تا چند سال پیش و قبل از اجباری شدن دریافت معاینه فنی خودرو، کم نبودند تعداد خودروهایی که با هر بار گاز دادن حجم بسیاری از دود و آلودگی را وارد هوا می‌کردند. اگر شانس یارتان نبود و در ترافیک کنار این خودروها قرار می‌گرفتید، شما نیز مجبور به تنفس این حجم از دود به صورت مستقیم بودید. با اجباری شدن قانون دریافت معاینه فنی برای خودروهای بالای 4 سال، کم‌کم از تعداد این خودروها کم شد تا جایی که هم‌اکنون کمتر شاهد این خودروها در سطح شهر و بزرگراه‌ها هستیم. نوع پیشرفته‌تر معاینه فنی که به نام معاینه فنی برتر شناخته میشود، استانداردهای سخت‌گیرانه‌تری در خصوص آلودگی هوا داشته و شرایط زیست محیطی را بیشتر مدنظر قرار می‌دهد. اینکه معاینه فنی برتر چیست و تفاوت آن با معاینه فنی معمولی کجاست؛ موضوعی است که در این مقاله از مجله همراه مکانیک به توضیح آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
معاینه فنی خودرو چیست؟
معاینه فنی خودرو بررسی سلامت خودرو است که در دو سطح بررسی فنی/ ظاهری و نیز میزان آلایندگی خودرو انجام میشود. در بررسی فنی خودرو، عملکرد قسمت‌های مختلف خودرو مورد بررسی قرار می‌گیرد. این بخش‌ها عبارتند از:
- بررسی سلامت ترمزهای جلو و عقب خودرو
- عملکرد کمک‌فنرها
- بررسی زیربندی و جلوبندی خودرو
- چرخ‌های جلو و عقب خودرو
- بررسی ظاهر خودرو
- بررسی سلامت چراغ‌های خودرو
در صورتی که پس از بررسی، هرکدام از قسمت‌های خودرو دارای نقص باشد؛ مالک خودرو می‌بایست طی 14 روز نسبت به تعمیر خودرو اقدام کرده و مجدد برای دریافت گواهی سلامت خودرو به مراکز معاینه فنی مراجعه کند.
معاینه فنی برتر خودرو چیست؟
معاینه فنی برتر خودرو، علاوه بر لحاظ کردن تست‌های فنی و ظاهری؛ قواعد سخت‌گیرانه تری را در خصوص میزان آلایندگی خودروها ارائه می‌دهد. از آنجا که خودروها در دور موتور بالا، حجم بیشتری مواد آلاینده تولید می‌کنند؛ بنابراین، معاینه فنی برتر خودرو حجم الایندگی خودرو را در دور موتور بالا اندازه گیری می‌کنند.
در حال حاضر خودروهایی که بیش از 4 سال از تاریخ تولید آنها می‌گذرد و نیز خودروهای وارداتی تولید سال 2016 و ماقبل آن، ملزم به دریافت گواهی معاینه فنی خودرو هستند. اگرچه معاینه فنی خودرو برای خودروهای زیر 4 سال الزامی نیست، اما از آنجا که در معاینه فنی خودرو، تمامی قسمت‌های کلیدی خودرو سالی یکبار مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد، امنیت سرنشینان و ایمنی خودرو را در طی سفر را تضمین می‌کند. همچنین با وجود ارائه تخفیف 30 درصدی عوارض طرح ترافیک برای خودروهای دارای گواهی معاینه فنی، پیشنهاد میشود که خودروهای با سال ساخت کمتر از 4 سال نیز اقدام به دریافت گواهی معاینه فنی کنند.
تفاوت معاینه فنی برتر و معاینه فنی معمولی در چیست؟
تفاوت معاینه فنی برتر با معاینه فنی عادی در نوع بررسی میزان آلایندگی خودرو است. در معاینه فنی عادی، میزان آلایندگی خودرو در دور موتور آرام و سرعت پایین اندازه‌گیری میشود. درحالیکه، معاینه فنی برتر با تاکید بیشتر بر میزان آلایندگی ایجاد شده توسط موتور؛ حجم گازهای سمی تولید شده در دو سطح کارکرد درجا و دور موتور 2500 سنجیده میشود. حد مجاز مونوکسید کربن در معاینه فنی معمولی 0/7 Rppm بوده و در معاینه فنی برتر با دور موتور 2500 به میزان 0/6 Rppm می‌باشد.
در طرح جدیدی که با عنوان طرح معاینه فنی ویژه ارائه شده است، قرار است تا میزان آلایندگی ایجاد شده در سرعت بالاتر و با حد مجاز مونوکسید کربن 0/3 Rppm اندازه‌گیری شود. اگرچه این طرح تاکنون اجرایی نشده است اما پیش‌بینی میشود که مزایای تخفیفی بسیاری را برای انجام دهندگان آن درنظر بگیرند.
جریمه نداشتن گواهی معاینه فنی خودرو چقدر است؟
از آنجا که نقص فنی خودرو در کنار عوامل انسانی مهم‌ترین دلیل تصادفات جاده‌ایست، پلیس راهنمایی و رانندگی با اجباری کردن معاینه فنی خودرو به صورت مداوم سالیانه، علاوه بر ایجاد اطمینان خاطر راننده و سرنشینان، گام موثری در کاهش تلفات جاده‌ای برداشته است. از طرفی با وجود قواعد سختگیرانه‌تر بحث آلودگی هوا در معاینه فنی برتر، این طرح به کاهش آلودگی هوا خصوصا در شهر پرترافیک تهران منجر شده است.
بنابراین، خودروهایی که بدون داشتن گواهی معاینه فنی در سطح شهر تردد می‌کنند ملزم به پرداخت جریمه روزانه 50 هزار تومان می‌باشند. از طرفی دولت برای تشویق مردم به دریافت معاینه فنی خودرو، تخفیف 30 درصدی پرداخت عوارض ورود به طرح ترافیک را قرار داده است تا در کنار ابزارهای تنبیهی همچون جریمه، تشویق را نیز برای دریافت گواهی معاینه فنی خودرو در برنامه‌های خود قرار دهد.
هزینه معاینه فنی خودرو در سال 1400 چقدر است؟
طبق آمار ارائه شده، هزینه دریافت معاینه فنی خودرو در سال 1400 به شرح زیر عنوان میشود:
- خودروهای سواری (تست اول)=47000 تومان
- خودروهای سواری (تست مجدد)= 10000 تومان
- خودروهای سنگین و بزرگ(تست اول)= 71000 تومان
- خودروهای سنگین و بزرگ (تست مجدد)= 12000 تومان
- موتورسیکلت (تست اول)= 12000 تومان
- موتورسیکلت (تست مجدد)= 2000 تومان
چنانچه خودرویی به دلیل وجود مشکلات فنی در معاینه فنی اول مرود شود؛ 14 روز فرصت دارد تا ضمن رفع عیوب خودرو، نسبت به انجام معاینه فنی و تست مجدد خودرو اقدام نمابد.
قابل ذکر است که هزینه دریافت معاینه فنی خودرو در سال 1400 نسبت به سال 1399 تغییر نیافته است.
اقدامات لازم قبل از مراجعه برای دریافت معاینه فنی چیست؟
پیشنهاد میشود که برای اطمینان از مثبت بودن نتیجه معاینه فنی خودرو، پیش از مراجعه به مراکز مربوطه حتما موارد زیر را بررسی کنید:
- نور چراغ‌های خودرو را حتما چک کنید.
- سلامت برف‌پاک کن، آب‌پاش و کمربند ایمنی را بررسی کنید.
- سلامت لاستیک خودرو و میزان ساییدگی آج لاستیک را بررسی کنید.
- روغن خودرو و فیلترها را بررسی کنید.
- از سلامت شیشه‌ها، آینه‌ها و بدنه خودرو مطمئن شوید.
مراحل انجام معاینه فنی برتر چیست؟
- ثبت و پذیرش خودرو: در این مرحله اطلاعات خودرو و مالک در سیستم پلیس ناجا ثبت میشود. حضور مدارک خودرو شامل برگ سبز و مدارک شناسایی مالک الزامیست.
- تست ظاهری خودرو: وضعیت سلامت ظاهری خودرو شامل چراغ‌ها، لاستیک، شیشه‌ها، کمربند ایمنی و … بررسی میشود.
- تست آلایندگی خودرو: حجم گازهای سمی تولید شده توسط خودرو بسته به نوع معاینه فنی برتر یا معمولی تست میشود .
- انحراف نور خودرو: بررسی سلامت چراغ‌ها و انحراف نور آن توسط رایانه سنجیده میشود.
- بررسی کمک فنر خودرو: قدرت کمک فنرهای خودرو به دلیل اهمیت آنها در خودرو در این مرحله انجام میشود.
- بررسی ترمز خودرو: تست سلامت ترمز خودرو از موارد مهمی است که در معاینه فنی خودرو بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.
- بررسی وضعیت سیستم تعلیق خودرو: بررسی سلامت سیستم تعلیق آخرین مرحله از معاینه فنی خودرو است.
- صدور گواهی معاینه فنی خودرو: در صورت سالم بودن خودرو و نبود نقص فنی، گواهی و برچسب معاینه فنی خودرو با اعتبار یکساله صادر میشود. درصورت وجود نقص در خودرو، مالک 14 روز زمان دارد تا نسبت به رفع نواقص خودرو و مراجعه مجدد به مرکز جهت دریافت گواهی معاینه خودرو اقدام نماید.
