چرا واردات خودرو آزاد نمی‌شود؟

واردات خودرو از سال ۹۹ به این سو همواره با خبرهای متناقضی بر صدر اخبار نشسته است. حتی چند باری آزادسازی کامل واردات در رسانه‌های معتبر کشور انعکاس یافته اما مدتی بعد این خبر یا تکذیب شده یا نمود اجرایی از خود نشان نداده است. در همین راستا پای صحبت‌های بابک صدرایی کارشناس صنعت خودرو و مدیر سابق بازاریابی شرکت مدیران‌خودرو نشسته‌ایم. با ما در ادامه همراه باشید.

گره اصلی واردات خودرو

*جناب صدرایی بگذارید ابتدا مهمترین پرسش را مطرح کنیم. چرا واردات خودرو برخلاف اعلام چند باره تاکنون آزاد نشده است؟

_واقعیت این است که در شرایط پیچیده اقتصادی فعلی واردات خودرو می‌توانند برای دولت یک منبع درآمد محسوب شود. اما مشکل اینجاست که هنوز میان تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان صنعتی کشور اجماع کاملی در تدوین استراتژی واردات خودرو صورت نگرفته است.

*برخی معتقدند خودروسازان خصوصی و دولتی مانع واردات خودرو به کشور می‌شوند. برخلاف اینکه حتی زمزمه‌هایی مبنی بر واردات توسط خودروسازان نیز به گوش می‌رسد. آیا چنین داستانی موضوعیت دارد؟

_من اعتقاد دارم واردات با احتمال بسیار بالا تعرفه نسبتا بالایی خواهد داشت و همین موضوع باعث می‌شود حاشیه امن خودروسازان داخلی اصلی مانند ایران‌خودرو و سایپا حفظ شود. واردات یک خودرو کاملا اقتصادی با وجود تعرفه واردات با قیمت بالای ۵۰۰ میلیون تومان به بازار ایران خواهد رسید. بنابراین حتی ممکن است در مواردی خودروهای داخلی نسبت به آن خودرو برتری داشته باشند.

از سوی دیگر خودروهایی که می‌توانند با قیمت انواع محصولات نسبتا مدرن چینی از برندهای شناخته شده بین‌المللی به بازار ایران وارد شوند قطعاً از نظر رده قیمتی بالاتر از این محصولات می‌ایستند یا کلاس بدنه کوچکتر و قدرت کمتری خواهند داشت.

شاید تعدادی از خودروهای چینی رقبای وارداتی تازه‌ای در برابر خود ببینند. اما درمجموع نمی‌توان مدعی شد واردات خودرو با عوارض گمرکی به طور مستقیم بازار خودروهای داخلی را هدف قرار می‌دهد.

آیا واردات خودرو راه کنترل قیمت در بازار است؟

*از دید شما در شرایط فعلی واردات خودرو راه اصلی کنترل بازار است یا تولید و مونتاژ؟ عده‌ای معتقدند می‌توان خودروهای ارزان از برندهای معتبرتر و شناخته‌شده‌تر جهانی را وارد کشور کرد.

_من اعتقاد دارم به هیچ عنوان نباید چرخ تولید را از حرکت باز داشت. در حقیقت آنچه درباره بازار کشورهای حوزه خلیج فارس مطرح می‌شود مدل درستی برای بازار ایران نیست. درآمد سرشار نفتی این کشورها با وجود جمعیت بسیار کمتر نسبت به ایرانِ ما به‌علاوه نیاز ۱۰۰ هزار دستگاهی آنها به خودرو در سال، شرایط را کاملا متفاوت می‌کند.

ما در اوج دوران واردات نیز سالانه تنها ۳۰ هزار خودرو به کشور وارد کردیم. اما کشورمان به بیش از 1.5 میلیون دستگاه خودرو در سال نیاز دارد. البته از سوی دیگر بنده به هیچ عنوان موافقتی با انحصار و بستن دروازه‌های کشور ندارم. ترکیب واردات هدفمند با تعرفه حمایتی پلکانی در بازه‌های زمانی مشخص مانند بازه‌های ۱۰ ساله با تولید خودروهای نسبتا کیفی راه حل خوبی برای کنترل بازار است.

*آیا اصولا با وجود استانداردهای سختگیرانه ۸۵گانه واردات خودروهای ارزان‌تر از ۱۰ هزار دلار به کشور شدنی است؟

_بله. به هر حال آن خودروها دست‌کم استانداردهایی در حد خودروهای ارزان ایرانی دارند. اما مشکل اصلی تحریم‌های مالی و بانکی به کشور است. حتی کشورهایی مانند هند که به ایران بدهی نفتی دارند نیز شاید در عمل نتوانند خودروهایی از برندهای سوزوکی، هیوندای، کیا، رنو و تویوتا را به کشورمان صادر کنند.

*با این اوصاف آیا واردات خودرو می‌تواند به نیمه دوم امسال برسد؟

_با وجود مشکلات و دیدگاه‌های متضاد فعلی بعید است و به احتمال قوی باید منتظر واردات خودرو در سال آینده باشیم. البته به‌شخصه معتقدم آزادسازی واردات خودرو اجتناب‌ناپذیر است و دیر یا زود به نتیجه خواهد رسید.

پیش بینی قیمت خودروهای وارداتی

* برای کسانی که قصد خرید یا فروش خودروهای وارداتی را دارند چه توصیه‌ای دارید؟

_قیمت خودرو همگام با تورم بالا می‌رود. پس نمی‌توان گفت کسی با خرید خودرو وارداتی در حال حاضر در صورت آزادسازی واردات طی چند ماه آینده متضرر خواهد شد. واردات خودرو شاید بر قیمت مدل‌های ارزان‌تر کیا و هیوندای هم‌چون سراتو و النترا اثر بگذارد؛ اما بر قیمت خودروهای گران‌قیمت‌تر چندان اثری ندارد. حتی اگر همین امروز هم یک النترا خریداری کنید با وجود تورم تا سال آینده، اگر واردات موجب کاهش قیمت آن شود نیز بازهم آن افت قیمت از محل رشد ارزش خودرو طی ماه‌های قبل اتفاق می‌افتد.

*آیا با تقویت فروش اقساطی خودرو می‌توان خودروهای روز اروپایی را در کشورمان برای طبقه متوسط به پایین عرضه کرد؟

_زیرساخت چنین چیزی در کوتاه‌مدت نمی‌تواند مهیا شود. از سوی دیگر من معتقدم خودروهای آسیایی سازگاری بیشتری با شرایط آب‌وهوایی، جاده‌ای و اجتماعی کشورمان دارند. حتی اگر خودروهای چینی به‌روز را با قیمت رقابتی به دست مصرف‌کننده ایرانی برسانیم نیز، قدمی روبه‌جلو برداشته‌ایم.

*به عنوان پرسش پایانی آیا ممکن است خودرو ارزان شود؟

_در شرایط تورم اقتصادی چنین چیزی امکان‌پذیر نیست. حتی می‌توان گفت رشد قیمت خودرو همگام با بسیاری از کالاها صورت نگرفته است. تنها باید به کُند شدن آهنگ رشد قیمت‌ها امیدوار بود.