واردات خودرو به بازار کشور چه حالی است؟ در این مطلب همراه ما باشید تا ببینیم ممنوعیت واردات خودرو برداشته خواهد شد یا خیر؟
تیر ماهی که گذشت ممنوعیت واردات خودرو سومین سال خود را پشت سر گذاشت. در این مدت بازار با انبوهی از مشکلات، از جمله بالارفتن بی‌رویه قیمت روز خودرو، روبه‌رو شد. تلاش‌های فراوانی برای لغو این ممنوعیت صورت گرفت که البته هیچ‌کدام موفقیت‌آمیز نبودند. اکنون به نظر می‌رسد که مجلس قصد دارد واردات خودرو را به نحوی از سر بگیرد. اما موضوع به آن سادگی‌ها هم که تصور می‌شود، نیست؛ چراکه مصوبه اخیر مجلس بار دیگر به سد بزرگ دولت برخورده است.
واردات خودرو؛ از ممنوعیت تا ممنوعیت
تیر ماه سال 97 دولت وقت در اقدامی ناگهانی اعلام کرد که واردات خودرو ممنوع شده‌است. تصمیمی برق‌آسا که حتی آن اوایل تصور می‌شد یک مصوبه گذرا و موقتی است و دولت آن را به‌عنوان یک مقابله‌به‌مثل با تحریم‌های آمریکا اتخاذ کرده باشد. اما از آن تاریخ دیگر هیچ شرکتی اجازه ثبت سفارش پیدا نکرد و این آغاز موجی از بحران در بازار خارجی‌ها بود.
تعیین تکلیف خودروهای مانده در گمرک، حساب و کتاب ثبت سفارش‌هایی که قبل از تیر ماه 97 در سامانه درج شده بودند و البته تسویه‌حساب ارزی در گمرک فضایی بین زمین و آسمان را برای واردکنندگان و افرادی که به‌دنبال خرید خودرو هستند، به‌وجود آورد. این اتمسفر ابهام‌آمیز تا ماه‌ها بدون هیچ کورسوی امیدی ادامه پیدا کرد. دست آخر دولت با توجه به اعتراضان هزاران نفر از مشتریان و البته با تحکم مجلس تصمیم به سر و سامان دادن اوضاع گرفت. تا دو سال بعد از ممنوعیت همچنان مشکل اصلی ترخیص خودروهایی بودند که در حیاط گمرکات کشور خاک می‌خوردند. باورکردنی نیست که هنوز هم این پرونده به طور کامل بسته نشده است.
با همه اینها بزرگترین چالش پیش روی اذهان عمومی این بود که سرانجام واردات خودرو چه می‌شود؟ سوالی که هرگز جواب روشنی به آن داده نمی‌شد. در دولت قبلی پرتکرارترین بهانه کمبود منابع ارزی بود. در حالی که پیشنهادات مختلفی مبنی بر واردات خودرو بدون انتقال ارز هم ارائه می‌شد که شاهد بودیم به هیچ‌یک از آن‌ها ترتیب اثر داده نشد. در نهایت با روی کار آمدن دولت جدید و جرقه‌های امید برای احیای برجام، بحث واردات خودرو نیز دوباره مطرح شد.
مجلس فرمان واردات را دست می‌گیرد
بعد از تلاش‌های بی‌ثمر انجمن‌های مربوطه برای قانع کردن دولت به منظور از سرگیری واردات، حالا اهالی بهارستان قصد دارند خود وارد عمل شوند و به این ابهام بزرگ بازار خودرو پایان بدهند، اما واردات خودرو تنها دغدغه مجلسی‌ها نبود. بحث قیمت تمام‌شده، تیراژ تولید، سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی و البته صادرات در کنار بحث واردات خودرو مجموعاً طرحی به اسم ساماندهی بازار خودرو را ترسیم کرده است. طرحی بسیار پیچیده که دست‌کم دو سال وقت کمیسیون صنایع مجلس را به خود اختصاص داده بود.
در نظر داشته باشید که تمام چالش‌های اخیر درباره واردات خودرو مربوط به ماده 4 این طرح یعنی واردات محصولات هیبریدی با تعرفه صفر بوده است. منظور از چالش این است که شورای نگهبان دو بار به این ماده به دلیل مغایر خواندن آن با سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مخالفت کرده بود؛ ولی حالا کمیسیون مربوطه با اصلاحاتی که در ماده فوق اعمال شده حالا طرح نهایی را برای تصویب آماده کرده است.
[hm_buy_form_inline]
واردات خودرو به‌شرطها و شروطها
شاید در برخی از رسانه‌ها این‌طور انعکاس داده می‌شود که با تصویب طرح ساماندهی بازار خودرو، واردات مانند گذشته آغاز می‌شود. ولی واقعیت این است که با توجه به شرایطی سیاسی و اقتصادی فعلی کشور، حضور خودروهای خارجی با نظارت و سخت‌گیری بیشتری انجام خواهد شد. درواقع اکنون با شرایطی به اسم آزادسازی مشروط واردات طرف هستیم. شرایطی که طبق آن هر شخص حقیقی و حقوقی می‌تواند نسبت به واردات خودرو در قالب یکی از دو روش «در ازای صادرات کالا» یا «واردات بدون انتقال ارز» اقدام کند.
اگر بخواهیم شرایط جدید واردات خودرو را بازتر کنیم باید بگوییم که کلیه افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند به ازای صادرات خودرو یا قطعات یا حتی سایر کالاها و خدمات مرتبط با انواع صنایع نیرو محرکه یا از طریق واردات بدون انتقال ارز نسبت به واردات خودرو کند. اما حالا سوال این است که کدام خودروها؟ مجلس می‌گوید در این طرح کلیه خودروهای تمام برقی یا هیبریدی را لحاظ کرده است؛ البته واردات خودروهای بنزینی یا گاز‌سوز با برچسب انرژی B و بالاتر یا دارای شاخص ایمنی سه ستاره یا بالاتر بر اساس گواهی‌های استاندارد معتبر هم مجاز است.
نکات مثبت شرایط جدید واردات خودرو به بازار کشور
در طرح ساماندهی بازار خودرو که در آستانه تصویب است، دو نکته طلایی به چشم می‌خورد. نخست آنکه اشاره مستقیم به عبارت «کلیه افراد» نشان می‌دهد که مجلس به دنبال انحصارزدایی از واردات خودرو از طریق حذف نمایندگان است. نمایندگانی که در سنوات گذشته همیشه محل جنجال‌های فراوانی بوده‌‌اند. هنوز شیطنت‌های برخی از نمایندگان شرکت‌های معتبر خارجی را فراموش نکرده‌ایم که تقریباً همگی مجوز نمایندگی خود را از یکی از شعب واسط (اغلب شعب نمایندگی امارات) اخذ کرده بودند. در شرایط جدید واردات خودرو با حذف این محدودیت، رقابت افزایش پیدا می‌کند و طبیعتاً شاهد عرضه با قیمت بهتر و ارائه خدمات پس از فروش باکیفیت‌تر هستیم.
به گفته کارشناسان در این طرح نقطه روشن دیگری هم وجود دارد و آن هم تقویت صادرات است. بخش فراموش‌شده صنعت خودرو که می‌تواند از یک سو فضای ارزی کشور را هم تقویت کند و از سوی دیگر بار سنگین صادرات را از روی دوش خودروسازان بزرگ بردارد. بد نیست بدانید طبق آخرین آمار که به 5 ماهه ابتدایی سال جاری مربوط می‌شود، خودروسازان فقط 500 دستگاه از تولیدات خود را به صادرات اختصاص داده‌اند.
چندی پیش هم پیشنهادی مبنی بر واردات خودرو با منابع مالی ایرانیان خارج از کشور مطرح شده بود که طبیعی است پیشنهاد به دلیل حواشی متعددی که ایجاد خواهد کرد، حتی هرگز فرصت ارائه رسمی را هم پیدا نکرده بود.
یک تحول بزرگ در بازار
ناظران بر این باور هستند که آغاز دوباره واردات خودرو به بازار کشور با تمام سخت‌گیری‌هایی که روی آن لحاظ شده، می‌تواند منجر به یک شگفتی در بازار خودرو شود. اگرچه از گوشه و کنار خبرهایی مبنی بر کاهش 50 تا 80 درصدی قیمت خودروهای وارداتی به گوش می‌رسد ولی حقیقت آن است که این اعداد چندان هم قابل استناد نیستند. اگرچه ریزش ملموس قیمت خودرو وارداتی دور از انتظار نیست ولی آنچه کارشناسان را بیش از کاهش قیمت امیدوار می‌کند، بحث ثبات در بازار و بی‌تردید حذف دلالانی است که در این سه سال میلیاردها تومان سودجویی کرده‌اند.
با این حال بزرگترین تاثیر غیرمستقیم واردات خودرو به بازار کشور روی شرکت‌های خودروساز داخلی خواهد بود. اگر واردات خودرو آزاد شود قیمت‌ها در بازار وارداتی‌ها روند کاهشی به خود خواهد گرفت و از سوی دیگر همراه با رقابت قیمتی که در بازار شکل خواهد گرفت، خودروسازان چاره‌ای جز ارتقای کیفی تولیدات خود نخواهند داشت. پیش از این خودروسازان نیز ادعا کرده بودند که با لغو ممنوعیت واردات خودرو مشکلی ندارند. بنابراین با حذف تعرفه و در کنار آن بازگشایی واردات، خودروساز نیز چاره‌ای جز رقابت در بازار ملتهب خودرو نخواهد داشت.
دولت باز هم مخالفت کرد
بحث‌ها بر سر آزادسازی واردات خودرو به بازار کشور در حالی ادامه دارد که وزیر صنعت به صورت تلویحی لغو ممنوعیت آن را منتفی دانست. به گفته فاطمی‌امین دولت در حال حاضر برنامه‌ای برای واردات خودرو ندارد. با این حال طرح ساماندهی بازار خودرو در مجلس کار خود را ادامه می‌دهد و در صورت تصویب و تایید شورای نگهبان، دولت موظف به اجرای آن است.
بیشتر بخوانید
