در هر خانه‌ای که یک خودرو و یک نوجوان زیر 18 سال عشق ماشین و رانندگی وجود دارد، احتمال ارتکاب جرم رانندگی بدون گواهینامه وجود دارد! از همین ابتدای کار رانندگی بدون داشتن گواهینامه را با پیشوند جرم خطاب کردیم؛ چون این کار عواقب بسیار سنگینی برای خود فرد و خانواده به دنبال دارد و اگر منجر به تصادف بدون گواهینامه شود، این عواقب سنگین‌تر هم خواهد شد.
البته مجازات رانندگی بدون گواهینامه در تصور عمومی هم سنگین است، تا جایی که بسیاری تصور می‌کنند در صورت تصادف منجر به فوت حکم قتل عمد صادر می‌شود. در مقابل، بسیاری هم بر این عقیده‌اند که مجازات راندن موتورسیکلت بدون گواهینامه سبک‌تر است و به همین دلیل گرفتن گواهینامه موتور را پشت‌گوش می‌اندازند.
در این مقاله قصد داریم تا در مورد عواقب راندن خودرو و موتورسیکلت بدون گواهینامه صحبت کنیم. توصیه می‌کنیم پیش از آن که بدون گواهینامه پشت فرمان بنشینید، حتماً نگاهی به این مقاله بیندازید.
رانندگی بدون گواهینامه چه حکمی دارد؟
رانندگی بدون گواهینامه از منظر 2 قانون «مجازات اسلامی» و «رسیدگی به تخلفات رانندگی» جرم محسوب می‌شود و در هر کدام از این قوانین مجازاتی جداگانه برای آن در نظر گرفته شده است که ممکن است تمامی آن‌ها شامل حال راننده متخلف شود.
- از نظر قانون مجازات اسلامی، هر کس بدون داشتن گواهینامه رسمی نسبت به رانندگی یا تصدی وسایل نقلیه موتوری مستلزم داشتن گواهینامه اقدام کند، به حبس تعزیری تا 2 ماه، پرداخت جزای نقدی تا یک میلیون تومان یا هر 2 مورد محکوم می‌شود.
- ارتکاب مجدد این جرم منجر به صدور حکم 2 تا 6 ماه حبس می‌شود.
- بر اساس قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، حکم رانندگی بدون گواهینامه توقیف وسیله نقلیه و معرفی راننده به مراجع قضایی است.
البته معمولاً مجازات حبس تعزیری بار اول تبدیل به جزای نقدی می‌شود که مبلغ آن هم حدود یک میلیون تومان است. همچنین جرم راندن خودرو و موتورسیکلت بدون گواهینامه یکی است و مجازات بالا برای رانندگی بدون گواهینامه موتور هم صادر می‌شود.
مجازات رانندگی بدون گواهینامه زیر ۱۸ سال چیست؟
مجازات رانندگی بدون گواهینامه زیر 18 سال به این بستگی دارد که متخلف در کدام بازه سنی قرار داشته باشد. قانون گذار در این مورد شدت مجازات را بر اساس 3 گروه سنی تا 9 سال، 9 تا 15 سال و 15 تا 18 سال دسته بندی کرده است.
|
بازه سنی |
حکم دادگاه |
|
15 تا 18 سال |
جریمه نقدی 100 هزار تومانی |
|
9 تا 15 سال |
تحویل به والدین یا سرپرست قانونی و تذکر به آن‌ها. در صورت عدم صلاحیت این افراد، از مجرم تعهد کتبی گرفته می‌شود. |
|
زیر 9 سال |
برای این مورد مجازاتی در نظر گرفته نشده است. |
البته جرایم بالا مربوط به زمانی است که پلیس خودروی راننده بدون گواهینامه (بزرگسال یا زیر 18 سال) را متوقف کند و تصادفی رخ نداده باشد. در صورت تصادف بدون گواهینامه و بروز خسارت جانی و مالی، وضعیت فرق می‌کند.
حکم تصادف بدون گواهینامه چیست؟
جرم رانندگی بدون گواهینامه و تصادف هم جنبه خصوصی و هم جنبه عمومی دارد؛ یعنی حتی در صورت رضایت شاکی یا زیان‌دیده، پرونده مختومه نمی‌شود و دادگاه می‌تواند برای جنبه عمومی جرم نیز جزایی را در نظر بگیرد.
حکم تصادف بدون گواهینامه با در نظر گرفتن موارد زیر صادر می‌شود:
- درصورتی‌که راننده بدون گواهینامه مقصر باشد و تصادف منجر به جرح شود، هم جریمه رانندگی بدون گواهینامه و هم پرداخت دیه نقدی متناسب با اعضای آسیب‌دیده شاکی شامل حال او خواهد شد.
- دادگاه می‌تواند دو سوم حداکثر مجازات تعیین شده برای رانندگی بدون گواهینامه را صادر کند.
- برای جنبه عمومی جرم، معمولاً حکم ممنوعیت رانندگی با وسایل نقلیه موتوری به مدت یک تا 5 سال صادر می‌شود.
- درصورتی‌که راننده مقصد نباشد، باز هم جریمه یک‌میلیون‌تومانی، حبس تعزیری 2 ماهه و توقیف خودرو شامل حال او می‌شود.
- درصورتی‌که گواهینامه راننده متناسب با نوع خودرو نباشد و تصادف کند، دادگاه همان حکم رانندگی بدون گواهینامه را برای او صادر می‌کند.
تصادف بدون گواهینامه منجر به فوت چه حکمی دارد؟
برخلاف تصور عموم جامعه، حکم تصادف بدون گواهینامه منجر به فوت قتل عمد نیست و قتل غیرعمد یا شبه‌عمد محسوب می‌شود. با این حال تصادف بدون گواهینامه‌ای که منجر به فوت شده نیز فرد خاطی را ملزم به پرداخت دیه کامل انسان می‌کند. در سال 1402 دیه کامل انسان برای ماه‌های عادی 900 میلیون تومان و برای ماه‌های حرام یک میلیارد و 200 میلیون تومان است.
پرداخت خسارت بیمه به راننده بدون گواهینامه چگونه است؟
شاید با خواندن بخش‌های قبلی این سؤال در ذهن شما شکل گرفته باشد که در صورت رانندگی بدون گواهینامه و تصادف آیا بیمه شخص ثالث خسارت راننده را پرداخت می‌کند؟
در جواب این سؤال باید بگوییم که بیمه شخص ثالث در هر حالتی ملزم به پرداخت خسارت جانی راننده بدون گواهینامه و زیان مالی و جانی شاکی است. منتها تفاوت پرداخت خسارت بیمه به راننده بدون گواهینامه در این است که بیمه بعداً می‌تواند خسارت پرداخت شده را تمام‌وکمال طلب کند. البته معمولاً بیمه مبلغ خسارت را در چند قسط از راننده متخلف می‌گیرد.
آیا حکم تصادف با گواهینامه تاریخ گذشته با تصادف بدون گواهینامه یکی است؟
حکم تصادف با گواهینامه تاریخ گذشته تفاوت زیادی با رانندگی بدون گواهینامه دارد. در چنین حالتی، فرد باید علاوه بر پرداخت دیه احتمالی نسبت به پرداخت جریمه عدم تمدید گواهینامه هم اقدام کند. مبلغ این جریمه به ازای هر سالی که از تاریخ انقضای گواهینامه بگذرد 30 هزار تومان است. هیچ کدام از جرایم رانندگی بدون داشتن گواهینامه شامل حال فردی که با گواهینامه تاریخ گذشته پشت فرمان نشسته و تصادف کرده نمی‌شود.
در این مقاله در مورد جرایم و مجازات‌های رانندگی بدون داشتن گواهینامه صحبت کردیم و به شما گفتیم که رانندگی بدون گواهینامه چه حکمی دارد. برای جلوگیری از عواقب سنگین این کار، توصیه می‌کنیم که به هیچ عنوان ریسک نکنید و بدون داشتن گواهینامه پشت فرمان هیچ وسیله نقلیه‌ای که گواهینامه لازم دارد ننشینید.
