فعالان بازار خودرو در سال 1402، شرایط خاص و از جهاتی منحصربه‌فرد را تجربه کردند. در این سال بود که بعد از مدت‌ها، واردات خودروهای خارجی از سر گرفته شد. میزان تولید خودروسازان داخلی هم در مقایسه با گذشته افزایش یافت. وزیر صمت به‌عنوان متولی اصلی خودرو در میانه سال تغییر کرد. روی‌هم‌رفته افت و خیزهای رخ داده، وضعیت بازار خودرو در سال 1402 را به دو نیمه کاملا متفاوت تبدیل کرد. در این مطلب، قصد داریم نگاهی کلی به روند افزایش قیمت خودرو در سالی که گذشته بپردازیم. مطالعه این مطلب برای تحلیل قیمت خودرو در سال جاری به‌شما کمک می‌کند.
تحلیل قیمت خودرو در سال 1402
در یک طبقه‌بندی کلی، محصولات موجود در بازار خودرو ایران را می‌توان به سه دسته داخلی، وارداتی و چینی تقسیم کرد. بسیاری از محصولات چینی به‌صورت مونتاژ شده در بازار ایران عرضه می‌شوند و به‌همین دلیل بهتر است که آن‌ها را در یک دسته جدا از خودروهای وارداتی قرار دهیم.
سال 1402 برای بازار خودرو دو روی کاملا متفاوت داشت. در 6 ماه ابتدایی سال شاهد کاهش قیمت خودرو در بازار بودیم. البته عمده روند کاهش قیمت در فصل بهار رخ داد و پس از آن در تابستان شاهد تثبیت نسبی قیمت ماشین در بازار بودیم. بر اساس آمار گزارش 1402 همراه مکانیک از وضعیت بازار خودرو در سال 1402، میزان کاهش قیمت خودروها در 6 ماه نخست به‌شرح زیر است:
|
نوع خودرو |
میانگین کاهش قیمت خودرو (درصد) |
|
خودروهای داخلی |
8 |
|
خودروهای وارداتی |
13 |
|
خودروهای چینی |
15 |
اوضاع در نیمه دوم سال 1402 کاملا تغییر کرد. عواملی که باعث نزولی شدن قیمت ماشین بودند، به‌تدریج از میان رفتند. هرچند در فصل پاییز، افزایش قیمت خودرو در بازار چندان ملموس نبود؛ اما با شروع زمستان، سرمای هوا نتوانست جلوی صعودی شدن قیمت خودرو را بگیرد. در جدول زیر می‌توانید میانگین افزایش قیمت خودروها در 6 ماه دوم سال 1402 را مشاهده کنید.
|
نوع خودرو |
میانگین افزایش قیمت خودرو (درصد) |
|
خودروهای داخلی |
15 |
|
خودروهای وارداتی |
22 |
|
خودروهای چینی |
8 |
مقایسه دو جدول یاد شده، خالی از لطف نیست. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، خودروهای داخلی کمترین میزان کاهش قیمت در نیمه نخست سال را تجربه کردند. در عین حال، رشد قیمت آن‌ها در 6 ماه دوم به‌طور میانگین 15 درصد بود.
اوضاع برای خودروهای چینی در سالی که گذشت، پیچیده بود. این خودروها بیشترین افت قیمت را با 15 درصد تجربه کردند. این در حالی است که با صعودی شدن بازار هم تنها 8 درصد افزایش قیمت را به ثبت رساندند. لازم به ذکر است بررسی همراه مکانیک نشان می‌دهد، مدل‌های دست دوم خودروهای چینی حتی در نیمه دوم سال هم کاهش قیمت را تجربه کردند. این موضوع به‌وضوح نشان می‌دهد که با واردات خودروهای خارجی، اقبال بازار نسبت به محصولات چینی کاهش پیدا کرده است.
دلایل کاهش قیمت خودرو در 6 ماه ابتدایی سال 1402
سوالی که پیش می‌آید آن است که دلایل کاهش قیمت خودرو در 6 ماه ابتدایی سال 1402 چه بود؟ چند موضوع مهم در این بازه زمانی دست به دست یکدیگر دادند تا باعث نزولی شدن قیمت خودرو در بازار شوند.
اولین نکته‌ای که باید اشاره کنیم، خالی شدن حباب بازار ناشی از افزایش قیمت غیرعادی سال 1401 بود. میانگین افزایش قیمت خودروهای داخلی و خارجی در سال 1401، بیش از 100 درصد بود. این میزان افزایش قیمت با متغیرهای بنیادی بازار هم‌خوانی نداشت. به‌همین دلیل باعث ایجاد حباب در بازار شد. تقریبا از اسفند 1401 این حباب به‌آرامی تخلیه شد و تا بهار 1402 ادامه داشت.
موضوع مهم دیگر که نباید به سادگی از کنار آن عبور نیم، رشد تولید ایران خودرو و سایپا بود. وزیر صمت سابق، در دوره مسئولیت خود وعده افزایش تولید خودرو در کشور را داد. این وعده تا حدی در ماه‌های پایانی 1401 و ابتدای 1402 به بار نشست. جهش بیش از 30 درصدی تولیدات این دو خودروساز، موجب افزایش عرضه در بازار شد و به‌این ترتیب تا حدی عرضه و تقاضا در بازار به تعادل رسید.
اخبار مربوط به واردات خودروهای صفر و کارکرده خارجی هم در نیمه نخست سال 1402، بازار را تحت تاثیر قرار داد. بسیاری از خریداران تصمیم گرفتند منتظر نتیجه نهایی تصمیم‌گیری درباره واردات خودرو بمانند. این موضوع جلوی شکل‌گیری تقاضای کاذب و بیش از حد در بازار خودرو را هم گرفت.
در کنار همه این موارد، باید به ثبات نرخ ارز هم اشاره کنیم. ثابت باقی ماندن نرخ ارز در نیمه نخست سال 1402، جلوی وارد شدن شوک به بازار را گرفت. به‌همین دلیل سایر عوامل ذکر شده، موجب کاهش قیمت خودرو شدند.
دلایل افزایش قیمت خودرو در 6 ماه پایانی سال 1402
تحلیل دلایل افزایش قیمت خودرو در نیمه دوم سال 1402 نیز خالی از لطف نیست. در یک جمله به‌صورت خلاصه باید بگوییم که تقریبا همه عوامل بنیادی کاهش قیمت در نیمه نخست، یکی پس از دیگری رنگ باختند و بعضا تا 180 درجه دستخوش تغییر شدند.
مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت خودرو در این بازه زمانی، جهش قیمت ارز بود. به‌طوری‌که نرخ ارز از محدوده 50 هزار تومان در برهه‌ای تا 64 هزار تومان هم بالارفت. به‌همین دلیل است که خودروهای وارداتی با وابستگی 100 درصد به نرخ ارز، جهش قیمت 22 درصد را ثبت کردند.
ماجرای خودروهای وارداتی در نیمه دوم سال 1402 تقریبا تعیین تکلیف شد. قیمت بالای بسیاری از خودروهای وارداتی صفر، عملا باعث شد تا برخی از خریداران به سمت خودروهای داخلی و چینی برگردند. از سویی دیگر، واردات خودروهای کارکرده نیز عملیاتی نشد.
رشد تولید خودروسازان متوقف شد. در انتشار صورت‌های مالی ایران خودرو و سایپا مشخص شد که تولیدات آن‌ها در پاییز نسبت به فصل قبل کاهش پیدا کرده است. همچنین اخبار موجود در بازار نشان می‌دهد که بدعهدی‌های این دو خودروساز در تحویل به‌موقع خودرو به مشتریان بار دیگر از سر گرفته شد.
بعد از خالی شدن حباب قیمت بازار در فصل بهار، نرخ تورم اقتصادی نیز تاثیر خود را روی افزایش قیمت ماشین گذاشت. تورم در طول سال 1402 به‌طور میانگین بالاتر از 35 درصد بود. همه این عوامل در کنار هم روی افزایش قیمت خودرو در نیمه دوم سال 1402 موثر بودند.
کلام پایانی
در این مطلب به تحلیل قیمت خودرو در سال 1402 پرداختیم. مطالعه این مطلب برای پیش‌بینی میزان افزایش قیمت خودرو در سال جاری به‌شما کمک می‌کند. واقعیت از این قرار است که باید عوامل بنیادی مانند نرخ ارز، وضعیت عرضه و تقاضا و نرخ تورم مهم‌ترین عوامل تعیین کننده روند قیمت در بازار داخلی هستند. به‌نظر شما روند پیش روی بازار خودرو ایران در سال 1403 چگونه خواهد بود؟
