رله دوبل چیست؟ علائم خرابی رله دوبل خودرو چیست؟

ممکن است تا پیش از خواندن این مقاله، چیزی در مورد رله دوبل نشنیده باشید؛ اما بارها روشن‌نشدن خودرو را تجربه کرده‌اید؛ حتی شاید برای شما این سؤال پیش آمده باشد که صدایی که چند لحظه بعد از بازشدن سوئیچ و پیش از روشن‌شدن خودرو می‌شنوید، به چه علت است. ازاین‌رو، در این مقاله از مجله همراه مکانیک به سراغ بررسی رله دوبل به‌عنوان یکی از قطعات مهم خودرو رفته‌ایم؛ قطعه‌ای که روشن‌شدن خودرو در گرو کارکرد صحیح آن است.

به‌طورکلی، رله دوبل یکی از قطعات الکتریکی خودروهای انژکتوری، محسوب می‌شود که عدم عملکرد صحیح آن، همان‌طور که گفته شد منجر به روشن نشدن خودرو یا بد کارکردن آن ‌می‌شود. وظیفه اصلی این قطعه الکتریکی، تأمین ولتاژ برق موردنیاز ECU یا همان کامپیوتر و سیستم سوخت‌رسانی خودرو است. برای آشنایی بیشتر با این قطعه و علائم خرابی آن، با ما همراه باشید.

رله دوبل چیست؟

رله دوبل، بخشی از قطعات الکتریکی خودروهای انژکتوری است که شامل یک کانکتور ۱۵راهه و دو عدد رله مجزا است. وظیفه برق‌رسانی به قطعاتی مانند سنسور موقعیت میل‌سوپاپ، سنسور سرعت خودرو، پمپ‌بنزین، ایسیو، کوئل، شیر برقی کنیستر، المنت گرم‌کن دریچه گاز و سنسور اکسیژن و انژکتورها برعهده این قطعه است.

قطعات نام‌برده، مهم‌ترین قطعات الکتریکی در خودروها هستند که اگر برق موردنیاز هرکدام به میزان لازم تأمین نگردد، باعث خاموشی یا  درست کارنکردن خودرو می‌شوند.

ساختار رله دوبل

همان‌طور که گفته شد، رله دوبل از یک کانکتور ۱۵راهه و دو عدد رله مجزا تشکیل‌ شده است که از طریق آن‌ها، ولتاژ موردنیاز اجزاء مختلف را تأمین می‌کند. هر رله، شامل یک سیم‌پیچ با هسته بوبین مغناطیسی و یک کنتاکت است که ورودی‌ها و مصرف‌کننده‌های آن، بسته به نوع و مدل رله تفاوت دارند.

کانکتور 15 راهه به شرح زیر عمل می‌کند:

پايه 2 و 8 و 11 و 15 در این چند راهه همیشه ولتاژ 12v+ دارند.

پایه 14 در زمان باز بودن سوئیچ ولتاژ 12v+ دارد.

پایه 1 تأمین برق ECU (در موقع باز بودن سوئیچ)

پایه 4 تأمین برق انژکتور

پایه 5 تأمین برق کوئل

پايه 6 تأمین برق گرم‌کن دریچه گاز

پایه 9 تأمین برق شير كنيستر

پايه 10 تأمین برق ECU (در موقع بسته بودن سوئیچ)

پايه 13 تأمین برق پمپ‌بنزین

عملکرد رله دوبل

فعالیت این قطعه در سه مرحله سوئيچ باز، سوئيچ بسته و خودروی روشن انجام می‌شود. عدم عملکرد صحیح هر مرحله، در مرحله دیگر تأثیرگذار است و اگر رله دوبل خراب شود و هریک از این مراحل به‌درستی انجام نشود، خودرو هرگز روشن نمی‌شود.

مرحله اول – سوئیچ بسته

در این مرحله از پایه 10، برق 12 ولت به ECU خودرو ارسال می‌شود.

مرحله دوم- باز کردن سوئیچ

در این مرحله، این بار ECU، برای قطعاتی چون: پمپ‌بنزین، کوئل، انژکتور، کنیستر، المنت گرم‌کن دریچه گاز و سنسور اکسیژن، برق 12 ولت ارسال می‌کند.

مرحله سوم- استارت و روشن شدن خودرو

در این مرحله عملیات، رساندن برق به قطعات بالا به‌صورت مداوم صورت می‌گیرد.

محل قرارگیری رله دوبل خودرو

محل قرارگیری این قطعه در خودرو‌های مختلف متفاوت است. در اکثر خودروها رله دوبل در محفظه ECU قرار دارد؛ اما در برخی از خودرو‌های داخلی، محل قرارگیری آن متفاوت است؛ مثلاً رله دوبل پژو 206، در محفظه BM34 قرار دارد و محل قرارگیری رله دوبل پژو ۴۰۵ و سمند به ‌صورت افقي و در بالاي رادياتور خودرو است. رله دوبل پراید نیز در کنار باتری و مخزن آب رادیاتور آن قرار دارد.

نشانه‌های خرابی رله دوبل خودرو

اصلی‌ترین نشانه خرابی رله دوبل، روشن‌نشدن خودرو است. اگرچه روشن‌نشدن خودرو می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد، اما یکی از دلایل روشن‌نشدن خودرو بعد از استارت‌زدن، می‌تواند ناشی از خرابی این قطعه باشد. بعد از گرداندن سوئیچ؛ اغلب چندثانیه صدایی شنیده می‌شود که مربوط به صدای پمپ‌بنزین است. اگر با بازشدن سوئیچ این صدا به گوش شما نمی‌رسد، باید بدانید که به ‌احتمال ‌زیاد، این قطعه خودرو از کار افتاده است.

دقت داشته باشید که اگر با چرخاندن یا همان بازشدن سوئیچ، چراغ چک خودرو روشن نشد، با اطمینان بیشتری می‌توانید به خرابی رله دوبل مشکوک شوید.

روش‌های تست رله دوبل

در صورت مشاهده مشکلات بالا، طبیعتاً اولین عکس‌العمل شما مراجعه به تعمیرگاه خواهد بود. روش‌های مختلفی برای سنجش عملکرد رله دوبل وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

1. تست ولتاژی

در این روش با اتصال پروب قرمز ولت‌متر به پایه‌های 2-8-11 و 15 هنگامی‌که پروب مشکی را به سر منفی وصل کرده‌اند، ولتاژ باطری را اندازه‌گیری می‌کنند. درصورتی‌که در تمامی پایه‌ها مقادیر استاندارد ولتاژ مشاهده نشد، جعبه‌فیوزها و اتصالات نیز باید موردبررسی قرار بگیرند و درنهایت، در صورت عدم رفع مشکل، باید قطعه تعویض شود.

2. تست با دستگاه دیاگ

در این روش، به‌طور مستقیم نمی‌توان رله دوبل را موردبررسی قرار دارد؛ بلکه این کار از طریق اتصال سوکت دستگاه دیاگ به خودرو و تست عملگرها بخصوص تست پمپ‌بنزین انجام می‌شود. در این حالت، باید صدای پلاتین رله شنیده شود. اگر پس از بررسی و اطمینان از رسیدن برق به رله دوبل صدای پلاتین شنیده نشد، یقینا این قطعه خراب شده است.

3. تست اهمی

در این روش، به‌وسیله اهم‌متر میزان ولتاژ پایه‌های 7 – 12 و 3 – 10 بررسی می‌شود. در صورت خرابی رله دوبل، اهم‌متر در تمامی پایه‌ها مقادیر ثابتی را نشان نمی‌دهد.

4. بررسی ظاهری قطعه

در این روش، سوکت قطعه را از لحاظ ظاهری بررسی می‌کنند. اثراتی ناشی از سولفاته‌بودن، نشانه‌ای دال بر خرابی قطعه است.

سخن پایانی

با توجه به آنچه گفته شد، اکنون به اهمیت و نقش این قطعه در خودرو پی بردید. واضح‌ترین علامتی که خرابی این قطعه نشان می‌دهد، روشن‌نشدن خودرو بعد از استارت‌زدن است. در صورت بروز چنین اتفاقی، به پایه‌های شماره ۱، ۴، ۵ و ۱۳ برق مستقیم دهید تا خودرو روشن شود و بتوانید خود را به نزدیک‌ترین تعمیرگاه برسانید.

بیشتر بخوانید

• موتور تنفس طبیعی خودرو چیست؟
• روش‌های تشخیص رنگ شدگی بدنه خودرو کارکرده چیست؟
• عواقب جبران‌ناپذیر رانندگی با باک خالی
• نکات ضروری در مورد صندلی کودک خودرو
• راهنمای خرید لنت ترمز ؛ چه زمانی لنت ترمز را عوض کنیم؟
• علائم خرابی سنسور اکسیژن چیست؟