند که چراغ مربوط به آن نیز در صفحه کیلومتر یا صفحه نمایشگر خودرو روشن خواهد شد. همچنین با فشردن پدال ترمز و کلید ترمز پارک برقی به سمت پایین، می‌توان ترمز دستی برقی را غیرفعال کرد.
البته جهت جلوگیری از آسیب دیدن سیستم ترمزهای خودرو در مواقعی که راننده فراموش می‌کند سیستم ترمز پارک برقی را غیرفعال کند، سامانه ECU زمانی که خودرو روشن و پدال گاز به منظور شروع حرکت فشرده می‌شود، ترمز پارک دستی را به صورت اتوماتیک غیرفعال می‌کند تا آسیب خاصی به سامانه ترمزگیری وارد نشود.
اما همانطور که می‌دانید در ترمز دستی مکانیکی، گاهی از مواقع راننده فراموش می‌کند که ترمز دستی را خلاص کند و احتمال دارد به همان صورت به حرکت خود ادامه دهد که درنتیجه اجزای سیستم ترمز چرخ‌های عقب شامل دیسک، کاسه و لنت‌ها دچار آسیب جدی خواهد شد.
اولین بار چه خودرویی از ترمز پارک برقی استفاده کرد؟
نخستین بار خودروساز معروف آلمانی یعنی آئودی روی مدل A8 خود از ترمز پارک برقی استفاده کرد و از سال ۲۰۰۹ به بعد نیز کلیه محصولات این شرکت با ترمز پارک برقی به بازار آمدند. رفته‌رفته دیگر خودروسازان هم به این آپشن کاربردی علاقه‌مند شدند و در حال حاضر اکثر محصولات جدید در دنیا از ترمز پارک برقی برخوردار هستند.
در بازار ایران هم بسیاری از خودروهای جدید نظیر ریسپکت بهمن موتور، دیگنیتی پرستیژ، چری تیگو ۷، فونیکس تیگو ۸ پرو، فونیکس تیگو ۷ پرو، آریزو ۶ پرو و…، از ترمز پارک برقی استفاده می‌کنند.
مزایای ترمز پارک برقی نسبت به مدل‌های مکانیکی
ترمز پارک برقی نسبت به مدل‌های مکانیکی دیرتر خراب می‌شود و از این جهت دردسرهای کمتری برای مالک خودرو ایجاد می‌کند. ضمنا به‌کارگیری آن نیز راحت‌تر است؛ خصوصا خیلی وقت‌ها خانم‌ها نمی‌توانند اهرم ترمز پارک دستی را خلاص کنند و حتی آقایان نیز در مواقعی که این اهرم دچار خرابی باشد با آن مشکل دارند. اما در ترمز دستی برقی این مشکل حل شده و تنها با فشردن کلید می‌توان آن را فعال یا غیرفعال کرد.
همچنین سامانه ECU بعد از روشن شدن خودرو و اعمال فشار روی پدال گاز به طور اتوماتیک سیستم ترمز دستی برقی را غیرفعال می‌کند که هم دیگر نیاز نیست تا کاربر با اهرم ترمز دستی به جدال بپردازد و هم به دلیل فراموشی در خلاص کردن ترمز دستی، ترمزهای عقب آسیب نخواهند دید.
در ادامه مزایای ترمز پارک برقی به صورت خلاصه آورده شده است:
- فعال‌سازی راحت‌تر از طریق کلید
- غیرفعال‌سازی هوشمند از طریق ایسیو و درنتیجه عدم آسیب به سیستم ترمز هنگام فراموشی خلاص کردن ترمز پارک
- استهلاک پایین‌تر در طول زمان و کاهش دردسرهای مالک خودرو در زمینه تعمیر و نگهداری ترمز پارک
جمع‌بندی
سیستم ترمز پارک برقی یکی از آپشن‌های کاربردی و مهم در خودروسازی امروز دنیا به شمار می‌رود و بسیاری از محصولات میان قیمت و گران‌قیمت در حال حاضر با این نوع سیستم ترمز پارک به بازار عرضه می‌شوند. ضمنا استفاده از سیستم اتوهلد در خودروهایی که به ترمز دستی برقی مجهز هستند، باعث می‌شود تا در ترافیک کار راننده بسیار راحت‌تر شود.
سامانه اتوهلد به طور خودکار سیستم ترمز پارک برقی را هنگام توقف خودرو فعال می‌کند تا ماشین به سمت جلو یا عقب حرکت نکند؛ بعد از آنکه راننده قصد حرکت کرد مجددا این سیستم ترمز پارک برقی را غیرفعال می‌کند تا راننده بدون نیاز به فعال و غیرفعال کردن ترمز دستی به حرکت خود در ترافیک ادامه دهد. نگهداری راحت‌تر، ایمنی بیشتر و سهولت کار راننده از جمله مهم‌ترین مزیت‌های هستند که باعث شده تا امروزه ترمز پارک برقی در خودروها بسیار محبوب شود.
ضمن تشکر از توضیحات کامل.
سپاس از توضيحات خوبتون، بسيار مفيد بود.
با توجه به تجربه‌های گذشته به نظر من ترمز دستی همچنان نسبت به ترمز برقی بخاطر مواقع خطر و خرابی ترمز اصلی استفاده از ترمز دستی توسط رانندگان مجرب و یا سرنشینان مجرب مطلع اولویت و ارجعیت خود را دارد.