حوادث خودرویی اجتناب‌ناپذیر هستند و انواع بیمه خودرو، مثل چتری است که خسارات ناشی از این حوادث را تا حد زیادی جبران می‌کند. یک اصل نانوشته در مورد حوادث رانندگی وجود دارد که بر اساس آن هر چقدر احتیاط کنید و به قوانین پایبند باشید، باز هم احتمال دارد که فرد بی‌احتیاطی پیدا شود و به شما بزند. انواع بیمه ماشین با هدف جبران بی‌احتیاطی‌های خودتان و رانندگان دیگر طراحی شده‌اند و در این مقاله قرار است به معرفی آن‌ها و پوشش‌های هر کدام بپردازیم. پیش از پرداختن به انواع بیمه خودرو، کمی هم در مورد تاریخچه بیمه در ایران و جهان صحبت می‌کنیم.
تاریخچه انواع بیمه خودرو
اولین بیمه‌نامه خودرو در سال 1898 در ایالات متحده آمریکا و با گذشت 5 سال از تولید اولین اتومبیل با سوخت گازوئیل صادر شد. اولین جایی که در آن بیمه مسئولیت اتومبیل اجباری شد، ایالت ماساچوست آمریکا بود. با در نظر داشتن برخی تفاوت‌ها، می‌توان این بیمه‌نامه را معادل بیمه شخص ثالث کنونی دانست. 10 سال بعد اخذ بیمه مسئولیت اتومبیل به‌صورت یک قانون رسمی در سراسر آمریکا اجرا شد.
سال 1930 نیز در کشور انگلستان این قانون برای تمامی خودروها به عنوان بیمه مسئولیت مدنی در برابر اشخاص ثالث اجباری شد. در ایران نیز قانون مربوط به بیمه شخص ثالث در سال 1347 تصویب شد و بر اساس آن تمامی مالکان خودروها مسئول جبران خسارات وارده به خودروهای دیگر و اشخاص ثالث شدند.
شرایط انواع بیمه خودرو در کشورهای مختلف جهان بنا به ملاحظات قانونی هر کشور متفاوت است. مثلاً در برخی از کشورها مثل نیوزیلند داشتن بیمه شخص ثالث اجباری نیست. در مورد اجباری یا اختیاری بودن انواع بیمه خودرو در هر کشور نیز تفاوت‌هایی وجود دارد. به عنوان مثال، بیمه شخص ثالث در کشور ما اجباری است؛ اما بیمه بدنه خودرو چنین شرایطی ندارد.
البته ممکن است با توجه به افزایش شدید قیمت خودرو و بیشتر شدن میزان خسارت‌ها و دعاوی قضائی در این زمینه، بیمه بدنه نیز برای مالکان خودرو اجباری شود. البته تاکنون چنین قانونی در کشور تصویب نشده است.
بیمه چیست و چرا به انواع بیمه ماشین نیاز داریم؟
به‌طورکلی، بیمه قرار و تعهدی حقوقی است که از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی به منظور جبران خسارت‌های مادی و معنوی ناشی از عوامل مختلف و در ازای پرداخت هزینه‌ای مشخص خریداری میشود. انواع بیمه خودرو نیز شامل مجموعه‌ای از بیمه‌ها میشود که خسارات مالی و جانی ناشی از تصادفات و حوادث رانندگی برای انواع خودروها و اشخاص ثالث را تا سقف معینی پوشش می‌دهند. این خسارات ممکن است برای فرد مقصر در حادثه رانندگی یا سایر افراد حقیقی و حقوقی حاضر در مکان حادثه ایجاد شوند.
برای مثال، در تصادف یک خودرو با خودرویی دیگر با تعدادی سرنشین، راننده مقصر می‌تواند از بیمه شخص ثالث برای جبران خسارات جانی وارد شده به خود، سرنشینان و راننده خودروی دیگر استفاده کند. همچنین تمام خسارات مالی واردشده به خودروی دیگر نیز با این بیمه‌نامه پوشش داده میشود. راننده مقصر برای پوشش خسارت‌های وارده به خودروی خود نیز می‌تواند از بیمه بدنه استفاده کند.
در بیمه نیز مانند هر قرارداد حقوقی و تعهد مالی دیگر، طرفین معامله هرکدام وظایف، جایگاه و تعهداتی دارند که مطابق قرارداد بایستی به‌درستی به آن‌ها پایبند باشند. در هر نوع بیمه‌نامه‌ای از جمله انواع بیمه خودرو، یک طرف به‌عنوان بیمه‌گذار شناخته میشود که ممکن است شامل فرد، خودرو یا تعداد مجاز اشخاص ثالث به عنوان سرنشین باشند. پرداخت دقیق و به‌موقع حق بیمه از وظایف بیمه‌گذار است. البته در برخی از انواع بیمه خودرو مثل شخص ثالث، عدم پرداخت حق بیمه و تمدید بیمه‌نامه عواقبی مثل جریمه روزانه و توقیف خودرو را هم به دنبال دارد.
طرف مقابل نیز شخص حقوقی یا همان شرکت بیمه است که به‌عنوان بیمه‌گر در قرارداد شناخته میشود. این طرف بنا به تعهداتی که در قرارداد دارد، باید در صورت وقوع هرگونه حادثه رانندگی خسارات را در بازه زمانی تحت قرارداد جبران کند. پس از آشنایی با این تعاریف و توضیحات، به بررسی ویژگی‌های انواع بیمه خودرو می‌پردازیم.
انواع بیمه خودرو کدامند؟
برای ارائه یک پاسخ جامع و صحیح به این سؤال، ابتدا انواع بیمه ماشین در ایران را تفکیک می‌کنیم و سپس توضیحات مربوط به هرکدام را به‌صورت مجزا بیان خواهیم کرد. طبق قوانین ایران، 3 نوع بیمه‌نامه خودرو وجود دارد که در ادامه با هر کدام به‌صورت مجزا آشنا می‌شوید.
بیمه شخص ثالث
شناخته‌شده‌ترین و البته مهم‌ترین نوع بیمه خودرو در ایران، بیمه شخص ثالث است. این بیمه تمامی خسارات جانی واردشده به سرنشینان خودروی مقصر و تمامی خسارات مالی و جانی وارد شده به خودرو یا شخص ثالث را تا سقف تعیین‌شده و با شرایط مندرج در قرارداد پوشش می‌دهد.
شخص ثالث کیست؟
به‌طورکلی، تمام اشخاص حقیقی و حقوقی درگیر در صحنه تصادف به جز راننده مقصر حادثه، شخص ثالث به حساب می‌آیند. حال این شخص ممکن است اصلاً در صحنه تصادف حضور نداشته باشد و فقط خودروی او خسارت‌دیده باشد.
همچنین ممکن است شخص ثالث یک شخص حقوقی یا شرکتی باشد که اموالش آسیب‌دیده است؛ بنابراین تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی زیان‌دیده از حادثه به غیر از راننده مقصر، واجد شرایط دریافت غرامت بیمه شخص ثالث هستند.
انواع خسارت‌ها در بیمه شخص ثالث
در بیمه شخص ثالث، به طور کلی با دو نوع خسارت جانی و مالی مواجه هستیم. هرگونه آسیب جسمی، از یک زخم و برخورد معمولی گرفته تا از کارافتادگی، نقص عضو، قطع عضو، هزینه‌های پزشکی ایجادشده در اثر حادثه و فوت، از جمله خسارات جانی تعریف‌شده در این بیمه‌نامه هستند. خسارات مالی نیز شامل تمامی خسارت‌های ایجادشده برای شخص ثالث و اموال منقول و غیرمنقول او هستند.
نکته مهمی که بیمه شخص ثالث را از سایر انواع بیمه خودرو متمایز می‌کند، اجباری بودن آن است. مطابق قانون، رانندگی بدون داشتن بیمه‌نامه شخص ثالث ممنوع است و می‌تواند عواقب سنگینی داشته باشد. حتی تأخیر در تمدید آن نیز مشمول جریمه روزانه از زمان منقضی شدن بیمه‌نامه تا روز تمدید مجدد میشود.
کف و سقف خسارت‌های جانی و مالی تعریف‌شده در این بیمه، هرکدام بنا به عواملی مانند نرخ دیه کامل در سال تصادف، مبلغ کارشناسی‌شده خسارات و عوامل مشابه بستگی دارد. مثلاً در 5 سال گذشته نرخ دیه کامل در ماه‌های حرام به دلیل کاهش ارزش پول و عوامل مشابه اقتصادی، گران‌تر شده است. در چنین شرایطی که خسارات جانی و مالی افزایش پیدا می‌کند، نرخ بیمه شخص ثالث نیز به‌صورت سالیانه افزایش می‌یابد. در سال 1402 نرخ دیه کامل در ماه‌های حرام افزایش 50 درصدی داشت و این موضوع نرخ بیمه شخص ثالث را 30 درصد افزایش داد.
همچنین در تغییراتی که در این بیمه‌نامه به نفع رانندگان کم‌حادثه ایجاد شده، تخفیف‌هایی برای تشویق رانندگان به رعایت قوانین و احتیاط بیشتر لحاظ شده است. تخفیف عدم دریافت خسارت به ازای هر سال 5 درصد است و در تمدید بعدی بیمه شخص ثالث لحاظ میشود. سقف این تخفیف 70 درصد است که با 14 سال عدم دریافت خسارت می‌توان آن را به دست آورد.
بیمه حوادث راننده یا بیمه سرنشین
این مدل از انواع بیمه خودرو، مربوط به خسارت‌های واردشده به راننده مقصر است. به‌موجب تبصره 6 ماده اول قانون بیمه اجباری شخص ثالث، بیمه سرنشین یا حوادث راننده همراه با بیمه شخص ثالث به‌صورت مکمل ارائه میشود؛ پس می‌توان این نوع بیمه را نیز اجباری دانست. معمولاً سقف تعهدات بیمه یادشده سالیانه افزایش پیدا می‌کند.
بیمه بدنه خودرو، یک بیمه اختیاری اما مفید!
بیمه بدنه یکی دیگر از انواع بیمه خودرو محسوب میشود. اگر در یک سانحه خودروی شما دچار خسارت شود و خودتان مقصر باشید، زیان واردشده به شما را چه کسی جبران می‌کند؟ اگر نتوانید به هر علتی خسارت خودرو خود را از افراد مقصر دریافت کنید، چه خواهید کرد؟
بیمه بدنه نوعی بیمه اختیاری است که می‌تواند خسارت‌های مالی راننده را در هر صورت جبران کند؛ یعنی در این بیمه‌نامه، شرکت بیمه باید خسارت‌های مالی راننده را حتی در صورت مقصر بودن پوشش بدهد. مثلاً می‌توان برای برخورد ساده خودرو با در پارکینگ از شرکت بیمه خسارت گرفت.
علت اصلی این امر، افزایش شدید قیمت خودرو و به دنبال آن، افزایش شدید قیمت قطعات، خدمات، سرویس و تعمیر خودروها است. بسته به مدل، میزان سالم‌بودن، نوع خودرو و آپشن‌های اضافی، بیمه بدنه خسارت‌های وارد شده به خودرو را تا سقفی مشخص جبران می‌کند.
پوشش‌های بیمه بدنه
پوشش‌های بیمه بدنه هم شامل پوشش‌های اصلی و فرعی میشود که اضافه کردن پوشش‌های فرعی هزینه بیمه‌نامه را افزایش خواهد داد. لازم به ذکر است که خسارت‌های واردشده به خودروی شما، از جمله هزینه قطعات، صافکاری، نقاشی و… از سوی شرکت بیمه ارزیابی و کارشناسی‌شده و بعد به شما پرداخت میشود.
نکته مهمی که در مورد بیمه بدنه در ایران به چشم می‌آید، تغییرات ناگهانی و ماهیانه ارزش خودرو، قطعات و خدمات آن است. بنابراین شرکت‌های بیمه بسته به میزان افزایش قیمت هر نوع خودرو، طی اطلاعیه‌ای الحاقیه‌های متناسب با بیمه بدنه خودروی شما را ارائه می‌کنند تا شما نیز بتوانید سقف تعهدات را با پرداخت الحاقیه افزایش دهید.
حوادثی که بیمه بدنه خسارت‌های ناشی از آن‌ها را پوشش می‌دهد عبارت‌اند از:
- تصادف
- سرقت
- آتش‌سوزی
- انفجار
تمامی هزینه‌های ایجادشده برای خودرو، از جمله دستمزد تعمیرات، هزینه تعمیر یا تعویض قطعات و… بر اساس قیمت میانگین هر قسمت محاسبه و پرداخت میشود. بیمه بدنه قسمتی تحت عنوان آپشن‌های اضافی دارد که بر اساس آن می‌توانید شکستگی شیشه، سرقت وسایل و قطعات و… را نیز تحت پوشش قرار دهید.
قانون خودروی نامتعارف و بیمه بدنه
در سال‌های اخیر تصویب قانون خودروی نامتعارف باعث شده تا بیمه بدنه برای برخی از خودروها و به‌صورت غیررسمی اجباری شود. بر اساس این قانون، خودروهایی که قیمت آن‌ها بیشتر از 600 میلیون (نصف مبلغ دیه کامل در سال 1402) باشد، در دسته خودروهای نامتعارف قرار می‌گیرند و در صورت مقصر نبودن در تصادف، بیمه شخص ثالث راننده مقصر موظف است خسارات مالی آن‌ها را تا سقف 600 میلیون تومان جبران کند. صاحبان این خودروها برای دریافت خسارت باقیمانده باید از بیمه بدنه خود استفاده کنند.
انواع بیمه ماشین، پکیجی کامل برای اطمینان!
در این مقاله انواع بیمه خودرو (بیمه شخص ثالث، بیمه بدنه و بیمه حوادث راننده) را بررسی کردیم، از تاریخچه انواع بیمه ماشین در جهان گفتیم و دیدیم که تعریف بیمه چیست و چرا به بیمه خودرو نیاز داریم.
به دلیل عوامل مختلفی مانند افزایش قیمت ارز، ممنوعیت واردات خودرو و کاهش عرضه نسبت به تقاضا، بازار خودروی ایران در سال‌های اخیر نوسانات فراوانی را تجربه کرده است. بنابراین طبیعی است که بازار خدمات و قطعات خودرو نیز به تبعیت از قیمت خودرو، التهاب و افزایش شدید قیمت را تجربه کند. در چنین شرایطی بهتر است علاوه بر بیمه اجباری شخص ثالث و سرنشین، بیمه بدنه را نیز خریداری کنید تا هنگام ایجاد خسارت کم‌ترین بار مالی را متحمل شوید.
بیشتر بخوانید
سلام و وقت بخير سوالي در مورد بيمه نامه دارم بيمه ي خودروي من چهار سال هست كه تمام شده و ماشين خوابيده بوده چطور ميتونم باتوجه به شرايط بد اقتصادي با حداقل جريمه بيمه كنم ماشينم رو با تشكر
سلام عزیز الان نرم افزار اپ بابخشیدن جریمه عقب افتاده بیمه میکنه بیمه ایران هستش درضمن اقساط وبدون بهره