احتمالاً شما نیز در زمان مراجعه به تعمیرگاه و فروشگاه‌های تعویض روغن موتور خودرو، به جای توجه به کارکرد و هماهنگی روغن با خودرو به تبلیغات فروشنده، قیمت، نوع برند و مارک روغن موتور وغیره توجه می‌کنید. در حالی که اگر اطلاعات لازمه را در این زمینه داشته باشید، به مهم‌ترین ویژگی مدنظری روغن موتور برای خرید آن توجه خواهید کرد.
تعویض روغن موتور خودرو جزو ضروری‌ترین و مهم‌ترین اقداماتی است که حتماً باید در رسیدگی‌های دوره‌ای خودرو انجام داد. در واقع روغن موتور با کیفیت و تعویض به موقع آن برای سالم ماندن موتور خودرو، افزایش عمر مفید اتومبیل و جلوگیری از دردسرهای آینده ضروری می‌باشد. اما برای کسب این هدف سؤالات زیادی از قبیل؛ چه نوع روغن موتوری برای خودرو مناسب است؟ مهم‌ترین ویژگی روغن موتور خودرو چیست؟ بهترین زمان برای تعویض روغن موتور چه موقعی است؟ وغیره ذهن رانندگان را مشغول کرده است.
در این مطلب از مجله همراه مکانیک قصد داریم که ضمن ارائه توصیه‌های کاربردی و مهم در هنگام خرید روغن موتور خودرو، به مهم‌ترین ویژگی‌های آن نیز اشاره کنیم.
مهم‌ترین ویژگی روغن موتور خودرو
روغن موتور خودرو ترکیبی از روغن پایه نفتی و افزودنی‌هایی چون مواد ضدزنگ، ضد جوش، ضد اکسید و مواد پاک کننده است. وظیفه اصلی روغن موتور در خودرو روان‌سازی و کاهش سایش در قطعات موتور خودرو در هنگام کار کردن است. در واقع این مایع قهوه‌ای رنگ علاوه بر انجام وظیفه اصلی گفته شده، به تمیز نگه داشتن قطعات و شستشوی داخل موتور از دوده‌های حاصل از احتراق و به خصوص خنک کردن قطعات موتور می‌پردازد.
اما مهم‌ترین ویژگی روغن موتور خودرو که باید به آن توجه کرد، شاخص لزجت (گرانروی یا ویسکوزیته) است. قالب استاندارد شاخص گرانروی به صورت xxW-yy و با عنوان SAE نوشته و ثبت میشود. 2 حرف انگلیسی Xو Y عدد می‌باشد. به این معنا که به جای XX مضرب ۵ از شروع عدد صفر تا عدد ۲۰ قرار گرفته و همچنین به جای حرف انگلیسی yy نیز مضرب 10 از شروع عدد ۲۰ تا عدد ۶۰ قرار می‌گیرد.
کمترین میزان گرانروی یعنی عدد صفر نشانگر سیال و روان بودن نوع روغن موتور است و در عوض با افزایش میزان گرانروی عدد ۶۰ این سیالی کاهش می‌یابد و روغن سخت‌تر جاری میشود. حرف w در این قالب استاندارد نیز مخفف کلمه winter برای نمایش حداقل میزان گرانروی در فصل سرد زمستان است. در واقع عدد قرار گرفته شده در قبل از w نمایشگر گرانروی روغن موتور خودرو در فصل زمستان و سرما است و عدد قرار گرفته شده بعد از w نمایشگر گرانروی روغن در دمای کارکرد موتور است.
اگر بخواهیم با یک مثال ساده این بحث گرانروی روغن موتور خودرو را که مهم‌ترین ویژگی است را بیان کنیم؛ باید بگوییم که روغن موتور با مشخصه 30-5w برای محیط‌های سرد و فصول زمستان مناسب است. همچنین روغن موتور 60-w20 برای محیط‌های گرمسیر و فصول تابستان مناسب است.
در واقع تعیین مناسب‌ترین این عددها برای هر یک از محیط‌های خاص ایران و فصول سال براساس شاخص گرانروی محاسبه میشود. به طور مثال روغن موتور با مشخصه 30-5w عدد ۵ نمایشگر کمترین شاخص گرانروی روغن موتور در آب‌وهوای سرد سال می‌باشد و عدد 30 نمایشگر بالاترین شاخص گرانروی روغن موتور در آب‌وهوای گرم و البته دمای موتور خودرو است. این روغن موتور با این میزان گرانروی به دلیل عدم سفت‌تر شدن و یخ‌زدگی در موتور خودرو برای فصل زمستان، عملکرد خوبی برای اتومبیل دارد.
در واقع در شاخص گرانروی عدد قبل از حرف w نشانگر دمای پایین گرانروی روغن است که هرچه این عدد کمتر باشد به این معناست که روغن موتور مورد نظر باید در دماهای کمتری از سال استفاده شود. اما عدد بعد از w نشانگر دمای بالای گرانروی روغن است که هرچه این عدد بیشتر باشد، به این معناست که روغن موتور مورد نظر در دماهای بالاتر چسبندگی بیشتری دارد.
اما در مورد روغن موتور 60-20w به دلیل وجود میزان گرانروی ۶۰ روغن موتور در فصل گرما گرانروی بسیار بالایی دارد و نسبت به روغن موتور اولی، سفت‌تر خواهد بود. بر همین اساس این روغن موتور در فصل گرما و محیط‌های گرمسیر شل نخواهد شد و مانع از عملکرد روغن‌کاری موتور نیز نمی‌شود.
جابه‌جایی هر یک از گرانروی های گفته شده و حدودی‌های تعیین شده در فصل‌های سال باعث عدم عملکرد درست روغن موتور خودرو شده و در مرور زمان باعث آسیب موتور خواهد شد. به این معنا که اگر روغن موتور 60-20w را در فصول سرما برای خودرو به کار ببریم باعث سفت شدن روغن در موتور خودرو شده و با اصطکاک بیشتری در اتومبیل کار می‌کند.
از این رو برای خرید روغن موتور خودرو حتماً به شاخص گرانروی و تطابق با فصول سرد و گرم سال توجه داشته باشید تا مشکلات احتمالی رخ ندهد.
شاخص تعیینی کیفیت روغن موتور خودرو
به دلیل اینکه از لحظه استارت و روشن کردن خودرو تا زمان خاموش کردن، روغن موتور باید در داخل پیشرانه اتومبیل عملکرد درست و مؤثری داشته باشد، حتماً در انتخاب آن و کیفیت مناسب آن دقت کافی را داشته باشید. روغن موتور مرغوب و باکیفیت، باید دارای گرانروی مناسب بوده و ضریب اصطکاکی کمی داشته باشد
روغن موتور خودرو علاوه بر روان‌سازی کردن قطعات و بخش‌های متحرک موتور، باید تأثیرات بازدارندگی را برای زنگ‌زدگی، سایش و اکسیداسیون داشته باشد. روغن موتورهای موجود در بازار به دو گروه تک درجه‌ای (Moni Grade) و چهار فصل (Multi Grade) تقسیم می‌شوند. البته کارشناسان خودروساز همواره گروه دوم از نوع روغن موتورها را توصیه می‌کنند.
اما یک نکته‌ای که حتماً باید به آن توجه کنید، خرید و استفاده از یک نوع روغن موتور باکیفیت و استاندارد خودروی خود است. معمولاً رانندگان بعد از مراجعه به تعمیرگاه برای تعویض روغن موتور به خاطر محدودیت‌های زمانی، خیلی سریع بعد از انجام سرویس خودرو راهی خیابان و جاده می‌شوند. غافل از این که این کار و مخلوط شدن روغن کارکرده باقیمانده در داخل موتور خودرو با روغن تازه باعث آسیب به موتور خودرو و کاهش خاصیت‌های روغن موتور جدید خواهد شد. به همین خاطر بهتر است که با تخصیص زمان مناسب اجازه دهید که روغن قبلی و سوخته کاملاً و تا آخرین قطره از داخل موتور خودرو خارج شود و سپس روغن موتور جدید را به خودرو اضافه کنید.
البته مدتی است که دستگاه‌های نوین مکش در تعمیرگاه‌ها برای سریع انجام دادن تعویض روغن موتور استفاده میشود. اما به دلیل این که با این کار رسوبات مضر در داخل محفظه روغن خودرو باقی خواهد ماند، توصیه میشود که از این دستگاه استفاده نشود.
مطالعه مقالات زیر را از دست ندهید:
