باتوجه به این‌که اغلب خودروهای موجود در بازار ایران از فرمان هیدرولیک بهره می‌برند، قاعدتا پمپ هیدرولیک خودرو به لیست قطعات پرفروش کسبه حوزه خودرو تبدیل شده‌است. امروزه فرمان هیدرولیک برای خودروها دیگر یک آپشن محسوب نمی‌شود؛ چرا که تقریباً تمامی خودروها برای فرمان‌پذیری بهتر و راحت‌تر در جهت بهبود تجربه رانندگی مجهز به سیستم هیدرولیک فرمان هستند. اگر پا را چند دهه آن طرف‌تر بگذاریم به یاد خواهیم آورد که در چندین سال قبل برخی از خودروها سیستم فرمان هیدرولیک نداشتند و راننده برای چرخاندن فرمان از نیروی بسیار زیادی استفاده میکرد.
|
مطالعه مقالات زیر را از دست ندهید |
این نیروی بسیار زیاد به‌خصوص وقتی که خودرو در حال پارک دوبل یا سر و ته کردن بود بسیار به چشم می‌آمد. برخی از خودروها از یک جعبه فرمان مخصوص برای راحت‌تر کردن کار استفاده کرده بودند، ولی به هر حال هیچ کدام از این سیستم‌ها مثل سیستم فرمان هیدرولیک نتوانستند انقلابی برای راحتی رانندگی باشند. در ادامه با مجله همراه مکانیک همراه شوید تا به شرح تمامی مشخصات پمپ هیدرولیک خودرو بپردازیم.
پمپ هیدرولیک چیست؟
با ورود فرمان هیدرولیک رانندگی بسیار راحت‌تر و دل‌پذیرتر شد و امروزه دیگر تقریباً تمامی خودروها به این سیستم مجهز هستند. سیستم فرمان هیدرولیک شاید آن‌چنان به چشم نیاید ولی کافی است همین سیستم بسیار معمول و رایج از کار بیفتد تا به این نتیجه برسید که اهمیت آن در خودروی شما تا چه حد زیاد است.
پمپ هیدرولیک درواقع یکی از قطعات سیستم هیدرولیک خودرو است و بدون این پمپ، فرمان به‌راحتی نمی‌چرخد. با هربار چرخاندن فرمان، پمپ هیدرولیک روغن موجود را تحت فشار به قسمت هیدرولیک فرمان انتقال می‌دهد و از آن‌جایی که فرمان از طریق میله فرمان به چرخ‌دنده چرخ‌ها متصل است، به‌راحتی فرمان می‌چرخد و رانندگی آسان‌تری خواهید داشت. در ادامه به بررسی نکاتی در مورد سیستم هیدرولیک فرمان خودرو خواهیم پرداخت.
سیستم فرمان هیدرولیک چگونه کار می‌کند؟
برای تأمین نیروی لازم جهت چرخش چرخ‌ها توسط فرمان یک پمپ هیدرولیک در خودروها وجود دارد. این پمپ هیدرولیک خودرو از پره‌هایی برگشت‌پذیر تشکیل شده‌اند که در یک محفظه بیضی‌شکل دوران می‌کنند. به قسمت داخلی پمپ هیدرولیک «روتور» گفته میشود که پره‌های چرخنده را در داخل خود جای داده‌است. نیروی لازم برای چرخش این پره‌ها داخل پمپ هیدرولیک خودرو از طریق چرخش موتور خودرو تأمین میشود و به وسیله یک تسمه به پمپ هیدرولیک خودرو منتقل میشود. این تسمه به‌طور معمول در خودروهای متفاوت چندین پمپ و قطعه مختلف را به چرخش درمی‌آورند که معمولاً این قطعات شامل پمپ هیدرولیک، واترپمپ و دینام خودرو است.
زمانی‌که پمپ هیدرولیک خودرو در حالت چرخیدن است، روغن هیدرولیک از لوله‌های ورودی پمپ با کمک فشار به سمت خروجی پمپ هدایت شده و عملاً با نیرویی که به فرمان وارد میشود مجراهای عبور روغن را باز و بسته می‌کند. این مجراها روغن را وارد سیلندر کرده و روغن تحت فشار پیستون‌های داخل سیلندر به حرکت در می‌آید. فشار وارد شده به مدار روغن در سیستم هیدرولیک بخش عمده نیروی لازم برای فرمان دادن به چرخ‌ها در خودرو را تأمین می‌کند و باعث میشود تا وجود سیستم هیدرولیک فرمان باعث روان‌تر شدن فرمان‌پذیری چرخ‌ها توسط راننده شود.
علاوه‌بر این برخی از دستگاه‌های فرمان هیدرولیک بنا به مشخصات فنی شامل قطعات مختلفی هستند. معمولاً یک مجموعه شیر تنظیم و یک سیلندر هیدرولیکی در تمامی پمپ‌های هیدرولیک وجود دارد. شیلنگ‌های روغن تحت فشار و مخزن‌های کمکی نیز به‌طور معمول در تمامی پمپ‌های هیدرولیک جزء جدا نشدنی این سیستم هستند. برخی از دستگاه‌های هیدرولیک علاوه‌بر این قسمت‌ها یک سیستم خنک‌کننده روغن هیدرولیک نیز دارد که باعث خنک شدن روغن هیدرولیک و در نتیجه جلوگیری از آسیب‌پذیری کاسه‌نمدها، پره‌های پمپ و سایر قطعات مدار روغن هیدرولیک خواهد شد.
انواع فرمان هیدرولیک چیست؟
جدای از این بحث که چند مدل فرمان هیدرولیک در خودروهای مختلف وجود دارد، بایستی بدانید که اساس کار تمامی آن‌ها یکسان است. در تمامی فرمان‌های هیدرولیک خودروهای مختلف یک کار انجام میشود و آن هم استفاده از نیروی فشار روغن برای چرخش آسان‌تر چرخ‌های خودرو است.
اکثر فرمان‌های هیدرولیک در خودروهای مختلف همان فرمان ساده خودرو است که یک تقویت کننده نیرو به آن اضافه شده‌است. تقویت کننده یا همان بوستر از یک سیلندر و پیستون هیدرولیکی تشکیل شده‌است که در جعبه فرمان تعبیه میشود. انواع فرمان‌های هیدرولیکی شامل فرمان هیدرولیکی اره‌ای، فرمان ساچمه‌ای هیدرولیکی، فرمان هیدرولیکی از نوع میله‌بندی و پمپ پزه‌ای فرمان هیدرولیکی هستند. مدل‌های مختلف از فرمان هیدرولیکی، امروزه در خودروهای مختلف استفاده می‌شوند. جالب است بدانید که علاوه‌بر سیستم هیدرولیک فرمان در خودروهای جدید از نوعی سیستم فرمان برقی نیز استفاده میشود که کمک شایان توجهی به چرخش نرم‌تر و راحت‌تر چرخ‌های خودرو دارد.
قطعات تشکیل‌دهنده فرمان هیدرولیک چیست؟
قطعات تشکیل‌دهنده سیستم فرمان هیدرولیک در خودروها به‌طور معمول شامل موارد زیر هستند:
- شیر هیدرولیک
- تسمه هیدرولیک فرمان
- جک هیدرولیک دوطرفه در سیستم فرمان
- روغن هیدرولیک
- شیلنگ‌ها و لوله‌های رفت و برگشت روغن هیدرولیک در مدار سیستم
- پمپ هیدرولیک خودرو
- مخزن روغن هیدرولیک
- اجزای فرمان هیدرولیک
در مورد قطعات سیستم هیدرولیک باید بدانید که برخی از این قطعات در دسترس شما قرار دارند و بایستی به‌صورت دوره‌ای سرویس یا نگهداری‌های لازم از آن‌ها را انجام دهید و برخی از آن‌ها نیز حتما توسط متخصصین سرویس می‌شوند. برای مثال تسمه سیستم هیدرولیک یکی از قطعاتی است که می‌توانید آن را به صورت دوره‌ای بازدید کنید و در کیلومترهای مشخص شده آن را تعویض کرده تا احیاناً دچار پارگی و خرابی نشود.
همچنین یکی دیگر از قسمت‌هایی که در سیستم هیدرولیک فرمان خودرو باید آن را چک کنید قسمت مخزن روغن هیدرولیک است که بایستی سطح روغن آن را به طور مداوم چک شود. همچنین در دوره‌های مشخص روغن هیدرولیک خودرو نیز نیاز به تعویض دارد.
درصورتی‌که این روغن در دوره‌های مشخص شده توسط شرکت سازنده تعویض نشود، احتمال آسیب‌دیدگی مدار سیستم هیدرولیک بسیار بالا خواهد رفت؛ چرا که روغن‌ها پس از دوره‌ای استفاده خصوصیات فنی خود را از دست خواهند داد و همچنین آلودگی‌ها و مشکلات فنی ایجاد شده در این روغن باعث آسیب زدن به قسمت‌های داخلی سیستم هیدرولیک فرمان خواهد شد که می‌تواند هزینه‌های بسیار زیادی را به دنبال داشته باشد. لوله‌ها و شیلنگ‌های هیدرولیکی نیز در قسمت‌هایی از خودرو قابل مشاهده هستند و می‌توانید به صورت دوره‌ای آن‌ها را برای عدم نشتی کنترل کنید.
درباره قطعات سیستم هیدرولیک فرمان توصیه میشود که هر چند وقت یک‌بار با مراجعه به متخصص فنی سیستم کنترل و سرویس این قسمت از خودروی خود را انجام دهید تا دچار مشکل نشوید.
دلایل خرابی سیستم هیدرولیک خودرو چیست؟
برای خرابی سیستم هیدرولیک فرمان خودرو دلایل متعدد و مختلفی را می‌توان نام برد، ولی در میان این دلایل برخی از آن‌ها از شیوع بیشتری برخوردارند و امکان خرابی بیشتری نیز دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
١- استفاده از قطعات غیرفابریک
یکی از دلایل رایج که در سیستم هیدرولیک خودروهای مختلف می‌تواند خرابی‌هایی را به بار آورد را می‌توان استفاده از قطعات نامرغوب مانند تسمه یا قطعات داخلی سیستم هیدرولیک دانست. این قطعات نامرغوب علاوه‌بر عدم کارکرد صحیح سیستم هیدرولیک باعث خرابی قطعات دیگر و افزایش بسیار زیاد هزینه‌ها خواهند شد بنابراین بهتر است برای تعمیر سیستم هیدرولیک فرمان خودروی خود به کارشناسان متخصص مراجعه کرده و از قطعات استاندارد و تائید شده در سیستم هیدرولیک خود استفاده کنید.
برخی از آسیب‌های این سیستم می‌تواند قسمت‌های دیگر خود را نیز درگیر کند. برای مثال در پژو 206 روغن‌های پرفشار سیستم هیدرولیک از روی قسمت‌های بالایی عبور می‌کنند که در صورت خرابی و نشت روغن می‌تواند باعث آتش‌سوزی در این خودرو شود؛ بنابراین بهتر است از قطعات استاندارد و تائید شده استفاده کنید.
٢- مشکلات روغن هیدرولیک
در سیستم هیدرولیک میزان روغن موجود در مدار و همچنین کیفیت آن از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است. درصورتی‌که از روغن هیدرولیک با کیفیت بالا استفاده نکنید یا در دوره‌های تعیین شده این روغن تعویض نشود، احتمال خراب شدن پمپ هیدرولیک خودرو، کاسه‌نمدهای سیستم هیدرولیک و شیر هیدرولیک جک دوطرفه هیدرولیک به‌وجود خواهد آمد.
در صورت خرابی این قطعات به احتمال زیاد با نشت روغن هیدرولیک و پایین آمدن سطح روغن هیدرولیک در سیستم هیدرولیکی خودرو روبرو خواهید شد که می‌تواند برای این سیستم آسیب‌های جدی را به دنبال داشته باشد. برای جلوگیری از پیش آمدن این مسائل بهتر است سرویس روغن هیدرولیک خودرو را جدی بگیرید و در انتخاب روغن هیدرولیک نیز وسواس کافی به خرج دهید.
٣- استفاده از رینگ و لاستیک اسپرت با سایزهای غیراستاندارد
استفاده از رینگ و لاستیک غیراستاندارد و غیر از اصول تعیین شده برای هر خودرو می‌تواند باعث افزایش فشار بر روی دستگاه‌های مختلف خودرو از جمله سیستم هیدرولیک فرمان خودرو شود. این نوع از رینگ لاستیک‌ها که در عموم مردم به‌عنوان رینگ و لاستیک اسپرت شناخته میشود می‌تواند باعث بر هم خوردن زاویه‌های پنج‌گانه جلوبندی و فشار مضاعف بر سیستم هیدرولیک برای چرخاندن چرخ‌ها شده و همچنین سیستم تعلیق و جلوبندی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین سعی کنید سایز رینگ‌های خود را تغییر ندهید و از استانداردهای تعیین شده توسط کمپانی خودروسازی تبعیت کنید تا دچار مشکلات بعدی در سیستم هیدرولیک فرمان و همچنین سیستم تعلیق و جلوبندی خودرو نشوید.
علائم خرابی سیستم هیدرولیک خودرو کدام است؟
اگر سیستم هیدرولیک خودروی شما دچار مشکل شود علائم و نشانه‌هایی دارد که برای تشخیص زودهنگام بهتر است آن‌ها را بشناسید. برخی علائم خرابی سیستم هیدرولیک فرمان خودرو شامل نشانه‌های زیر میشود:
- روغن‌ریزی در هر یک از قسمت‌های سیستم هیدرولیک خودرو: روغن‌ریزی یا نشت روغن باعث کاهش سطح روغن در سیستم هیدرولیک خواهد شد که می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به این سیستم تحمیل کند؛ بنابراین دقت داشته باشید که روغن‌ریزی یا نشت روغن در اطراف مخزن یا شیلنگ‌های هیدرولیک، سوئیچ الکترونیکی لوله فشار قوی، پمپ هیدرولیک خودرو، شیر هیدرولیک و جک دوطرفه می‌تواند از اهمیت بسیار زیادی برخوردار باشد. بنابراین درصورتی‌که این نوع نشتی‌ها را در خودرو مشاهده کردید بهتر است در اولین فرصت به تعمیرگاه مراجعه کنید.
- ایجاد صدای اضافه هنگام چرخاندن فرمان: درزمانی‌که شما چرخ‌های خودرو را توسط فرمان می‌چرخانید نباید هیچ‌گونه صدای اضافه شامل صدای تسمه یا صداهای دیگر از سیستم هیدرولیک شنیده شود. درصورتی‌که برخی از قطعات این سیستم خراب شده یا در حال خراب شدن است، پیش از آسیب دیدگی جدی آن‌ها را توسط یک کارشناس تست و در صورت نیاز تعمیر کنید.
- سفت شدن فرمان خودرو: سیستم هیدرولیک خودرو از زمان استارت به کار افتاده و فعال است؛ بهتر است درصورتی‌که در زمان روشن بودن خودرو فرمان ماشینتان سفت است به تعمیرگاه مراجعه کنید؛ چراکه به احتمال زیاد سیستم هیدرولیک فرمان به خوبی عمل نمی‌کند.
- کم شدن سطح روغن هیدرولیک: یکی دیگر از نشانه‌های خرابی سیستم هیدرولیک که مربوط به نشت در قطعات مختلف می‌باشد را می‌توان کم شدن سطح روغن هیدرولیک در مدار سیستم هیدرولیک خودرو دانست.
مطالعه مقالات مرتبط زیر را از دست ندهید
