در گزارش سالانه همراه مکانیک از وضعیت بازار خودرو ایران، آمار مهمی به‌چشم می‌خورند. بخشی از این گزارش به‌وضعیت خرید و فروش خودروی دست دوم در سال 1401 می‌پردازد. مطابق تحلیل کارشناسان همراه مکانیک، چیزی در حدود 72 درصد خودروهای داخلی کارکرده حداقل یک ایراد فنی، بدنه یا آپشن دارند. این عدد برای خودروهای وارداتی به 75 درصد می‌رسد. به‌زبان ساده یعنی از هر 4 ماشین، 3 مورد مشکل کوچک یا بزرگ دارند. این اعداد و ارقام به‌خوبی گویای اهمیت کارشناسی خودرو قبل از خرید هستند. شاید این سوال را مطرح کنید که فرآیند کارشناسی ماشین چه مراحلی را شامل می‌شود؟ پاسخ این سوال را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
کارشناسی خودرو چیست؟
به زبان ساده، کارشناسی خودرو فرآیندی است که در آن مشخصات فنی، بدنه، آپشن‌ها و … توسط یک یا چند فرد متخصص بررسی می‌شوند. هدف از این فرآیند ارزیابی سلامت و کیفیت خودرو است. معمولا کارشناسی ماشین قبل از انجام معامله صورت می‌گیرد. به این ترتیب قیمت واقعی خودرو با انجام بررسی‌های کارشناسی تعیین می‌شود.
هر خودرو از هزاران قطعه تشکیل می‌شود. طبیعی است که شما به‌عنوان خریدار ماشین، آشنایی چندانی با بسیاری از این قطعات نداشته باشید. ضمن اینکه تشخیص مواردی مانند تصادفی بودن خودرو یا تعویض رنگ و قطعات بدنه ماشین، بعضا تنها با استفاده از دستگاه‌های تخصصی امکان‌پذیر است. به‌همین دلیل باید حتما قبل از خرید ماشین، به‌سراغ کارشناس خودرو خبره بروید.
در یک جمله می‌توان خرید خودرو بدون کارشناسی را به تهیه هندوانه در بسته تشبیه کرد. با این تفاوت که حتی اگر هنداونه سفید و بی‌مزه باشد، خسارت زیادی به‌شما وارد نمی‌شود؛ اما وجود مشکل در سیستم فنی، آپشن‌ها و بدنه خودرو بعضا هزینه‌های سنگین و جبران ناپذیری روی دست شما باقی می‌گذارد.
کارشناسی خودرو شامل چیست؟
بسته به نوع ماشین، صفر تا صد فرآیند کارشناسی نیز چیزی در حدود 60 تا 90 دقیقه زمان می‌برد. با توجه به قیمت بالای خودروهای دست دوم، صفر این زمان برای خرید ماشین با چشمان باز تصمیم هوشمندانه‌ای است. کارشناسی خودرو فارغ از اینکه در کجا و روی چه نوع ماشینی انجام می‌شود، 4 مرحله اصلی را در بر می‌گیرد که عبارت‌اند از:
کارشناسی بدنه خودرو
کارشناس خودرو معمولا کار خود را با کارشناسی بدنه خودرو آغاز می‌کند. مهم‌ترین موضوع در بحث کارشناسی بدنه، تشخیص تصادف‌های سنگین احتمالی خودرو است. تصادف‌های سنگین باعث آسیب دیدن شاسی و ستون‌های خودرو می‌شوند. افراد با تجربه توصیه می‌کنند که ترجیحا از خرید ماشین‌هایی که شاسی و ستون آن‌ها تعمیر شده، صرف نظر کنید.
کارشناسی رنگ خودرو در تشخیص تصادفی بودن آن نقش بسزایی ایفا می‌کند. خیلی از اوقات صافکاری و نقاشی ماشین تصادفی به‌گونه‌ای انجام می‌شود که اصلا با چشم نمی‌توان این موضوع را تشخیص داد. به‌همین دلیل کارشناسان ماشین از دستگاه اختصاصی تشخیص رنگ خودرو برای این منظور استفاده می‌کنند. این دستگاه با اندازه‌گیری ضخامت رنگ بدنه در قسمت‌های مختلف، تعویض رنگ را به‌راحتی تشخیص می‌دهد.
واقعیت این است که برخی از تصادف‌های سنگین می‌توانند ده‌ها میلیون از قیمت یک ماشین دست دوم را کاهش دهند. هزینه کارشناسی خودرو در برابر آن اصلا به‌چشم نمی‌آید. در مقاله جداگانه‌ای 10 نشانه تصادفی بودن خودرو کارکرده را با بررسی بدنه آن معرفی کرده‌ایم که دعوت می‌کنیم آن را مطالعه کنید.
کارشناسی فنی خودرو
کارشناسی فنی خودرو نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. خیلی از هزینه‌های جانبی که خریداران خودرو متحمل می‌شوند، مربوط به مشکلات فنی هستند. معمولا در گام اول برای ارزیابی عملکرد قطعات مختلف پیشرانه از دستگاه دیاگ استفاده می‌شود. این دستگاه به‌خوبی می‌تواند ایرادهای احتمالی موجود در قطعاتی مانند سنسورهای ماشین را مشخص کند. ضمن اینکه اطلاعات ارزشمند دیگری نیز از تست دیاگ به دست می‌آیند که عبارت‌اند از:
- سابقه باز شدن کیسه‌های هوا
- کیلومتر واقعی طی شده ماشین
- میزان مصرف سوخت
پس از آن نوبت به بررسی قطعات مهم پیشرانه یعنی موتور و گیربکس می‌رسد. معمولا یک کارشناس خودرو ماهر به‌دلیل تسلط کامل روی مکانیک ماشین، با بررسی چشمی می‌تواند وضعیت سلامت موتور و گیربکس را ارزیابی کند. در پایان این مرحله نیر نوبت به بررسی جلوبندی ماشین می‌رسد. تجربه راحت افراد حین سوار شدن و رانندگی با خودرو تا حد زیادی در گرو عملکرد صحیح جلوبندی است.
کارشناسی آپشن‌های خودرو
کارشناسی آپشن‌های خودرو به‌ویژه در ماشین‌های وارداتی اهمیت زیادی دارد. قیمت یک خودرو به‌دلیل وجود برخی از آپشن‌ها بعضا ده‌ها میلیون در مقایسه با سایر ماشین‌ها افزایش پیدا می‌کند. بنابراین این حق شماست که مطمئن شوید، هزینه‌ای که می‌پردازید برای خودرویی با آپشن‌های سالم است. کارشناسی خودرو در این زمینه به‌شما کمک می‌کند. دستگاه دیاگ، برای عیب یابی بسیاری از آپشن‌های ایمنی خودرو کاربرد دارد. ضمن اینکه بررسی عملی هر یک از آپشن‌ها نیز خیلی به‌کار می‌آید.
کارشناسی ماشین با تست رانندگی
آخرین مرحله قبل از پایان کارشناسی ماشین، تست رانندگی است. عملکرد خودرو بدون رانندگی، آن طور که باید و شاید مشخص نمی‌شود. به‌عنوان مثال شما تا زمانی که پشت فرمان ننشینید، نمی‌توانید درباره میزان شتاب‌گیری ماشین و وضعیت سیستم تعلیق اطلاعات خوبی به‌دست بیاورید. ضمن اینکه سلامت ترمزها و سیستم هیدرولیک فرمان نیز تنها با رانندگی مشخص می‌شود. کیفیت تعویض دنده در خودروهای دستی و اتومات نیز با تست رانندگی ارزیابی می‌شود. در پایان این مرحله می‌توان روی یک خودرو از نگاه کارشناسی قیمت‌گذاری کرد.
تجهیزات کارشناسی خودرو کدامند؟
بخشی از فرآیند کارشناسی خودرو به‌صورت چشمی انجام می‌شود؛ اما قسمت‌های مهم دیگری نیز مانند تشخیص رنگ و عیب یابی قطعات فنی و آپشن‌های ماشین هم با دستگاه صورت می‌گیرند. یک کارشناس خودرو برای فعالیت در این حوزه باید تجهیزات مورد نیاز را تهیه کند که از جمله مهم‌ترین تجهیزات کارشناسی خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دستگاه دیاگ
- دستگاه تشخیص رنگ خودرو (قلم مگنت و ضخامت سنج دیجیتال)
- آینه مکانیکی
- گوشی عیب یاب
- دستگاه بروسکوپ یا دوربین آندوسکوپی مکانیکی
- ذره‌بین
- آج سنج لاستیک
- دستگاه تستر روغن ماشین
- چراغ قوه
- دستگاه تستر باتری و دینام
ویژگی‌های کارشناس خودروی حرفه‌ای چیست؟
خدمات کارشناسی خودرو در محل خیلی رایج شده است. به‌همین دلیل اگر قصد دارید به‌عنوان کارشناس خودرو مشغول به‌کار شوید، باید حتما تمام تجهیزات مورد نیاز را تهیه کنید. اما قبل از آن لازم است که روی یادگیری بحث‌های تخصصی در این حوزه سرمایه‌گذاری کنید. یک کارشناس خودرو باید مانند تعمیرکار حرفه‌ای با بخش‌های مختلف فنی ماشین (مکانیکی و برقی) آشنایی کامل داشته باشد. در کنار این موارد باید قطعات یدکی خودروها را با به‌خوبی بشناسد.
ضمن اینکه حتما باید از روش‌هایی که صافکارها و نقاش‌ها برای تعمیر بدنه ماشین استفاده می‌کنند، آگاهی داشته باشد. در کنار تمام این موارد باید اطلاعات درست و کاملی از مدل‌های مختلف خودروهای داخلی و وارداتی موجود در بازار داشته باشد. نحوه قیمت‌گذاری خودرو یکی دیگر از مهارت‌های ضروری برای افراد شاغل در این حوزه است. شاید بهتر باشد این طور بگوییم که کارشناسی خودرو یک دانشنامه کامل از تمام مشاغل و مهارت‌هایی است که به‌نوعی با ماشین سروکار دارند.
چه سوالاتی از کارشناس خودرو بپرسیم؟
تعداد افراد و مراکزی که در زمینه کارشناسی خودرو فعالیت می‌کنند، نسبتا زیاد است. چند سوال مهم در زمینه کارشناسی ماشین وجود دارند که با مطرح کردن آن‌ها می‌توانید بهترین کارشناس را انتخاب کنید.
- کارشناس به‌صورت شخصی یا زیر نظر مجموعه خاصی فعالیت می‌کند؟
- مدارک تخصصی کارشناس خودرو چیست؟
- چه مدت است که به‌عنوان کارشناس ماشین فعالیت می‌کند؟
- آیا بابت کارشناسی ماشین تضمین می‌دهد؟
- قیمت‌گذاری ماشین را بر چه اساسی انجام می‌دهد؟
- دستمزد کارشناس خودرو چقدر است؟
- از چه تجهیزاتی برای کارشناسی ماشین استفاده می‌کند؟
- آیا مستندات کارشناسی ماشین را در اختیار شما قرار می‌دهد؟
هزینه کارشناسی خودرو چقدر است؟
همان‌طور که مشاهده کردید، کارشناسی خودرو، بخش‌های مختلفی مانند بدنه، رنگ، آپشن‌ها و تست رانندگی را در بر می‌گیرد. در چنین شرایطی طبیعی است که نمی‌توان نرخ یکسانی را برای کارشناسی پراید با ام وی ام ایکس 22 در نظر گرفت. هرچه سیستم پیشرانه ماشین پیچیده‌تر باشد و آپشن‌های بیشتری را در خود جای دهد، هزینه کارشناسی بالاتر می‌رود. بنابراین مدل و سال تولید خودرو را حتما باید برای تعیین هزینه کارشناسی مد نظر قرار دهید. در تابستان سال 1402، به‌طور متوسط هزینه کارشناسی خودروهای داخلی چیزی در حدود 580 هزار تومان است.
هزینه کارشناسی خودرو با کیست؟
یکی از سوالات مهمی که معمولا خریداران و فروشندگان خودروهای دست دوم مطرح می‌کنند این است که چه کسی باید هزینه کارشناسی ماشین را بپردازد؟ مرسوم است که این هزینه توسط خریدار پرداخت می‌شود؛ اما یک مدل توافقی دیگر نیز وجود دارد. به این صورت که دو طرف معامله توافق می‌کنند، اگر نتیجه کارشناسی خودرو با گفته‌های فروشنده مطابقت داشته باشد، تمام هزینه را خریدار می‌پردازد؛ اما اگر نتیجه کارشناسی چیز دیگری را نشان دهد، فروشنده باید هزینه را پرداخت کند.
آیا ماشین صفر هم نیاز به کارشناسی دارد؟
خیلی از افراد تصور می‌کنند که کارشناسی خودرو فقط برای ماشین‌های دست دوم است. خودروهای صفر معمولا گارانتی دارند و بسیاری از افراد روی حساب این موضوع، چشم بسته خودرو را تحویل می‌گیرند. فرقی نمی‌کند که خودروی صفر را از نمایندگی تحویل می‌گیرید یا برای خرید به نمایشگاه‌های اتومبیل مراجعه می‌کنید.
پیشنهاد ما این است که حتما ماشین صفر را هم با پرداخت هزینه ناچیز ، کارشناسی کنید. این کار جلوی دوندگی‌های زیادی که در اثر بروز مشکلات احتمالی خودرو پیش می‌آیند را می‌گیرد. شاید بد نباشد نگاهی به تجربه‌های بد خریداران خودروهای صفر در این زمینه بیندازید تا پی به اهمیت کارشناسی ماشین نو نیز ببرید.
فریب کارشناسی‌های صوری را نخورید!
بد نیست که قبل از پایان این مطلب، یکی از ترفندهای کلاهبرداری در بازار دست دوم خرید و فروش خودرو را بررسی کنیم. بعضا پیش می‌آید که شما برای خرید یک ماشین به بازار مراجعه می‌کنید و در حال بررسی آن هستید. همزمان دو نفر دیگر در پوشش خریدار و کارشناس خودرو، وارد صحنه می‌شوند. فرد کارشناس اقدام به بررسی بخش‌های مختلف ماشین می‌کند. در نهایت هم با آب و تاب زیاد از کیفیت ماشین تعریف می‌کند. سپس خریدار وارد بازی می‌شود و اصرار می‌کند که ماشین را می‌خواهد.
توجه داشته باشید که این ماجرا چیزی جز صحنه سازی نیست. خریدار، فروشنده و کارشناس خودرو هر سه با هم هماهنگ هستند. آن‌ها با این ترفند قصد دارند که شما را از کارشناسی خودرو منصرف کنند تا ایرادات ماشین، فاش نشود. حتما نسبت به این صحنه‌سازی‌‌های صوری حساس باشید و فریب آن‌ها را نخورید. شما به‌عنوان خریدار، حق دارید که کارشناس مد نظر خود را انتخاب کنید و باید این کار را انجام دهید.
کارشناسی خودرو در محل با همراه مکانیک
یکی از خدمات همراه مکانیک، کارشناسی ماشین است. خدمات کارشناس خودرو در محل همراه مکانیک در شهرهای تهران و کرج ارائه می‌شود. از زمان ثبت درخواست تا رسیدن کارشناس خودرو به‌محل مد نظر کمتر از 45 دقیقه زمان می‌برد. صفر تا صد خدمات کارشناسی ماشین با تجهیزات پیشرفته توسط گروهی از برترین کارشناسان خودرو کشور در مجموعه همراه مکانیک ارائه می‌شود.
در پایان فرآیند کارشناسی، گزارش کامل ارزیابی خودرو به‌همراه مستندات آن در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد. همچنین خدمات کارشناسی خودرو همراه مکانیک با تضمین پرداخت خسارت تا سقف 100 میلیون تومان ارائه می‌شود. خرید آگاهانه خودرو را با همراه مکانیک تجربه کنید.
سلام آیا ورامین هم همراه مکانیک دارد؟