علت کم شدن گاز کولر خودرو و علائم 7 گانه آن

باد گرم کولر ماشین یا کار نکردن سیستم تهویه مطبوع، دلایل مختلفی دارد. معمولا تعمیرکاران در چنین شرایطی، پیش از هرچیز سطح گاز مبرد درون سیکل تبرید کولر ماشین را بررسی می‌کنند؛ چراکه مهم‌ترین عامل مشکل پیدا کردن سیستم تهویه مطبوع، کم شدن گاز کولر خودرو است. آنچه به‌عنوان گاز کولر می‌شناسید، یک ماده شیمیایی به نام فریون (Freon) است. سوال اساسی این است که چگونه متوجه تمام شدن گاز کولر ماشین شویم؟ در این مطلب قصد داریم به‌بررسی مهم‌ترین علائم کم شدن گاز کولر خودرو بپردازیم.

علت کم شدن گاز کولر خودرو

اولین نکته‌ای که باید اشاره کنیم، این است که گاز کولر برخلاف روغن موتور یا آب ماشین، مصرف نمی‌شود؛ به‌عبارت دیگر در حالت عادی نیازی به تعویض یا شارژ گاز کولر وجود ندارد. سیال مبرد در سیکل تبرید مدام به‌چرخش درمی‌آید و بین قطعات مختلف از کمپرسور تا اواپراتور حرکت می‌کند.

کم شدن گاز کولر خودرو، نشان از بروز یک نوع نقص در عملکرد سیستم تهویه مطبوع است. این نقص چیزی جز نشتی در یکی از بخش‌های سیکل تبرید کولر نیست. نشتی ممکن است در محل اتصالات، لوله‌ها یا قطعات سیستم تهویه مطبوع رخ دهد. 3 عامل اصلی را می‌توان برای بروز نشتی در اجزای مختلف کولر ماشین ذکر کرد که عبارت‌اند از:

1. وجود نقص در ساخت قطعات
2. نصب اشتباه اجزای مختلف سیکل تبرید
3. فرسودگی اجزای کولر در گذر زمان

علائم کم شدن گاز کولر

کم شدن گاز کولر خودرو، ارتباطی به نوع سیستم تهویه مطبوع ندارد. به‌عبارت دیگر، مشکل تمام شدن گاز کولر ماشین در تمام سیستم‌های تهویه دستی، نیمه اتوماتیک و اتوماتیک رخ می‌دهد. حتما کنجکاو هستید که با علائم کم شدن گاز کولر خودرو آشنا شوید. ما در اینجا 7 نشانه رایج کاهش گاز کولر ماشین را بررسی می‌کنیم.

1. باد گرم کولر ماشین

وقتی کولر ماشین را روشن می‌کنید، طبیعی است که در چند دقیقه اول، باد خنک وارد فضای کابین نشود؛ اما بعد از گذشت چند دقیقه باید دمای هوای ورودی از دریچه‌های کولر به‌سطح مناسب برسد. باد گرم کولر، مهم‌ترین نشانه کم شدن گاز کولر خودرو است.

داستان از این قرار است که کولر برای کاهش دمای هوا، نیاز به حجم مشخصی ماده مبرد در فشار معین دارد. در غیر این صورت نمی‌تواند دمای هوا را آن‌طور که باید و شاید خنک کند. البته باد گرم کولر ممکن است، نشانه خرابی قطعات دیگر در سیستم کولر ماشین نیز باشد؛ اما معمولا بیش از هرچیز باید روی کم شدن سطح گاز کولر حساس شوید.

2. مشاهده نشتی گاز کولر خودرو

فریون به‌عنوان سیال مبرد، ظاهری بی‌رنگ شبیه به آب دارد؛ اما برای روانکاری کمپرسور، معمولا مقداری روغن در آن وجود دارد. این موضوع باعث می‌شود که سیال مبرد در فاز مایع کمی شبیه به گریس باشد.

نشانه دیگر تمام شدن گاز کولر ماشین، مشاهده نشتی فریون است. اگر به‌این موضوع مشکوک شدید، پیشنهاد می‌کنیم سطح هر یک از اجزا و لوله‌های سیستم تهویه خودرو را بررسی کنید. در صورت وجود مایع روی سطح آن‌ها، احتمالا با نشتی فریون روبه‌رو هستید.

3. درگیر نشدن کلاچ کمپرسور

با روشن کردن سیستم تهویه مطبوع خودرو، اگر کمی دقت کنید متوجه صدای خفیف کلیک می‌شوید. این صدا مربوط به کلاچ کمپرسور کولر است. کلاچ کمپرسور قطعه‌ای است که با وارد شدن فشار سیال مبرد، درگیر شده و دستور روشن شدن کمپرسور کولر را صادر می‌کند.

وقتی سطح گاز کولر کاهش پیدا می‌کند، طبیعی است که فشار آن نیز کمتر می‌شود. در نتیجه این احتمال وجود دارد که فشار لازم برای درگیر شدن کلاج کمپرسور تامین نشود. اینجاست که صدای کلیک نیز به‌گوش نمی‌رسد و سیستم تهویه مطبوع عملا کار نمی‌کند یا در صورت کار کردن، عملکرد خیلی ضعیفی از خود نشان می‌دهد.

4. افزایش تعداد دفعات صدای کلیک کمپرسور

اجازه دهید ابتدا یک مثال بزنیم. تجربه کوهنوردی و صعود به‌ارتفاعات را دارید؟ هرچه بیشتر از سطح دریا فاصله می‌گیرید، سرعت نفس کشیدن شما افزایش پیدا می‌کند. به‌این دلیل که در ارتفاعات، حجم هوای ورودی به ریه‌ها در هر بار دم کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه برای جبران این موضوع، تعداد دفعات نفس کشیدن بیشتر می‌شود.

با کم شدن گاز کولر خودرو، اتفاقی مشابه برای کمپرسور کولر رخ می‌دهد. سیال مبرد وارد شده به کمپرسور کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه کمپرسور برای جبران این موضوع، مجبور می‌شود تا برای دفعات بیشتری در مدار قرار بگیرد تا فشار لازم برای هدایت سیال مبرد را تامین کند. هربار که کمپرسور شروع به فشرده‌سازی سیال می‌کند، صدای کلیک درگیر شدن کلاچ آن شنیده می‌شود. اگر این صدا بیش از حد به‌گوش می‌رسد، نشانه‌ای آشکار از کاهش سطح فریون است.

5. یخ بستن سطح کمپرسور

گاهی اوقات با کاهش سطح گاز کولر، آب جای آن را در سیکل تبرید می‌گیرد. این اتفاق باعث می‌شود که شاهد وارد شدن آب با دمای پایین به کمپرسور باشیم. در نتیجه ممکن است که آب سرد، باعث یخ بستن سطح کمپرسور شود. این اتفاق خیلی رایج نیست؛ اما به‌هر ترتیب در صورت مشاهده آن، باید پی به کاهش گاز کولر خودرو ببرید.

6. مشاهده حباب در سیال مبرد

در برخی از خودروهای پیشرفته، بین اجزای مختلف کولر از لوله‌های شفاف استفاده می‌شود. در نتیجه می‌توانید حرکت سیال مبرد را مشاهده کنید. در حالت عادی، سیال مبرد رنگ شفاف دارد و هیچ‌گونه حباب در آن مشاهده نمی‌شود. با کم شدن گاز کولر خودرو، این احتمال وجود دارد که هوا وارد خطوط لوله شود. در نتیجه شاهد حباب هوا در مسیر حرکت سیال مبرد خواهید بود.

7. بوی بد هوای ورودی از دریچه‌های کولر

اگر آب به‌داخل سیکل تبرید نفوذ کند، این احتمال وجود دارد که در گذر زمان کپک بزند. به‌این ترتیب بوی نامطبوعی از دریچه‌های کولر به‌داخل کابین ماشین انتقال پیدا می‌کند. هرچند این اتفاق هم به‌ندرت رخ می‌دهد؛ اما به‌هرحال باید حتما نسبت به‌این موضوع نیز حساس باشید؛ چراکه نشانه‌ای از تمام شدن گاز کولر ماشین به‌حساب می‌آید.

هزینه شارژ گاز کولر خودرو

نمی‌توان تعرفه ثابت و مشخصی برای هزینه شارژ گاز کولر خودرو بیان کرد. همان‌طور که اشاره کردیم، بدون ایجاد نشتی در سیستم تهویه مطبوع، گاز کولر کم نمی‌شود. بنابراین لازم است که ابتدا محل دقیق نشتی شناسایی شود. اگر خوش شانس باشید و نشتی مربوط به لوله‌ها و اتصالات آن‌ها باشد، هزینه زیادی برای جایگزینی آن‌ها دریافت نمی‌شود؛ اما در بدترین حالت اگر قطعه‌ای مانند کمپرسور دچار نشتی شود، برای تعویض آن باید هزینه نسبتا زیادی بپردازید.

در کنار آن، عوامل دیگری مانند نوع و حجم گاز کولر نیز در تعیین هزینه شارژ گاز کولر خودرو موثر هستند. معمولا هزینه شارژ گاز سیستم‌های تهویه کولر ماشین‌های خارجی در مقایسه با خودروهای ایرانی، بیشتر است. با توجه به‌اینکه فریون ماده شیمیایی سمی است، پیشنهاد می‌کنیم در صورت کم شدن گاز کولر خودرو حتما برای رفع مشکل به تعمیرگاه متخصص مراجعه کنید.

گاز کولر هر خودرو باید در محدوده فشار مشخصی قرار داشته باشد که در دفترچه راهنمای آن ذکر می‌شود. همان‌طور که تمام شدن گاز کولر ماشین مشکلاتی را در پی دارد، وارد کردن بیش از حد گاز فریون به سیستم تهویه نیز اشتباه است؛ چراکه این اتفاق باعث می‌شود کمپرسور به‌درستی کار نکند. همچنین ماشین حالت نرم همیشگی خود حین رانندگی را از دست بدهد. در مواقعی نیز ممکن است خودرو روشن نشود.

کلام پایانی

هیچ چیز تلخ‌تر از این نیست که یک روز داغ تابستانی، کولر خودرو به‌درستی کار نکند. اهل فن توصیه می‌کنند که هر 3 ماه یکبار، حداقل برای 15 دقیقه سیستم تهویه مطبوع خودرو را روشن کنید. این کار باعث می‌شود که اجزای کولر در مدار قرار بگیرند و احتمال خرابی آن‌ها کاهش پیدا کند. ضمن اینکه پیشنهاد می‌کنیم به‌صورت دوره‌ای برای شارژ گاز کولر ماشین اقدام کنید.

البته اگر علت کم شدن گاز کولر خودرو، وجود نشتی در سیکل تبرید باشد، قبل از هرچیز باید محل نشتی را یافته و برطرف کنید. به‌نظر شما نشانه‌های دیگری را می‌توان برای تمام شدن گاز کولر ماشین برشمرد؟ نظرات و تجربیات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.