گیربکس cvt بهتر است یا at؟

جعبه دنده اتوماتیک خودروهای سواری معمولا از نوع AT یا CVT هستند. AT مخفف عبارت Automatic Transmission به‌معنی سیستم انتقال قدرت اتوماتیک است. همچنین CVT هم مخفف عبارت Continuously Variable Transmission به‌معنی سیستم انتقال قدرت ضریب متغیر است. هر چند رانندگی با خودروهای دارای هریک از این گیربکس‌ها شباهت زیادی با هم دارد؛ اما این دو جعبه دنده چه از نظر ساختار و عملکرد و چه از نظر ویژگی‌هایی مانند مصرف سوخت، شتاب‌گیری و … با هم متفاوت هستند. اگر کنجکاوید که گیربکس CVT بهتر است یا AT، حتما این مطلب را تا پایان دنبال کنید.

تفاوت گیربکس CVT با AT از نظر قطعات تشکیل دهنده

گیربکس AT ساختمان پیچیده‌تری در مقایسه با جعبه دنده CVT دارد. تعداد قطعات تشکیل دهنده جعبه دنده CVT خیلی کمتر است. این گیربکس از سه بخش اصلی تسمه فلزی، فولی محرک و متحرک تشکیل می‌شود. هر فولی نیز یک جفت قرقره مخروطی شکل دارد. فولی‌ها به‌واسطه تسمه به‌یکدیگر متصل می‌شوند.

این در حالی است که ساختمان گیربکس AT از قطعات بیشتری تشکیل شده است. شفت‌های ورودی و خروجی، چرخ‌دنده‌ها، مبدل گشتاور، سیستم‌های هیدرولیک و الکترونیک ساختار این گیربکس‌ها را تشکیل می‌دهند. تجربه نشان می‌دهد که قیمت تمام شده گیربکس AT معمولا بالاتر از جعبه دنده CVT است.

مقایسه گیربکس CVT با AT از نظر نحوه عملکرد

برای پاسخ به این سوال که ” گیربکس CVT بهتر است یا AT؟” باید نیم نگاهی به عملکرد این دو جعبه دنده داشته باشیم. در جعبه دنده CVT قدرت موتور به فولی محرک انتقال می‌یابد و قرقره‌های آن به چرخش در می‌آیند. سپس تسمه فلزی، قدرت را به فولی محرک انتقال می دهد. فولی محرک هم به دیفرانسیل متصل است و قدرت را به چرخ‌ها می‌فرستد.

در ساختمان گیربکس CVT خبری از چرخ دنده نیست. تعویض دنده در این گیربکس به‌صورت پیوسته صورت می‌گیرد. باتوجه به دور موتور، فاصله بین قرقره‌ها در فولی محرک کم و زیاد می‌شود. فاصله بین قرقره‌های فولی متحرک نیز دقیقا معکوس آن تغییر می‌کند. در نظر داشته باشید که طول تسمه فلزی ثابت است. به‌همین دلیل با تغییر فاصله قرقره‌ها، قطر تسمه به‌دور هر فولی تغییر می‌کند. به‌کمک این فرآیند، سرعت چرخش قرقره‌ها کنترل می‌شود و در نتیجه تغییر دنده اتفاق می‌افتد. دستورات لازم برای تنظیم فاصله قرقره‌ها توسط کامپیوتر گیربکس صادر می‌شود.

ساختمان گیربکس AT با جعبه دنده معمولی تا حد زیادی متفاوت است؛ اما از منطق یکسانی با آن استفاده می‌کند. به‌این ترتیب که سیستم‌های هیدرولیک یا الکترونیک این گیربکس جایگزین تعویض دنده‌ها به‌صورت دستی می‌شوند. بر اساس داده‌هایی که از طریق سنسورها در اختیار کنترلر گیربکس قرار می‌گیرد، دستور لازم برای تغییر دنده به‌صورت خودکار به‌سیستم‌های هیدرولیک یا الکترونیک صادر می‌شود. بنابراین تغییر دنده در گیربکس AT مانند گیربکس دستی تنها در ضرایب از پیش تعیین شده و مشخص اتفاق می‌افتد.

تفاوت گیربکس CVT با AT از نظر کیفیت تعویض دنده

تفات گیربکس CVT با AT از نظر ساختمان و عملکرد، منجر به تفاوت‌های دیگری بین این دو جعبه دنده می‌شود. کسانی که تجربه رانندگی با هر دو گیربکس را دارند، حتما می‌دانند که گیربکس CVT تعویض دنده را خیلی نرم‌تر و روان‌تر انجام می‌دهد. هر چند شوک تعویض دنده در گیربکس AT نسبت به جعبه دنده دستی خیلی کمتر است؛ اما تا حدی راننده این اتفاق را احساس می‌کند.

مقایسه گیربکس CVT با AT از نظر شتاب گیری

پاسخ بعضی از کارشناسان به سوال ” گیربکس CVT بهتر است یا AT؟”، جعبه دنده AT است. استدلال اصلی این دسته از افراد هم انتقال قدرت بهتر سیستم گیربکس AT است. تجربه نشان می‌دهد که تعویض دنده در گیربکس CVT نسبت به AT آرام‌تر صورت می‌گیرد. به‌همین دلیل شتاب‌گیری اولیه و ثانویه خودروهای دارای گیربکس AT معمولا بهتر از ماشین‌ها با جعبه دنده ضریب متغیر است.

این موضوع در مسیرهای سربالایی خیلی بیشتر خودنمایی می‌کند. همچنین ناگفته نماند که دور موتور خودروها با گیربکس CVT معمولا بالاتر از AT است و به‌همین دلیل احتمالا تا حدی سروصدای موتور در کابین خودرو بیشتر احساس می‌شود. مگر آنکه عایق‌بندی صوتی خودرو با کیفیت بالاتری انجام بگیرد.

تفاوت گیربکس CVT با AT از نظر مصرف سوخت

در بررسی مزایا و معایب گیربکس CVT و AT باید به یک نکته مهم یعنی میزان مصرف سوخت اشاره کرد. طراحی جعبه دنده CVT به‌گونه‌ای است که همواره حداکثر راندمان گشتاور خودرو استفاده می‌شود. به‌همین دلیل تجربه نشان می‌دهد که میزان مصرف سوخت خودروهای دارای گیربکس CVT در مقایسه با AT حداقل 10 درصد کمتر است.

مقایسه گیربکس CVT با AT از نظر تعمیر و نگهداری

در بحث مزایا و معایب گیربکس AT و CVT موضوع عمر مفید این دو جعبه دنده محل اختلاف است. معمولا اگر خیلی به خودرو فشار نیاورید و روغن گیربکس با کیفیت استفاده و به‌موقع تعویض کنید، نیازی به تعویض گیربکس در مدت استفاده از خودرو نخواهید داشت.

هر چند قیمت کلی گیربکس AT بیشتر از CVT است؛ اما باید توجه داشته باشید که معمولا قیمت قطعات گیربکس CVT به‌صورت مجزا گران‌تر است. فاصله زمانی تعمیر و نگهداری یا سرویس گیربکس CVT از AT بیشتر است؛ اما در عین حال هزینه هر باز تعمیر و نگهداری این گیربکس هم بالاتر است.

تفاوت گیربکس CVT با AT از نظر کلاس خودرو

مقایسه گیربکس CVT با AT را از نظر کلاس خودروها به پایان می‌رسانیم. معمولا گیربکس CVT طراحی جمع و جور دارد و از وزن سبک‌تری نسبت به AT برخوردار است. این گیربکس برای استفاده در خودروهای سبک مناسب است. در حالی که خودروهای لوکس، اسپرت و آفرود معمولا از گیربکس‌های اتوماتیک AT بهره می‌برند.

کلام پایانی

در این مطلب بررسی کردیم که گیربکس CVT بهتر است یا AT. همان‌طور که مشاهده کردید از نظر کیفیت تعویض دنده، قیمت و مصرف سوخت، گیربکس CVT دست برتر را دارد. در مقابل از نظر شتاب‌گیری و هزینه تعمیر و نگهداری، گیربکس AT از شرایط بهتری برخوردار است. معمولا سلیقه رانندگی افراد تعیین می‌کند که کدام‌یک از این دو گیربکس را برای خودروهای اتوماتیک ترجیح دهند. افرادی که رانندگی آرام و روان را دوست دارند، با گیربکس CVT خیلی راحت‌تر هستند. در مقابل کسانی که رانندگی توأم با هیجان را انتخاب می‌کنند، بیشتر به گیربکس AT گرایش دارند.