شاید یکی از بزرگترین مشکلات رانندگی در رانندگان بی‌تجربه و هنرآموزان آموزشگاه‌های رانندگی، استفاده درست و به‌موقع از کلاچ باشد؛ البته این مشکل حتی در رانندگان بسیار باتجربه نیز دیده میشود و اینجاست که آدمی آرزو می‌کند کاش یک خودرو اتومات داشت! با این حال و با وجود تمام مشکلات رانندگی با خودروهای دنده دستی، حضور کلاچ در این خودروها الزامی است و نقش بسیار حیاتی را در انتقال قدرت به چرخ‌ها برعهده دارد. در ادامه با مجله همراه مکانیک همراه باشید تا در این مقاله به سیم کلاچ و علائم خرابی آن بپردازیم.
کلاچ چیست؟
طبق تعریف کلی، کلاچ وسیله‌ای است که حرکت چرخشی یک شفت را به شفت دیگر منتقل می‌کند و درواقع رابط بین جعبه‌دنده و موتور است که در ابتدا توان تولیدی موتور را به جعبه‌دنده انتقال می‌دهد و پس از آن با حضور سایر سیستم‌ها این نیروی تولیدی به چرخ‌ها روانه میشود.
همچنین هنگام تعویض دنده، باید توان تولیدی موتور از جعبه‌دنده قطع شود که این عمل از طریق کلاچ انجام می‌گیرد. به‌عنوان مثال زمانی‌که قصد تعویض دنده از 2 به 3 را دارید ابتدا باید پدال کلاچ را فشار دهید که این عمل باعث قطع ارتباط بین موتور و جعبه‌دنده شده و پس از تعویض دنده و رها نمودن کلاچ، این ارتباط دوباره برقرار میشود.
انواع کلاچ
کلاچ‌ها در حالت کلی به 4 دسته تقسیم می‌شوند:
- بدون لغزش
- یک‌طرفه
- هیدرولیکی
- اصطکاکی
از بین موارد فوق، صرفا دو مورد اصطکاکی و هیدرولیکی در خودروهای امروزی استفاده میشود. در کلاچ هیدرولیکی، نیرو از یک صفحه به سیال و دوباره از سیال به صفحه متحرک دیگر انتقال پیدا می‌کند. اساس کار نوع اصطکاکی، همان‌طور که از نام آن نیز مشخص است بر مبنای ضریب اصطکاک بسیار بالای بین دو صفحه بوده و درگیری بین صفحات باعث انتقال نیرو از یک صفحه به صفحه دیگر میشود.
ناگفته نماند که دسته‌بندی دیگری نیز برای کلاچ‌ها وجود دارد که آن‌ها را به سه دسته اهرمی، روغنی و سیمی تقسیم می‌کند. کلاچ‌های سیمی به‌دلیل سادگی و ارزان‌قیمت بودن کماکان یکی از پرکاربردترین کلاچ‌ها در خودروها و به‌خصوص در خودروهای داخلی هستند.
انواع کلاچ اصطکاکی
کلاچ اصطکاکی خود به 4 دسته تقسیم میشود:
- کلاچ مخروطی
- کلاچ تک‌صفحه‌ای
- کلاچ چندصفحه‌ای
- کلاچ نیمه‌گریز از مرکز
- کلاچ گریز از مرکز
مهم‌ترین اجزای کلاچ اصطکاکی شامل فلایویل، صفحه فشاری، رینگ تکیه‌گاه، دوشاخه کلاچ، سیم کلاچ، لنت و… است که تمرکز این مقاله برروی سیم کلاچ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای کلاچ است.
سیم‌کلاچ
پدال کلاچ، تنها تجهیز از سیستم کلاچ است که در ارتباط مستقیم با راننده قرار دارد، اما ارتباط بین پدال با سایر اجزا چگونه برقرار میشود؟ پس از پدال کلاچ، سیم کلاچ قرار داشته و نیروی اعمالی از پای راننده توسط سیم کلاچ به کیت کلاچ منتقل میشود. زمانی‌که راننده پای خود را برروی پدال کلاچ قرار داده و فشار می‌دهد، دیسک کلاچ آزاد شده و خودرو در حالت خلاص قرار می‌گیرد؛ درواقع توان تولید موتور در این لحظه دیگر به جعبه‌دنده منتقل نشده و راننده فرصت کافی برای تعویض دنده را دارد.
سیم کلاچ عملکردی همانند سیم ترمز دوچرخه دارد و همانند آن نیز در داخل یک پوشش پلاستیکی قرار گرفته است که با فشردن پا بر روی پدال کلاچ، همانند ترمز دوچرخه، فشار وارده اهرم متصل به صفحه کلاچ را حرکت داده و در نتیجه دنده‌ها آزاد می‌شوند.
علائم خرابی سیم کلاچ
بالاخره در این بخش از مقاله سیم کلاچ و علائم خرابی آن به بخش کلیدی مقاله، یعنی علائم خرابی سیم کلاچ رسیدیم. همانند هر قطعه دیگری احتمال خرابی سیم کلاچ نیز وجود دارد و از آن‌جایی که در یک فرآیند کاملا مکانیکی حضور دارد احتمال خرابی آن، تا حدودی بالا است. بسیار قابل انتظار است که خرابی سیم کلاچ در تعویض دنده‌ها قابل تشخیص باشد. موارد زیر تا حدود زیادی به شما کمک میکنند که خرابی سیم کلاچ را زودتر تشخیص دهید.
شل و سفت شدن پدال کلاچ: در این حالت یا پدال کلاچ بیش از حد سفت بوده و به سختی بالا و پایین می‌رود یا به شدت شل بوده و با کوچکترین فشار به سمت پایین می‌رود.
لرزش کلاچ: چنانچه سیم کلاچ خراب باشد پس از برداشتن پا از روی پدال، کلاچ کماکان درگیر بوده و اندکی نیز دچار لرزش میشود.
کار نکردن کلاچ: در صورت بریده شدن سیم، کلاچ در اصطلاح خالی شده و کار نخواهد کرد.
جا نرفتن دنده‌ها: در این حالت، دنده به‌صورت کامل خلاص نشده و در نتیجه دنده یا جا نرفته یا به سختی جا می‌رود.
بالا یا پایین بودن کلاچ: چنانچه مجبور هستید که پای خود را بیش از حد روی پدال قرار دهید یعنی به احتمال زیاد سیم کلاچ دچار مشکل شده است. همچنین اگر کلاچ بالاتر عمل کند و مجبور شوید مجدد با پا آن را بالا بکشید؛ حکایت از خراب بودن سیم کلاچ دارد.
تنظیم نمودن (رگلاژ) سیم کلاچ
یکی از بخش‌هایی که حتما در مقاله «سیم کلاچ و علائم خرابی آن» بایدبه آن پرداخته شود، تنظیم کردن سیم کلاچ است. برخی از مشکلاتی که در بالا ذکر شده ناشی از خارج شدن سیم کلاچ از حالت بهینه خود است که با تنظیم مجدد می‌توانید این مشکل را رفع کنید.
تنظیم سیم کلاچ کار آن‌چنان پیچیده‌ای نیست و اگر سررشته‌ای از خودرو داشته باشید؛ می‌توانید شخصا این کار را انجام دهید. برای این کار ابتدا سیم کلاچ را پیدا کنید، در انتهای سیم کلاچ دو مهره وجود دارد که با جابه‌جا کردن آن، می‌توانید طول سیم کلاچ را کم و زیاد کرده و در نتیجه پدال کلاچ بالاتر یا پایین‌تر آزاد میشود.
تعویض سیم کلاچ
همان‌طور که عنوان شد برخی از مشکلات ذکر شده با تنظیم سیم کلاچ قابل رفع است، اما در برخی موارد تعویض سیم کلاچ تنها راه‌حل موجود است.
چنانچه یکی از موارد زیر برای خودرویتان اتفاق افتاد، بلافاصله نسبت به تعویض سیم کلاچ اقدام کنید.
- رشته رشته شدن سیم کلاچ
- پاره شده روکش پلاستیکی
- خشک شدن بیش از حد سیم
- بریدگی برخی رشته‌ها
- تابیدگی سیم
ذکر این نکته خالی از لطف نیست که تمامی موارد فوق، با یک بازرسی چشمی ساده قابل مشاهده است.
نگهداری سیم کلاچ
جهت نگهداری و بهره‌برداری صحیح از سیم کلاچ دو نکته بسیار مهم و در عین حال ساده اهمیت دارد:
- بازرسی چشمی
- رسیدگی به‌موقع
جهت بازرسی چشمی محل اتصال سیم به پدال، اهرم کلاچ یا محل خمیدگی را بیش از بقیه موارد مدنظر قرار دهید؛ چراکه اصطکاک بالایی را تحمل می‌کند و از همین‌رو بیشترین سایش و فرسودگی نیز در این نقاط رخ می‌دهد.
مطالعه مقالات مرتبط زیر را از دست ندهید
سلام بنده سمند معمولی مدل ۸۳ دارم. حدود ده سالی میشه که کلاچم به شدت سفته. گفتن ار دیسک و صفحه هسن. سال قبل دیسک و صفحه را عوض کردم ولی کلاچ همچنان سفته. سفتیش حتی بیشترم شده. ژوری سفته که اگر شما بشینی پشتش و فشار بدی اولش شک میکنید که نکنه سنگی چیزی پشت پدال گیر کرده که نمیزاره پدال پایین بره. لطفا کسی میدونه و‌تجربه داشنه بگه مشکل از کجاست. ده ساله درگیرشم
سلام وقت بخیر
من ۶ ماه پیش کیت کامل دیسک و صفحه والئو زدم رو پژو TU5 الان وقتی ماشین به دور ۴ هزار میرسه کلاچ میکنه و ماشین گاز خالی می خوره بنظرتون دلیلش چیه ؟؟
سلام تازگی دیسک صفحه عوض کردم روشن میکنم درحالت درجا پا رو از کلاج برمیدارم خاموش میشه ماشین خلاص دنده نزدم ممنون میشم راهنمایی کنین ماشین دم خانه تعمیر شده
سلام دوستان من SD 206 تیپ 5 مدل 89 دارم که اوایل سال 1402 دیسک و صفحه ولئو سبز اصلی (با لیبل هرینگون) به همراه سیم کلاچ (اتوماتیک) جهت محکم کاری عوض کردم ولی الان با گذشت حدوداً یک سال و کارکرد حدود 14هزار تا از نصب دیسک و صفحه دنده هایم بد و با گیر کردن جا می رود و کلاچ هم بالاتر از قبل آزاد می شود به مکاینک مراجعه کردم و مکانیک تست رانندگی انجام داد و گفت ماشین شتاب دارد و صفحه دارد، واسکازین گیربکس رو عوض کن اگه خوب نشد یا از گیربکس هست یا… بیشتر »
سلام.به یه ترمز ساز بگین از داخل ماشین و زیر فرمون محل پدال کلاچ‌رو بررسی کنه.برای من محل اتصال جوش بریده بود و باعث میشد بسختی دنده ها عوض بشه.اگه راهنمایی خواستین شماره من ۰۹۱۳۱۵۵۴۲۳۷
مکانیک نیستم ولی من هم این مشکل داشتم.شما ک همه کارای مربوط ب کلاچ کردی و درست نشده بد نیست با مشورت مکانیک گیر بکس باز کنید.چون داخل گیر بکس غیر از چرخ دنده ها کلی قطعه دیگه داره ک خرابی یا تنظیم نبودنش باعث میشه دنده به سختی جا بره.فقط گیر بکس به هر مکانیکی نده باز کنه.بده کسی که فقط کارش گیر بکسه.چون مکانیک نشون دادی گفته یا گیر بکس یا صفحه احتمال داره یکی از فنرای صفحه از جاش خارج شده باشه وقتی خواستید گیر بکس باز کنید اول اون مد نظر داشته باشید
سلام بنده خودرو mvm 530 دارم که الان کلاج گرفتم و پدال چسبید به ته.سری قبل نگاه کردم دیدم روغن ترمز خالی کرده و روغن ترمز ریختم و کلاج هم شروع بکار کرد و دیگه روغن ترمز خالی نکرد ولی الان برای همین مشکل مجدد روغن ترمز ریختم و پدال ترمز را فشار دادم تا کمی هوا گیری بشه که روغن ترمز از زیر می‌ریخت زمین و پدال کلاچ هم همون پایین مونده می‌فرمایید مشکلش از چیست و هزینش چقدره ؟با سپاس
سلام پرایدم ۱۳۱ گیربکس کامل دنده و بلبرنگا کامل با دیسک صفحه تعویض در نتیجه همه صفر انداختم الان کلاج ماشی تق تق صدا میده و کلاج میگیرم قط میشه ولی سیم کلاج کهنه شده وخیار سیم کلاج معلومه وکلاج فشار میدی صدای قژ مید تا زمانی کلا ول میکنی آیا علت سیم کلاج کهنه شده تعویض بشه برطرف میشه ممنون
دوستان من یک دستگاه کوئیک rخریدم صفر رو کیلومتر هزارتا سیم کلاج پاره کرد کل قطعات فروش کرج رفتم سیم کلاج این مدل را نداشتن یعنی حدود ۱۰ سانتی از سیمهای بازار ونمایندگی بلندتر میخره بهش نمایندگی میگه ماشینو بخوابون بین دو هفته تا دو ماه ما درخواست بدیم براتون بفرستند خلاصه پرسان پرسان یجایی آدرس دادن رفتم یدونه سیم گیر آوردم یمقدار بلندتر از چیزیکه تو بازار بود پیدا کردم مکانیک خوروندش،میخوام بگم در این سایپا وایرانخودرو گل بگیرند با این تولیداتشون،بخدا خیانت به ایران وایرانیه این ماشینی که اینا تولید میکنند ایشاالله کوفتشون بشه این پولی که از… بیشتر »
سلام من پارس t5دارم ۱۰ هزار کار کرده هیچ مشکلی با کلاچ ندارم فوق‌العاده نرمه دنده خیییلی راحت جا میره فقط کلاچ بالاااا درگیر میشه الان دیگه موقع حرکت ماشینم لرزش داره به نظر شما مشکل این بوده که کلاچ بالااا درگیر میشه زود صحفه تموم کردم ؟
درضمن سیم کلاچ اتومات هست ممنون
سلام دلیل اینکه دنده یکم سفت جا میره چیه؟کلاجم بالا ول میکنه
سلام من حدود یک ماه پیش دیسک و صفحه تعویض کردم و کلاچ خیلی نرم شده بود الان دوباره کمی سفت شده و صدا ی قیژ قیژ میده ایراد از کجاست؟
منم دقیقا مشکل شما رو دارم. دیسک و صفحه ال نود رو تعویض کردم اول نرم بود بعد یه هفته سفت تر شده و صدای قیژ خیلی زیادی میده. لطفا کسی راهنمایی کنه مکانیکه گفت سیم کلاجه میارسم هزینه کنم دوباره مشکل از جای دیگه باشه
جهت اطلاع دوستان سیم کلاچ هم نبود. ماشین وقتی سرد هست صدا نداره ولی بعد از ۵ دیقه استارت و دنده عوض کردن صدا قیژ وقتی پات رو روو کلاچ میزاری میاد مثل مثلا اینکه روغن کاری بخواد. بعد در حالت خاموش هم صداهه هست تا ربع ساعت که بگذره و رفع بشه. میدونم که بعد از تعویض دیسک و صفحه صدا افتاد توش یه صدای تلق تلق هم تازگیا افتاده توش که وقتی پات رو روو کلاچ میزاری رفع میشه. میترسم مکانیک گیربکس رو دستکاری کرده باشه. تو ایران از دست این قشر کجا فرار کنیم؟
مشکلی(صدای قیژ و چند روز بعدش صدای تلق تلق زیاد) که بعد از تعویض دیسک و صفحه کلاچ پیش اومد و مکانیکی که تعویض کرده بود گفت مشکل از سیم کلاچ هست (عوض کردیم) و نبود و بعدش گفت مشکل از خرابی قطعه(بلبرینگ کلاچ) از قطعه فروش آشنای خودش هست و قطعه فروش هم زیر بار نمیرفت و گفت برو اتحادیه شکایت کن. و مکانیک کارشناس اتحادیه گفت به علت بد جا زدن دیسک، خورشیدی شکسته و باید دوباره یه دیسک و صفحه جدید بخرم و با دستمزد تعویض حداقل 6 تومن دیگه تو پاچم شده بود با یه گریس… بیشتر »
دقیقا منم همین مشکل دارم
ال نود دارم
دوبار در عرض یکماه صفحه عوض کردم
3تا سیم کلاچ عوض کردم
ولی مشکلم حل نشد
دقیقا 10 دقیقه بعد از استارت اول صبح به صدای قیژ قیژ می افته
الان مطلبت رو خوندم
میبرمش مکانیکی تا ان شاالله مشکل حل بشه ونتیجه اش رو میزارم تو همین جا
سلام امروز داخل مسیر موقع عبور از سرعت گیر موقعی که معکوس میدادم کلاچ زیر پام خالی کرد و دنده رو با صدا جا زدم و تا خونه با دنده یک رفتم به نظر شما سیم کلاچ بریده یا ایراد از سیستم کلاچ هستش
ممنون میشم پاسخ بدید
سلام ایا بالا بودن کلاچ ربطی به ازاد کردن دنده حین حرکت داره؟
خیر دوست عزیز .
سلام من سیم کلاچ ماشینم پاره شد عوضش کردم از موقعی که عوض کردم تو حرکت دنده ها خوب جا نمیخوره ولی وقتی ماشینو خاموش میکنم راحت‌تر جا میخوره مشکل چیه لطفا توضیح بدین ممنون میشم
احتمال زیاد از ماهک دنده باشه.
سلام
دوستان من پدال کلاچ رو از استاندارد پایین آوردم ایا این کار به گیربکس فشار میاورد؟
سلام‌ببخشید سیم کلاچ اگ خرتب بشه چق هزینه داره؟
۲۰۰ تومان تقریبا
سلام،ایا سیم کلاچ اتومات باعث زودتر تموم شدن صحفه میشه یا ضرر دیگه ای داره؟
پدال کلاج من به مرور زمان خیلی سفت شده امکان داره با تعویض سیم کلاچ دوباره پدالم نرم بشه
سلام امروز یهویی توی رفتن یهو دنده ها جا نمیرفتن خاموش کردم دنده خوب جا میرفت روشن کردم کلاچ گرفتم از روی گیربکس که نگاه میکردم زیاد کلاچ نمیره عقب یعنی درواقع کلاچ پایین رفته تو دنده هم که باشه و کلاچ میگیرم ماشین خلاص نمیشه ممکنه که از سیم کلاچ باشه یا چیز دیگست؟
سلام من همین مشکل دارم تونستید حل کنید این مشکلو؟
سلام مشکل از پایه نگهدارنده سیم کلاچ میتونه باشه جوشش میشکنه سیم کلاچ باز میشه خوب عمل نمیکنه
بله
سلام
سمند se دارم
کلاچ‌اش خیلی پایین بود و دنده‌ها بد جا میرن بردم برای تنظیم گفتن صفحه کلاچ داری و باید تنظیم بشه ولی سیم کلاچ‌اش اتوماته، اومدم خونه یه حرکتی زدم همون سیم کلاچ اتومات رو ۱ سانت کوتاه کردم ولی فقط ۲ ساعت خوب بود بعدش باز بد جا میخورد و ۲ سانت دیگه کوتاه کردم ولی بازم نصف روز خوب بود و بعدش بد جا میخوره؟ میدونین چرا؟
برای داشتن کلاج نرمتر مسیر طولی سیم رو اضافه میکنن شما بدتر مسیر رو کوتاه کردید بایدم سفتتر شه
سیم کلاچ های اتومات ریگلاژ ندارن خودشون تنظیم میکنن یعنی شما هرچقدر کوتاه کنید فنر سیم کلاجش دوباره مثل حالت قبلش میکنه سیم کلاجو
سلام وقت بخیر من پس از تعویض سیم کلاچ صدای موتور به داخل کابین خودرو میاد علت ممنون میشم بگین پرشیا
عالی بود
سپاس
سلام خودم لوازم کلاچ هیدرولیکی رو عوض کردم
گاهی کلاچ خیلی روان و نرم هست ولی یهو کاملا سفت میشه که با هیچ فشاری تکون نمیخوره و خیلی زود هم رفع میشه ….به نطرتون ممکنه از هواگیریه بد باشه؟ یا مشکلی دیگه داره؟
سلام وقتی کلاچ رو میگیرم صدا قطع میشه ولی در حالت خلاص و درگیر دنده صدا میده صدای قیژ ماشین پرایده
منم این مشکل رو دارم
بلبرینگ کلاج
سلام خسته نباشید وقتی کلاچ آردی رد کرد باید چیکار کنیم
اگه کابل کلاچ را روغن بزنین چه اتفاقی میوفتد
سلام وقت بخیر برای ۲۰۶ مدل ۸۳ سیم کلاج اتومات بهتره یا دستی
دست شما درد نکنه واقعا زحمت کشیدید کمک اقتصادی به مردم می کنید ماشین دارا هم لذت می برند از تعمیر یا تعویض قطعه موفق باشید .ممنون
سلام.من سمند معمولی دارم سیم کلاچم سالم است اما شل شده وکلاچ ندارم سیم را تانه سفت کردم اما بازم شل است دوشاخه رها شده.علت چیست.باتشکر.
سلام
یا صفحه تموم شده و یا بلبرینگ کلاچ خراب شده
اگر زمان زیادی از عمر سیم گذشته باشه، این احتمال هست که سیم کشیده و طولش بیشتر شده باشه. ترجیحا از کابل نو استفاده کنید.
سلام اهرم سیم کلاچ روی گیر بکس از محل جوش شکسته
سلام آیا کلاچ گرفتن قبل از استارت ضروری است ؟
ضرورتی ندارد
در فصل سرد که غلظت روغن بیشتر و سفت تر میشود، میتواند از فشار موتور استارت کم کند. در سایر موارد نتیجه خاصی ندارد. مگر عادت به خلاص کردن ماشین قبل از استارت زدن نداشته باشید.
من متوجه نمیشم وقتی کلاچ درگیر نیست و ماشین قراره روشن بشه چرا باید کلاچ رو بگیریم
وظیفه کلاچ ارتباط موتور به گیربکسه وقتی خلاصه شما هی کلاچ بگیر چه درگیری رو‌کم میکنه؟
وقتی کلاچ میگیری گیربکس از موتور جدا میشه و نیروی موتور به گیربکس منتقل نمیشه
،موتور و گیربکس در حالت خلاص درگیری ندارن. اصلا راننده باید تا جایی که میتونه کم کلاج بگیره تا عمر دیسک صفحه بیشتر بشه ان کار شما نه تنها هیچ فایده ای نداره بلکه ممکنه باعث خرابی دیسک صفحه بشه.
سلام تاکسی سمندef7دارم هفته قبل پوسته گیربک شکست ودنده ها خورد شد پوسته را عوض کردم و تعدادی از دنده ها را عوض کردم و دیسک و صفحه کوبیدنی انداختم هنگام تحویل دنده 2 و1 صدای خر خر زیادی بعد برداشتن پا از کلاچ داست وامروز یک دفعه دنده نه خلاص می شد نه دوباره جا میرفت بعد از تعویض سیم کلاچ مقداری خوب بود ودوباره مثل قبل میشداگر ممکن است راهنمایی نمایید
ماهک و راد هاتو چک کن شاید شل شده این حالتی که میگی نه خلاص میشد نه جا میرفت، اگه کلاچت مار میکرده ماهک هات هست
سلام تیا اگر بیشتر ازحد کلاچ پایین باشه موردی دارد؟
با سلام و وقت بخیر خدمت شما
من به محض اینکه پا رو ، روی پدال کلاچ قرار میدم ،1- بدون اینکه کوچکترین فشاری روی پدال ایجاد کنم و 2- در زمان دنده عوض کردن وقتی پدال رو میگیرم ، پدال کلاچ شروع به لرزیدن میکنه علت چیه؟ ممنون میشم اگه منو راهنمایی کنید.با تشکر از شما
بلبرینگ کلاچ خراب شده