عمر مفید خودروها در ایران و 10 گام اساسی برای افزایش عمر خودرو

از نظر کارشناسان خودرو، میزان متوسط پیمایش هر خودرو، می‌بایست در حدود 20.000 کیلومتر در سال باشد و اعدادی که کمتر از این هستند، خودروهایی به نسبت سالم‌تر و اعداد بزرگ‌تر از 20.000، خودروهایی هستند که غالباً برای مصارفی غیر از مصرف شخصی استفاده می‌شوند که البته خرید خودروهای این‌چنینی توصیه نمی‌شود. اگر بخواهیم خودرو بخریم، باید توجه کنیم که عمر مفید هر خودرو به چه اندازه است. این‌گونه می‌توانیم در مرحله فروش، انتظار دریافت پیشنهادی منطقی داشته باشیم و هم در مرحله خرید، سعی کنیم از تهیه این‌چنین گزینه‌هایی صرف‌نظر کنیم.

در گذشته متوسط عمر مفید خودروهای خارجی 8 سال یا حدود 240 هزار کیلومتر اعلام می شد، اما به لطف پیشرفت های صورت گرفته در طراحی و تکنولوژی خودروها این زمان به بیش از 10 سال یا 320 هزار کیلومتر رسیده است. هر چند در این میان برخی از برندهای خودرویی به طور معمول عمر مفید بالاتری دارند. به عنوان مثال ولوو، مرسدس بنز و بی ام دبلیو در مقایسه با سایر خودروها از عمر مفید بالاتری برخوردار هستند. خودروهای ژاپنی هوندا و تویوتا هم به خودروهای با عمر مفید بالا مشهور هستند. محصولات خودرویی تولید ایران، کیفیت ساخت خوبی ندارند، ولی به دلیل اینکه این خودروها از پلتفرم خودروهای خارجی بهره می‌برند، توان عمر مفید آن‌ها تا حدودی با خودروهای خارجی برابری می‌کند.

عمر خودرو

در جدول زیر می‌توانیم دسته‌بندی مختلف خودروها و حداکثر کیلومتر کارکرد منطقی برای خرید خودرو را مشاهده کنیم. اما اگر کارکرد خودروها بیش‌ازاندازه اعلامی در جدول زیر باشد، هزینه‌های تعمیراتی نظیر جعبه‌دنده و موتور و سایر هزینه‌های تحمیلی گران‌قیمت، به عهده مالک جدید آن خواهد بود که با توجه به افزایش احتمال نیاز به تعمیرات، خریداری این خودروها را به هاله‌ای از شک فرومی‌برد.

همان‌طور که در جدول بالا مشاهده می‌کنید، خودرو پراید، ازنظر میزان پیمایش به خودروهای باکیفیتی مانند BMW نزدیک است. این موضوع بر کیفیت بالای این خودرو دلالت نمی‌کند و دلیل آن هزینه‌های پایین نگهداری و تعمیرات این خودرو است و می‌توان نگهداری پراید را تا زمان بیشتری مقرون‌به‌صرفه دانست.

10 گام اساسی برای افزایش عمر مفید خودرو

در ادامه به راهکارهایی اشاره خواهیم کرد که به شما کمک میکنند تا عمر مفید خودروی خود را به حداکثر زمان ممکن برسانید.

1- انجام به موقع سرویس های دوره ای

1-1- روغن موتور

عدم استفاده از روغن استاندارد و با کیفیت و بی توجهی در تعویض به موقع روغن، می تواند عمر مفید موتور خودرو را کاهش دهد. هر روغن موتور بنابر کیفیت و نوع ساخت آن، کارکرد متفاوتی دارد و این میزان کارکرد مفید بر روی قوطی روغن درج شده است. به طور معمول بهترین کارکرد روغن خودرو در 6 هزار کیلومتر ابتدایی است. هر چند کارکرد مفید برخی از روغن های موتور بیش از 4 تا 5 هزار کیلومتر نیست و در اینگونه موارد نباید مبنای تویض روغن را 6 هزار کیلومتر در نظر گرفت.

اگرچه کارشناسان نظرات متفاوتی در خصوص بازه زمانی تعویض روغن موتور دارند اما به نظر می رسد بازه 6 ماهه، منطقی ترین زمان برای تعویض روغن است. رعایت این بازه زمانی و استفاده از روغن با کیفیت تا حدود زیادی عمر مفید موتور خودرو را افزایش می دهد. استفاده از روغنهای با درجه کیفی پایین (برای خودروهایی که به روغن با درجه کیفی بالا نیاز دارند)، ویسکوزیته نامناسب و کیفیت نامطلوب میتواند منجر به بروز آسیبهای جبران نشدنی در موتور خودرو شود.

توصیه می شود در خودروهای با کارکرد بالای 160 هزار کیلومتر از روغن های سینتتیک، نیمه سینتتیک یا روغنهای مخصوص خودروهای کارکرد بالا استفاده شود. همچنین با هر بار تعویض روغن حتما فیلتر روغن را نیز تعویض کنید. تعویض فیلتر هوا و صافی بنزین نیز به ازای هر 15 تا 20 هزار کیلومتر کارکرد به افزایش عمر مفید خودروی شما کمک خواهد کرد.

2-1- روغن گیربکس و واسکازین

اگرچه در سرویس های دوره ای خودروهای دنده ای، تنها سطح واسکازین چک می شود تا در صورت نیاز به آن اضافه شود اما کارشناسان معتقدند برای پیشگیری از کاهش روانکاری واسکازین و افزایش عمر مفید خودرو به ازای هر 30 تا 40 هزار کیلومتر کارکرد یا هر دو سال یکبار، واسکازین گیربکس تعویض شود.  

در خصوص خودروهای اتوماتیک هم توصیه میشود روغن گیربکس برای خودروهای صفر در کارکرد 30 تا 40 هزار کیلومتر و برای خودروهای دست دوم به ازای هر 20 هزار کیلومتر تعویض شود.

3-1- تسمه تایم

با توجه به اینکه پاره شدن تسه تایم به ویژه در سرعت های بالا منجر به خسارات زیادی می شود توصیه می شود تا زمان تعویض تسمه تایم جدی گرفته شود. به طور متوسط بعد از هر 60 تا 80 هزار کیلومتر کارکرد، باید نسبت به تعویض تسمه تایم اقدام شود.

4-1- سایر موارد

دقت کنید که معیوب بودن شمع و وایرها نیز در کارکرد موتور و افزایش میزان مصرف سوخت تاثیر بسزایی دارد. بنابراین به منظور افزایش عمر مفید خودرو نسبت به تعویض آنها در زمان مقرر اقدام نمائید.
توجه کنید که سیستم ترمز، باتری، تصفیه بنزین، شیلنگ ها و … از مواردی است که باید در بازه های زمانی میان مدت کنترل شوند و در صورت مشاهده مشکل سریعا نسبت به تعویض آن اقدام شود. عوض نکردن به موقع روغن ترمز باعث اسیدی شدن آن و خورده شدن قطعات سیستم ترمز و کاهش قدرت توقف خودرو می شود.
همواره نسبت به نشتی های خودرو حساس باشید. این نشتی ها اغلب نشانه ای برای بروز مشکل در خودرو هستند و بی توجهی به آنها می تواند خسارات زیادی به همراه داشته باشد. گاهی بی توجهی کردن به همین نشان های ساده میتواند منجر به تعویض کامل موتور شود!

2- توجه ویژه به سیستم برق خودرو

سیستم برق خودرو دارای محدودیت آمپر است و با توجه به اینکه یکی از بخشهای حساس خودرو محسوب می شود در راستای افزایش عمر سیستم برق خودرو به نکات زیر توجه کنید:

• o    با استفاده از سیستم های صوتی پرقدرت به سیستم برق خودرو فشار وارد نکنید زیرا این کار باعث خراب شدن دینام و باتری خودرو می‌شود که درنهایت منجر به مستهلک‌ شدن سیستم سیم‌کشی خودرو می شود. برای استفاده از سیستم های صوتی پرقدرت یا پروژکتورهای پرمصرف از یک باتری اضافه یا دینام با آمپر بالاتر استفاده کنید 
  o    مداوم روکش سیم های سیستم برق و میزان آب باتری خودرو را چک کنید
  o    هرگز در هنگام روشن بودن خودرو، سرباتری ها را جدا نکنید. زیرا این کار باعث آسیب زدن به دینام و ECU خودرو می شود
  o    در صورت شستشوی موتور، قبل از روشن کردن خودرو، تمام سوکت ها و شمع و وایرها را به خوبی خشک کنید

3- بررسی سیستم خنک کننده موتور خودرو

سیستم خنک‌کننده در عملکرد موتور یک خودرو، نقش اساسی را ایفا می‌کند. در این سیستم‏، رادیاتور، فن، پمپ آب، ترموستات و مایع ضدیخ از اجزا اصلی بوده و عملکرد این اجزا باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. انجام بررسی های مرتب برای پیدا کردن هر گونه نشانه خرابی و فرسودگی ضروری است. ترک خوردگی تسمه ها یا نقاط نرم شده یا باد کرده روی شلنگ ها باید برطرف شوند. اگر این قطعات مشکل داشته باشند، سیستم خنک کننده خودرو را از کار می اندازند. اگر فکر می کنید وجود ترموستات باعث گرم شدن موتور می شود از سالم بودن آن مطمئن شوید.

قدرت مواد ضد خوردگی موجود در ضدیخ به تدریج و طی زمان تحلیل میروند، بنابراین مایع خنک کننده را هر دو سال يك بار يا پس از کارکرد 40 تا 50 هزار کیلومتر عوض کنید تا نيازي به تعميرات و هزينه‌كرد در اين سيستم نداشته باشيد.

4- بررسی سیستم کولر و تهویه مطبوع

به منظور جلوگیری از ته نشین شدن گاز و مایع خنک کننده و رسوب کردن آن در مجاری سیستم کولر خودرو حتی در هوای سرد نیز هر ماه یک بار کولر خودرو را روشن کرده و اجازه دهید ۵ دقیقه کار کند. چنانچه در هنگام حرکت قصد روشن کردن کولر را داشتید, در سرعت های پایین و دور موتورهای کم کولر خودرو را روشن کنید تا فشار ناگهانی در دور موتور بالا به مجموعه کمپرسور وارد نشود.

5- نگهداری از لاستیک ها

چرخ ها و لاستیک خودرو از جمله عواملی است که تاثیر به سزایی در افزایش کارکرد و عمر خودرو دارد. بالانس بودن چرخ ها و سلامت لاستیک ها ضمن ایجاد تسلط بیشتر بر جاده مانع از ایجاد فشار بیش از حد بر جلوبندی خودرو می شود. بنابراین و در راستای افزایش عمر خودروی خود به نکات زیر در خصوص نگهداری از لاستیک ها توجه کنید:

o    هموراه به میزان عاج باقیمانده از لاستیک توجه کنید
o    هر سه ما یکبار قطعات جلوبندی، سیستم فرمان و سیستم تعلیق بررسی شود
o    هر سه تا شش ماه یکبار هر چرخ های خودرو را بالانس کنید تا فشار کمتری به جلوبندی وارد شود
o    به صورت هفتگی و برای جلوگیری از ناهماهنگی بین چرخ ها و ترک نخوردن لاستیک، باد لاستیک را تنظیم کنید
o    برای افزایش عمر لاستیک ها، آنها را با مواد شوینده مناسب بشویید
o    از رینگ های غیراستاندارد و سنگین که باعث وارد شدن ضربه به جلوبندی خودرو می شوند استفاده نکنید

6- توجه به هشدارهای خودرو

همواره به اطلاعاتی که خودرو به شما می دهد توجه کنید. اگر عقربه ها به شما هشدار دادند که دمای موتور در حال بالا رفتن است، فشار روغن پایین است یا چراغ چک روشن شود به سادگی از کنار این هشدارها نگذرید و در اولین فرصت به مکانیک مراجعه کنید.

7- استفاده از قطعات یدکی اصلی

همواره از قطعات یدکی مرغوب استفاده کنید زیرا این مسئله در نهایت موجب افزایش دوام خودرو خواهد شد. شاید به ظاهر استفاده از قطعات یدکی فرعی و ارزان، مقرون به صرفه باشد اما در صورت بروز مشکلات ناشی از استفاده از کالای نامرغوب با ضررهای زیادی روبرو خواهید شد.

8- استفاده از سوخت مناسب

همواره از سوخت متناسب با خودرو خود استفاده کنید. خودروهایی که مجهز به سیستمهای توربوشارژر یا سوپرشارژر هستند و همچنین خودروهایی که موتور با تراکم بالا دارند باید از بنزین با اکتان بالا استفاده کنند. بنابراین برای این دسته از خودروها استفاده از بنزین سوپر یا بنزین معمولی با مکمل های اکتان معتبر منجر به افزایش طول عمر خودرو خواهد شد. 
در مورد خودروهای دوگانه سوز هم توصیه می شود به منظور افزایش طول عمر خودرو به ازای هر دو بار رانندگی با حالت گازسوز، یک باک بنزین بسوزانند. علت این توصیه این است که دمای احتراق CNG بسیار بالا است و طرفی به دلیل غیرچرب بودن باعث افزایش استهلاک خودرو در طولانی مدت میشود.

9- اصلاح نحوه رانندگی

یک از عوامل بسیار مهم در افزایش عمر مفید خودروها، نحوه رانندگی با خودرو است. هر چه به موتور خودرو فشار بیشتری وارد شود طبیعتا عمر آن کاهش می یابد. شتابگیری و ترمزگیری های مکرر و شدید، بالا بردن دور موتور بیشتر از خط قرمز، رانندگی با حداکثر سرعت به مدت طولانی و یدک کشیدن بارهای سنگین همگی در کاهش عمر موتور و استهلاک خودرو موثر هستند. 

شاید تعجب کنید اما برخلاف تصور عموم، استفاده کمتراز 3 کیلومتر در روز بیشتر از آنکه باعث افزایش عمر مفید خودرو شود باعث آسیب زدن به  موتور می شود. علت این مسئله این است که رانندگی در مسیرهای خیلی کوتاه و زود خاموش کردن موتور باعث می شود دمای موتور به حد ایده آل نرسیده و لجن روغن داخل موتور جمع شود. از طرفی دمای پایین موتور باعث فرسایش موتور می شود. 

با توجه به اینکه در زمان روشن کردن خودرو در ابتدای صبح، علاوه بر گیربکس، قطعاتی مانند دیفرانسیل (در خودروهای با محور فعال عقب) نیازمند گرم شدن برای عملکرد بهتر هستند، توصیه میشود حدودا یک دقیقه پس از روشن شدن خودرو، با دور موتور کمتر از 1500 حرکت کرده و پس از گذشت 3 الی 4 دقیقه دور موتور را افزایش دهید. همچنین  پس از رانندگی های طولانی و قبل از بستن کامل سوئیچ، صبر کنید تا فن خودرو خاموش شود. همه این موارد در نهایت به افزایش عمر مفید خودرو کمک خواهند کرد.

10- شست و شوی خودرو

شست و شوی مداوم و اصولی خودرو دو کارکرد مهم دارد:
اول حفظ رنگ خودرو چرا که تمیز نبودن بدنه خودرو میتواند به مرور زمان منجر به کدر شدن رنگ خودرو شود. علاوه بر شست و شوی مداوم قرار ندادن خودرو در تابش مستقیم خورشید تاثیر به سزایی در افزایش عمر رنگ خودرو دارد. 

دوم جلوگیری از پوسیدگی بدنه و قطعات فلزی خودرو به واسطه شستن بدنه و زیربندی خودرو.

برای شستشوی موتور خودرو، همان مقدار که نظافت موتور می‌تواند سودمند باشد، استفاده از آب و مواد نامناسب نتیجه معکوس دارد و اثرات مخربی بر جای می‌گذارد. نشت رطوبت به داخل قطعات برقی و الکترونیکی خودرو باعث ایجاد رسوب درون آن‌ها شده که حاصلی جز خرابی نخواهد داشت. استفاده از مواد شوینده نامناسب و  پاشش مستقیم و بافشار آب باعث از بین رفتن قطعاتی مانند کویل، دلکو، شمع‌ها، ABS، سیستم تزریق سوخت و سنسورهای الکتریکی می‌شود.

مطالعه مقالات مرتبط زیر را از دست ندهید

عمر مفید خودرو چقدر است؟

چگونه از خودرو ها بهتر نگهداری کنیم؟

متوسط کارکرد خودرو در یک سال چقدر است؟

چرا خرید خودروی کارکرده و حتی صفر به کارشناسی نیاز دارد؟

خرید خودروی کارکرده؛ فرصت یا تهدید؟

نکات مهم فروش خودرو کارکرده