در سال‌های اخیر عبارت لاستیک ران فلت در دنیای خودرو بسیار شنیده می‌شود. البته این لاستیک‌ها خیلی هم جدید نیستند ولی در بازار ایران با تاخیر وارد شده و نسبتا جدید حساب می‌شوند و بیشتر روی خودروهای لوکس می‌توان آنها را دید. حتی در برخی منابع معادل فارسی نیز برای لاستیک ران فلت ابداع شده و از آن با نام لاستیک پنچر رو نام برده می‌شود.
پیشینه لاستیک‌های ران فلت به دهه ۱۹۸۰ میلادی بر می‌گردد. این لاستیک‌ها در صورت ترکیدن یا خالی شدن باد هم توانایی حرکت دارند. البته نه اینکه کاملا مانند لاستیک باد دار باشند و در این حد کارایی دارند تا شما را به نزدیک‌ترین مرکز سرویس، امداد یا لاستیک فروشی برسانند تا تایر خودرو را عوض کنید. لاستیک ران فلت در صورت ترکیدن با محدودیت کارایی می‌تواند ادامه دهد. برای مثال در اکثر این لاستیک‌ها حداکثر سرعت خودرو پس از ترکیدن لاستیک از ۸۰ کیلومتر بر ساعت نباید تجاوز کند و حداکثر مسافت قابل طی کردن بدون باد نیز معمولا چیزی در حدود ۵۰ مایل یا همان ۸۰ کیلومتر است. در ادامه می‌خواهیم بیشتر به جزییات لاستیک‌های ران فلت بپردازیم و معایب و مزایای آنها را نیز بررسی کنیم.
لاستیک ران فلت چگونه کار می‌کند؟
لاستیک‌های ران فلت به طور عمده به دو گروه تقسیم می‌شوند:
- لاستیک‌های self-supporting
- لاستیک‌های support ring
در گونه نخست یا self-supporting، دیواره‌های جانبی لاستیک تقویت شده است تا از استحکام بالاتری برخوردار باشند. این استحکام بالاتر باعث می‌شود تا تایر حتی با خالی شدن باد نیز خیلی نخوابد و خودرو قابلیت حرکت خود را با محدودیت‌هایی حفظ کند.
در گونه دوم که رینگ ساپورت (support ring) نام دارد از یک حلقه درون لاستیک استفاده می‌شود. این حلقه معمولا از پلاستیک بسیار مستحکمی ساخته شده می‌شود، ولی ممکن است در ساخت آن از مواد دیگر نیز استفاده شود. در صورت خالی شدن باد لاستیک، این حلقه استحکام کافی را به دیواره لاستیک می‌دهد و از آن پشتیبانی می‌کند.
از آنجایی که لاستیک‌های ران فلت در صورت خالی شدن باد نیز حرکت می‌کنند، ممکن است راننده ترکیدن لاستیک را متوجه نشود. به همین دلیل در خودروهای مجهز به این لاستیک حتما باید سیستم هشدار فشار باد تایر (TPMS) نصب شده باشد تا هرگونه تغییر در فشار باد تایرها به راننده نشان داده شود.
آیا می‌توان لاستیک ران فلت را تعمیر کرد؟
برخلاف لاستیک‌های عادی، لاستیک‌های ران فلت قابل تعمیر نیستند و تعمیر کردن آنها یک کار غیر اصولی است. با توجه به اینکه این لاستیک‌ها بدون باد نیز رانده می‌شوند سازه و آن بافت دیواره لاستیک در ران فلت‌ها مستهلک می‌شود و استحکام خود را از دست می‌دهد. این مساله یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف تایرهای ران فلت است. یک لاستیک معمولی پس از پنچر گیری یا تعمیر نیز مدت زمان زیادی می‌تواند برای شما کار کند اما یک لاستیک ران فلت در صورت تعمیر به دلیل از دست دادن بخشی از استحکام خود بیشتر از حالت عادی مستعد خراب شدن دوباره است.
آیا عمر یک لاستیک ران فلت با یک لاستیک معمولی یکسان است؟
لاستیک‌های راف فلت نیز از همان مواد بکار رفته در لاستیک‌های عادی ساخته می‌شوند پس نرخ سایش و سرعت مستهلک شدن آنها فرقی با یک لاستیک معمولی ندارد. یکی از کارهای مهم برای افزایش عمر لاستیک ران فلت، بازدید کردن مرتب فشار باد آنها هست. توجه داشته باشید که لاستیک ران فلت قیمت بالاتری از یک لاستیک معمولی دارد پس اگر آن را از دست بدهید متحمل خسارت سنگین‌تری خواهید شد. با این حساب ارزشش را دارد تا بیشتر هم مراقب لاستیک ران فلت خود باشید.
لاستیک‌های ران فلت، خوب یا بد؟
لاستیک‌های ران فلت کاملا بدون ایراد هم نیستند و باید ببینید که بر اساس نوع استفاده تان از خودرو آیا به چنین فناوری نیاز دارید یا خیر؟ در ادامه برخی از نقاط قوت و ضعف این لاستیک‌ها را برایتان ذکر خواهیم کرد.
نقاط قوت
- رانندگی در حالت پنچری (بدون باد): بدون شک این اولین و مهم‌ترین نقطه قوت لاستیک ران فلت در مقایسه با یک لاستیک معمولی است. لاستیک ران فلت در هر صورت و بدون هیچ بادی هم شما را حداقل تا محلی می‌برد که بتوانید لاستیک خودرو را تعویض کنید. تنها نکته‌ای که راننده باید توجه کند حداکثر سرعت خودرو است. این حداکثر سرعت مجاز در حالت بدون باد معمولا در دفترچه راهنمای مصرف کننده خودرو نوشته می‌شود.
- پایدار بالاتر در هنگام پنچری: از آنجایی که تایرهای ران فلت برای حرکت در حالت پنچری دارای دیواره‌های مستحکم‌تری هستند پس در صورت ترکیدن لاستیک تاثر کم‌تری روی پایداری خودرو احساس می‌شود و خودرو همچنان قابل هدایت خواهد بود. فرمان پذیری این لاستیک‌ها در حالت پنچری با حالت عادی فرقی ندارد و همین یک نکته مثبت بسیار مهم از نظر ایمنی است.
- کاهش وزن خودرو: در صورتی که خودرویی به لاستیک‌های ران فلت مجهز باشد دیگر نیازی به لاستیک زاپاس وجود ندارد و این یعنی یک بار اضافه از خودرو حذف می‌شود. اثر این بار اضافی را که اتفاقا کم هم نیست را روی مصرف سوخت خودرو می‌توان مشاهده کرد.
نقاط ضعف
- خشکی سواری: لاستیک‌های ران فلت از دیواره‌های سفت‌تری در مقایسه با لاستیک‌های معمولی استفاده می‌کنند و همین مقداری کیفیت سواری خودرو را کاهش می‌دهد. معمولا در خودروهایی که به صورت استاندارد به تایر ران فلت مجهز هستند، خودروساز سعی می‌کند از سیستم تعلیق نرم‌تری استفاده کند.
- استهلاک: عمر یک لاستیک ران فلت با تایر معمولی فرق چندانی ندارد. اما همانطور که اشاره شد لاستیک ران فلت سواری خشک‌تری در مقایسه با لاستیک معمولی دارد. سازندگان لاستیک برای حل این مشکل اقدام به استفاده از مواد نرم‌تری در سطح لاستیک می‌کنند تا خشکی دیواره جبران شود. حال نرمی سطح لاستیک می‌تواند ساییدگی آن را سرعت بخشیده و مستهلک شدن لاستیک را تسریع کند. بر اساس یک مطالعه، به طور متوسط لاستیک ران فلت ۹ هزار کیلومتر کم‌تر از یک لاستیک معمولی عمر دارد. با این وجود باید در نظر داشت که در نظرسنجی مشابهی به طور کلی اکثر خریداران از تایر ران فلت رضایت داشتند و مزایای آن را بیشتر از معایب آن مورد توجه قرار داده‌اند.
- نیاز به سیستم نمایش فشار باد تایر: همانطور که در ابتدا اشاره کردیم خودرویی که به تایر ران فلت مجهز است حتما باید سیستم TPMS داشته باشد وگرنه ممکن است راننده متوجه ترکیدن لاستیک خودرو نشده باشد.
- قیمت بالا و دسترسی کم‌تر: تایرهای ران فلت هنوز عمومیت زیادی پیدا نکرده‌اند و به همین دلیل نمی‌توانید آنها را در همه لاستیک فروشی‌های پیدا کنید. همچنین این تایرها قیمتی بالاتر از تایرهای معمولی دارند و به همین علت باید هزینه بیشتری نیز برای خرید یک تایر ران فلت کنید.
پایان سخن
دلیل اصلی استفاده خودروسازان از لاستیک ران فلت امنیت بیشتر خودرو در صورت ترکیدن لاستیک است. با این وجود شما به عنوان مصرف کننده باید ببینید که آیا این تایرها ارزش اضافه پرداخت را دارند یا خیر؟ به طور کلی چنین تایرهای توصیه می‌شوند و اگر با قیمت و سایر معایب آنها مشکلی ندارید می‌توانید با مجهز کردن خودروی خود به این تایرها سواری ایمن‌تر و کم دردسرتری را تجربه کنید. در بازار کشورمان بسیاری از خودروهای آلمانی به تایرهای ران فلت مجهز هستند.
