قیمت،اجرت و هزینه تعمیر انواع شمع و وایر خودرو 1403

شمع و وایر خودرو جزو مهمترین قطعات مصرفی اتومبیل به حساب می‌آیند که در طول زمان مستهلک شده و نیاز به تعویض پیدا می‌کنند. شمع و وایر سالم موجب عملکرد صحیح موتور در بخش احتراق شده و حداکثر کارایی پیشرانه را نتیجه می‌دهد. شمع و وایر خودرو در بازه‌های مختلف زمانی نیاز به تعویض پیدا می‌کند و اگر این کار انجام نشود، موتور خودرو دیگر کارایی مناسب را نخواهد داشت. در ادامه هزینه تعویض شمع خودرو شامل قیمت قطعات مورد نیاز و اجرت تعویض شمع خودرو را به اطلاع شما می‌رسانیم.

اجرت تعویض شمع و وایر

لازم به ذکر است اجرت تعویض شمع و وایر پراید و دیگر خودروها مانند سمند، پژو 405، 206 تیپ دو و… به طور متوسط برابر 120 تا 190 هزار تومان است که باید در هزینه تعویض شمع 206 تیپ دو و نیز هزینه تعویض شمع و وایر پراید لحاظ شود. همچنین در تعویض شمع سمندEF7 ، پژو 405 و انواع 206 و پارس نیز با چنین اجرتی مواجه خواهید بود. اجرت تعویض شمع و وایر دناپلاس، ریو، ساندرو هم معادل 220 تا 280 هزار تومان در سال 1403 اعلام شده که به هزینه خرید شمع و وایر اضافه می‌شود.

شمع خودرو چیست؟

شمع خودرو قطعه‌ای کوچک است که در انتهای سیلندر یا روی سرسیلندر خودرو واقع شده است. موتور‌های احتراق داخلی برای عملکرد صحیح به سه رکن اصلی اکسیژن، سوخت و حرارت نیاز دارند. وظیفه شمع این است که در زمان فشردگی بخار بنزین در انتهای سیلندر، با ایجاد جرقه و انفجار بنزین درون سیلندر، حرارت و انرژی لازم برای به حرکت درآمدن خودرو را فراهم ‌کند.

انرژی لازم برای جرقه‌زدن شمع، از باتری خودرو تأمین می‌شود. در واقع، شمع انرژی الکتریکی باتری را که با حرکات متناوب دلکو به محفظه‌ احتراق حاوی مخلوط سوخت و گاز رسیده است، مشتعل و انرژی گرمایی موردنیاز موتور برای حرکت را تأمین می‌کند. هرچه جرقه شمع قوی‌تر باشد، عمل احتراق بهتر صورت می‌گیرد. ازاین‌رو بر اساس نوع موتور خودرو، برای هر سیلندر از یک یا دو شمع استفاده می‌شود. از سوی دیگر، عدم کارکرد خوب و صحیح شمع، موجب احتراق ناقص و استهلاک موتور و سایر قطعات می‌شود.

اجزای شمع خودرو

شمع خودرو از اجزای مختلفی ساخته‌ شده است که تک‌تک این اجزا، بر نحوه عملکرد آن تأثیرگذار هستند. موارد زیر، اجزای شمع خودرو هستند:

ترمینال شمع

بالاترین قسمت شمع که به قسمت عایق متصل است، ترمینال شمع نامیده می‌شود و وظیفه آن، انتقال جریان ولتاژ بالا از وایر شمع به الکترود مرکزی است.

عایق سرامیکی

ازآن‌جایی‌که پایین عایق به داخل محفظه احتراق می‌رود، جنس این عایق آلومین یا اکسید آلومینیوم AL203 با خلوص بالا است. ویژگی‌های این عایق، مقاومت بالا در برابر حرارت، مقاومت مکانیکی، عایق‌بندی عالی و هدایت حرارتی در دمای بالا است. به دلیل بهبود وضعیت عایق‌بندی ترمینال اصلی و الکترود مرکزی شمع، پس از فشرده‌کردن عایق سرامیکی، سطح خارجی آن با لعاب شیشه پوشانده می‌شود. این لعاب شیشه‌ای، تمامی منافذ را می‌پوشاند و ضمن ممانعت از نفوذ رطوبت و کثیفی، از افت ولتاژ نیز جلوگیری می‌کند. مقاومت این عایق سرامیکی تا دمای 1200 درجه سانتی‌گراد است.

بدنه‌ شمع

بدنه شمع که از فولاد ساخته شده است، وظیفه اتصال مستحکم شمع به بدنه سرسیلندر را بر عهده دارد. بدنه شمع از قسمت بالا با آچار‌خور و از پایین به‌وسیله رزوه با دیگر اجزای شمع درگیر است.

الکترود مرکزی

وظیفه الکترود مرکزی، انتقال نیروی الکتریسیته از ترمینال تا محفظه‌ احتراق است. الکترود مرکزی که با نام الکترود مثبت نیز شناخته می‌شود، باید مقاومت حرارتی بالا و رسانای الکتریسیته‌ خوبی داشته باشد.

الکترود منفی

الکترود منفی که به آن الکترود کناری نیز گفته می‌شود، به شکل زائده‌ای به انتهای پایه بدنه شمع متصل است. به طور معمول، جنس الکترود منفی از آلیاژ نیکل-کروم است و تعداد آن در شمع‌های مختلف متفاوت است.

گپ

به فاصله میان الکترود مرکزی و الکترود منفی، گپ یا شکاف جرقه گفته می‌شود. این فاصله باید بر اساس نیاز‌های موتور و بسیار دقیق تنظیم شود؛ اما به‌ صورت کلی، هرچه فاصله بین دو الکترود بیشتر باشد، عمل جرقه‌زنی شمع بهتر صورت می‌گیرد

انواع شمع خودرو

دسته‌بندی شمع‌ها بر اساس عوامل و شاخص‌های متفاوتی صورت می‌گیرد که به شرح زیر است:

دسته‌بندی شمع بر اساس جنس هسته آن

الکترود شمع با توجه به کاربرد شمع، از آلیاژ‌های مختلفی ساخته می‌شود. طبیعتاً ازآن‌جایی‌که این الکترود در معرض حرارت بالایی قرار دارد، باید از جنسی مقاوم در برابر حرارت ساخته شود.

شمع‌های مسی

در برخی شمع‌ها، هسته اصلی از مس یا نیکل ساخته می‌شود که روکشی از جنس کروم، سیلیکون  یا منگنز دارد. این نوع شمع‌ها، عمومیت و محبوبیت بیشتری میان مصرف‌کنندگان دارند و نسبت به سایر شمع‌ها ارزان‌تر هستند.

شمع‌های پلاتینیوم

در شمع‌های پلاتینیومی، هسته اصلی را از جنس پلاتین می‌سازند. پلاتین رسانایی بیشتری نسبت به مس دارد اما درعین‌حال قیمت بالایی نیز دارد و قیمت شمع‌های پلاتینی معمولاً، 2 تا 3 برابر بیشتر از شمع‌های مسی است. از سوی دیگر این فلز مقاومت بیشتری در مقابل پوسیدگی دارد و به همین علت شمع‌های پلاتینیومی نسبت به شمع‌های مسی دوام بیشتری نیز دارند که از این نظر مقرون به‌صرفه‌تر به ‌نظر می‌آیند.

شمع‌های ایریدیومی

شمع‌های ایریدیومی، انواع دیگری از شمع‌ها هستند که علی‌رغم هم‌خانواده‌بودن ایریدیوم و پلاتینیوم از نظر علم شیمی، نسبت به شمع‌های پلاتینی طول عمر بیشتری دارند. قیمت این شمع‌ها حدوداً 2 تا 3 برابر شمع‌های پلاتینی است؛ اما از لحاظ دوام، تقریباً 4 برابر بیشتر عمر می‌کنند. شمع‌های ایریدیومی گران و البته کمیاب هستند.

دسته‌بندی شمع بر اساس کد حرارتی

شمع‌ها با توجه به عملکرد و دمای احتراق متفاوت موتور‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی بر اساس میزان حرارت موجود در شمع در آخرین مرحله صورت می‌گیرد. میزان مقاومت هر شمع در برابر حرارت با شاخص بازه‌ حرارتی شمع مشخص می‌شود که عوامل متعددی در تعیین این کد دخیل هستند. طول و مساحت پایه‌ شمع و هم‌چنین ساختار الکترود مثبت و قدرت هدایت حرارتی آن، از جمله عوامل مؤثر بر بازه‌ حرارتی شمع هستند.

انتخاب نامناسب شمع بر اساس کد حرارتی اشتباه، می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات زیادی برای خودرو شود و روی عملکرد آن تأثیر بگذارد. دسته‌بندی شمع‌ها بر اساس این شاخص به‌صورت زیر است.

شمع گرم (Hot Spark Plug)

این شمع‌‌ها که در بازار به شمع‌های پایه‌بلند معروف هستند، در مقایسه با شمع‌های سرد، مدت بیشتری گرما را در خود نگه می‌دارند و انتقال حرارت کمتری دارند. ازآنجایی‌که شمع‌های گرم، گرمای احتراق را بیشتر حفظ می‌کنند، درنتیجه بیشتر در معرض حرارت قرار دارند. این شمع‌ها مناسب موتورهای دور پایین و اصطلاحاً سردکارکرد هستند تا از طریق حفظ گرما، از تشکیل رسوبات ناشی از احتراق روی الکترودها جلوگیری کنند.

شمع سرد (Cold Spark Plug)

شمع‌های سرد پایه کوتاه‌تری دارند و با نام شمع‌های پایه‌کوتاه نیز شناخته می‌شوند. در این شمع‌ها، انتقال گرما به دلیل پایه کوتاه سریع‌تر انجام می‌شود و نسبت به شمع‌‌های گرم حرارت کمتری دارند. حرارت کمتر و سرد بودن این نوع شمع‌ها، از احتراق زودهنگام جلوگیری می‌کند و مناسب موتورهایی با دمای بالا مانند پژو 206 هستند.

شمع سرد بخریم یا گرم؟

انتخاب شمع خودرو، امری کاملاً تخصصی است که بر اساس اطلاعات فنی خودرو صورت می‌گیرد. مثلاً شمع خودرویی شهری که اکثراً در ترافیک و با دور پایین در حال کار است، با شمع خودرویی که همیشه موتور آن با دور بالا درحرکت است، تفاوت دارد. در دفترچه ‌راهنمای هر خودرو، شمع استاندارد هر خودرو درج‌شده است. به همین دلیل، توصیه می‌شود پیش از خرید شمع جدید حتما به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید.

در جدول زیر شمع مناسب برخی از خودرو‌های داخلی را مشاهده می‌کنید:

برند‌های معتبر شمع خودرو

بوش BOSCH آلمان، ان جی کا NGK ژاپن، اکیوم EYQUEM فرانسه و دنسو DENSO ژاپن از برندهای معتبر خارجی موجود در بازار هستند و در میان شرکت‌های ایرانی نیز می‌توان به شمع نور ایران اشاره کرد.

طول عمر شمع خودرو

طول عمر شمع خودرو بر اساس نوع آن، متفاوت است. شمع‌های پلاتینیومی و همان‌طور که اشاره شد عمر طولانی‌تری دارند و شمع‌های مسی طول عمر کمتری دارند.

طول عمر شمع، موضوع مهمی است که نباید به آن بی‌توجه بود. شمع موتوری که به پایان کارکرد خود نزدیک شده و ضعیف شده است، در نحوه روشن‌شدن، استهلاک، میزان گرم‌کردن موتور و مصرف سوخت خودرو تأثیرگذار است.

چه موقع باید شمع خودرو را تعویض کنیم؟

کارخانه‌های سازنده شمع‌های رایج در بازار، عموماً بازه 15 تا 20 هزار کیلومتر را برای تعویض شمع مناسب می‌دانند. از سوی دیگر، از طریق بررسی و مشاهده موارد زیر نیز می‌توان زمان تعویض شمع‌ها را تشخیص داد:

• جرقه زدن‌نامنظم
• استارت مشکل‌دار
• شتاب کم خودرو
• احتراق ناقص و دود آبی‌رنگ اگزوز
• لرزش موتور در دور پایین

سخن پایانی

بر اساس آن‌چه در طول این مقاله به آن اشاره شد، شمع خودرو تأثیر و اهمیت زیادی بر نحوه کارایی و راندمان موتور خودرو دارد و یکی از موارد مهمی است که در سرویس دوره‌ای خودرو باید بررسی شود. عملکرد نامناسب شمع، علاوه بر ایجاد آسیب‌ها و مشکلات جدی برای موتور‌، منجر به افزایش مصرف سوخت و آلایندگی می‌شود.