تمامی افرادی که سابقه رانندگی با خودرو را دارند، با سیستم به نام استارت آشنا هستند. درحقیقت، سیستم استارت وظیفه راه‌اندازی هر موتوری را برعهده دارد و حتی در لوازم خانگی کوچک نیز مشاهده می‌شود. سیستم استارت یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین سامانه‌ها در خودروهای درون‌سوز است و فعالیت صحیح و بدون ایراد آن، نقش مهمی را در حفظ سلامت موتور و سایز اجزای فنی خودرو دارد. در ادامه، با عملکرد سیستم استارت خودرو و دوشاخه استارت بیشتر آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید.
سیستم استارت خودرو چیست؟
سیستم استارت خودرو از یک موتور الکتریکی قدرت‌مند به همراه دوشاخه اتصال یا شیر برقی استارتر تشکیل شده است. موتور الکتریکی با جریان مستقیم برق کار می‌کند و شیر برقی استارتر نیز به‌صورت مستقیم به موتور وصل شده است. در بیشتر موتور‌های درون‌سوز، سیستم استارت خودرو به موتور یا گیربکس پیچ شده است و با کمی جست‌وجو می‌توانید این سیستم را بیابید.
برق سیستم استارت خودرو به طور مستقیم از باتری 12ولتی خودرو تامین می‌شود. سیستم استارت برای راه‌اندازی خودرو به انرژی الکتریکی فوق‌العاده زیادی نیاز دارد و به همین منظور، باید باتری خودرو ظرفیت لازم را داشته باشد. درنتیجه، اگر باتری خودرو به هر دلیل ضعیف شده باشد، استارت‌زدن‌های مکرر فقط موجب تخلیه سریع‌تر آن خواهد شد. هنگامی که باتری خودرو قدرت لازم برای راه‌اندازی سیستم استارت را نداشته باشد، چراغ‌های پشت آمپر روشن می‌شوند؛ اما استارت‌زدن امکان‌پذیر نخواهد بود.
دوشاخه استارت چیست؟
دوشاخه استارت یا شیر استارتر، یک رله برقی قدرت‌مند است که جریان برق بین باتری و موتور استارت را کنترل می‌کند. این قطعه معمولا به‌وسیله یک اتصال کوچک به سیم کنترل استارت مرتبط شده است و دوشاخه یا ترمینال بزرگ دارد. یکی از این ترمینال‌ها، برای اتصال به کابل باتری است و دیگری نیز وظیفه تغذیه موتور استارت را برعهده دارد. ترمینال دوم دوشاخه استارت به وسیله سیم ضخیمی به موتور استارت متصل شده که به‌راحتی قابل شناسایی است.
هنگامی که راننده سوییچ را به حرکت در می‌آورد یا دکمه استارت را فشار می‌دهد، شیر برقی استارتر یا همان دوشاخه استارت جریان برق باتری را به کنترل خود درمی‌آورد و آن را به‌صورت مستقیم به موتور استارت می‌فرستد؛ به همین دلیل است که هنگام استارت‌زدن وقفه‌ای کوتاه در فعالیت سیستم پخش یا ساعت آنالوگ و چراغ‌های خودرو به وجود می‌آید.
هم‌زمان با انتقال ولتاژ باتری به موتور استارت، شیر استارتر دنده استارت را به جلو هل می‌دهد تا آن را چرخ دنده‌های موتور در تماس قرار دهد. چرخ دنده به میل‌لنگ موتور متصل است؛ موتور استارت با استفاده از برق باتری می‌چرخد و میل‌لنگ موتور را به حرکت در می‌آورد. این حرکت، موجب روشن‌شدن موتور درون‌سوز می‌شود و به محض روشن‌شدن موتور، سیستم استارت غیرفعال می‌شود. یکی از رایج‌ترین مشکلات استارت که موجب ضعف آن می‌شود، عدم اتصال صحیح کابل‌های باتری است. بنابراین اگر خودرو در استارت‌زدن مشکل دارد، نخست باید نسبت به چک‌کردن کابل‌ها و اتصالات باتری اقدام کنید.
نکات سیستم استارت در خودروهای اتوماتیک
فعالیت سیستم استارت در خودروهای اتوماتیک، اندکی با خودروهای دنده‌ای تفاوت دارد. به دلایل ایمنی، استارت‌زدن خودروهای اتوماتیک تنها در حالتی امکان‌پذیر است که گیربکس در وضعیت پارک یا خلاص باشد. در خودروهای مجهز به گیربکس دنده‌ای نیز توصیه می‌شود هنگام استارت‌زدن پدال کلاچ را فشار دهید؛ چراکه این کار موجب می‌شود فشار کمتری بر سیستم استارت و سایر قطعات خودرو وارد شود.
در خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک، یک سوییچ روی برد گیربکس وجود دارد که فعالیت گیربکس و استارت را کنترل می‌کند. این سوییچ به طور دائم وضعیت گیربکس را تحت پایش قرار می‌دهد و زمانی که گیربکس در وضعیت پارک یا خلاص باشد، با صدور فرمانی اجازه استارت‌زدن را می‌دهد.
مالکان خودروهای اتوماتیک به‌خصوص خودروهای کارکرده و قدیمی، ممکن است با مشکل استارت زدن هنگامی که خودرو در وضعیت پارک قرار دارد، مواجه شوند. این وضعیت به دلیل خوردگی و زنگ‌زدگی قطعات و کابل‌های اتصال پیش می‌آید. بنابراین، ضروری است هنگام انجام سرویس مربوط به گیربکس‌های اتوماتیک، قطعات زنگ‌زده را تعویض و سایر قسمت‌ها را به‌خوبی روغن‌کاری کنید تا از عملکرد صحیح و بی‌نقص گیربکس اتوماتیک اطمینان حاصل شود.
نقش دوشاخه استارت در خرابی استارت خودرو
شاید شنیدن این نکته برای شما جالب باشد که اگر هنگامی که سوییچ را می‌چرخانید یا دکمه استارت را فشار می‌دهید با سکوت مواجه شوید، ممکن است این ایراد از دوشاخه استارت ناشی شده باشد.
در کنار مواردی هم‌چون خرابی مغزی استارت، مشکلات موتور استارت و…. که موجب عمل‌نکردن استارت خودرو می‌شوند، در این بین دوشاخه استارت یا شیر استارتر نیز ممکن است دچار خوردگی یا زنگ‌زدگی شود. هم‌چنین اتصالات دوشاخه استارت تحت شرایط مختلف امکان شل‌شدن یا جداشدن را دارند که در این صورت، در کار سیستم استارت وقفه ایجاد خواهد شد. تمیزکردن یا تعویض دوشاخه استارت بهترین راه حل برای این مشکل است.
جمع‌بندی
نظریه سیستم‌ها بیان می‌کند که هر سیستم از تعدادی زیرسیستم تشکیل شده است که عملکرد صحیح هرکدام از آن‌ها، بقای دیگر سیستم‌ها را تضمین خواهد کرد. سیستم استارت خودرو نیز یکی از هزاران سیستم به‌کاررفته در خودروها است که عملکرد صحیح و بی‌نقص آن موجب تداوم حیات خودرو خواهد شد.
تمامی مواردی که در متن ذکر شده‌اند، نکاتی هستند که برای آشنایی با عملکرد دوشاخه استارت لازم است با آن‌ها آشنا شوید. بدیهی است در صورتی که دوشاخه استارت یا هرکدام از اجزای سیستم استارت خودرو به‌خوبی فعالیت نکند، با دردسرهای مختلفی مواجه خواهید شد که نخستین دردسر، خالی‌شدن باتری خودرو بر اثر اتلاف نیرو است.
بیشتر بخوانید
