اعلام قیمت جدید خودروها از سوی شورای رقابت، همان‌طور که انتظار می‌رفت، با حواشی بسیاری همراه شد؛ اما در اتفاقی کم‌سابقه، این بار انتقادات درباره اعلام قیمت‌های جدید به سمت کم‌بودن میزان افزایش قیمت خودرو متمایل شده است. اگرچه دستورالعمل شورای رقابت ابلاغ شده است و دو خودروساز جدید نیز قیمت‌های جدید خود را اعلام کرده‌اند، ولی از گوشه و کنار، خبر می‌رسد که شاید این قیمت‌ها باز هم دستخوش تغییر شود.
13 اردیبهشت‌ماه گذشته، شورای رقابت پس از ماه‌ها تعلل، سرانجام فرمول جدید قیمت‌گذاری خودروسازان را اعلام کرد. براساس مصوبه مذکور، به قیمت محصولات گروه ایران‌خودرو به‌طور متوسط ۸.۲ درصد و به محصولات گروه سایپا به‌طور متوسط ۸.۹ درصد افزوده شده است. در شرایطی که دو خودروساز بزرگ چندان از میزان افزایش قیمت‌ها رضایت نداشتند و خواستار تغییر مصوبه شورای رقابت و افزایش بیشتر قیمت‌ها بودند، درنهایت پس از گذشت حدود ۲۰ روز از تصویب مجوز افزایش قیمت‌ها، این مصوبه به خودروسازان ابلاغ و افزایش قیمت‌ها از ابتدای هفته‌ای که گذشت، اعمال شد.
واکنش اولیه بازار به قیمت‌های جدید
در فاصله چند روز از اعلام قیمت‌های جدید، بازار خودرو وارد فاز احتیاط شد؛ چراکه خودروسازان هنوز قیمت‌های جدید را در لیست فروش خود قرار نداده بودند و اساساً طرح فروشی هم منتشر نشده بود؛ اما یک هفته بعد از این اتفاق، آرام‌آرام شرایط فرق کرد؛ به‌طوری‌که زمزمه‌های کاهش قیمت خودرو در بازار آزاد شنیده می‌شد. این اتفاقی بود که از قبل هم پیش‌بینی شده بود. افزایش کارخانه‌ای قیمت خودرو و نزدیک‌شدن آن به نرخ حاشیه بازار، فضایی ناامن را برای واسطه‌ها ایجاد خواهد کرد. این اتفاق رخ داد و آن‌هایی که به امید افزایش قیمت بیشتر خودروهای خریداری‌شده را دپو کرده بودند، از بیم کاهش ارزش سرمایه‌گذاری خود، تعدادی از این محصولات را روانه بازار کردند. در 10 روز پایانی اردیبهشت‌ماه، قیمت خودرو اگرچه نه شدیداً، ولی به طرزی محسوس ریزش پیدا کرد. با این‌که هنوز تردیدهایی مبنی بر موافقت خودروسازان با قیمت‌های جدیدی مطرح می‌شد، ولی انتشار لیست سبد محصولات دو خودروساز بزرگ، تیر خلاص را شلیک کرد تا خیال مشتریان از بابت قیمت‌های جدید راحت شود.
احتمال افزایش قیمت بیشتر؟
سرانجام با پیگیری‌های فراوان، جلسه مهم بین کمیسیون صنایع مجلس و خودروسازان برگزار شد. در این جلسه، اعضای کمیسیون و البته مدیران خودرویی یک‌صدا نسبت به فرمول شورای رقابت معترض بودند. جلسه‌ای که البته قرار بود در آن، وزیر صمت نیز حضور پیدا کند و غیبت او بر دلخوری اعضا افزود. خودرویی‌ها با سند و مدرک نمایندگان مجلس را قانع کردند که این میزان از افزایش قیمت، چندان به حال آن‌ها تفاوتی نمی‌کند.
به‌عنوان مثال، در سال 98 قیمت تمام‌شده تولید پژو 206 تیپ 2، حدود 70 میلیون تومان بود؛ درحالی‌که این خودرو در کارخانه، 58 میلیون تومان به فروش می‌رسید؛ از سوی دیگر، قیمت تمام‌شده خودروی مذکور در سال 99، حدود 148 میلیون تومان بود؛ اما پژو 206 در کارخانه، 96 میلیون تومان فروخته می‌شد. درنهایت با پایان این جلسه، مقرر شد ایدرو (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران) جمع‌بندی پیشنهادهای وزارت صمت، خودروسازان، قطعه‌سازان و شورای رقابت درباره قیمت‌گذاری خودرو را به کمیسیون صنایع ارائه کند تا این کمیسیون، یک بار دیگر درباره این موضوع تصمیم‌گیری کند.
ریزش شدید قیمت خودروهای وارداتی؟
گروهی از کارشناسان، معتقدند که آزادسازی واردات خودرو در سال 1400 را باید نهایی‌شده بدانیم. بررسی فاکتورهایی مانند بهبود شرایط اقتصادی، ترمیم روابط بین‌المللی و تثبیت نرخ ارز، دیگر بهانه‌ای برای ادامه ممنوعیت واردات خودرو باقی نمی‌گذارد؛ کما این‌که واردکنندگان خودرو، پیشنهاد جذاب واردات خودرو بدون خروج ارز از کشور را هم مطرح کرده‌اند. با توجه به آینده مذاکرات احیای برجام، دورنمای آزادسازی خودرو نیز چندان بعید نیست. برخی دیگر از کارشناسان نیز بر این باورند که با توجه به آغاز مذاکرات و امید به ثمربخشی آن‌ها، احتمال آن‌که در سال جاری واردات از سر گرفته شود، وجود دارد. البته یکی از سناریوها، این است که خودروسازان داخلی خود مجوز واردات خودروهای جدید به کشور را دریافت کنند؛ موضوعی که در سنوات قبل هم اجرایی شده و چندان موفق از آب درنیامده بود.
پیش‌بینی آینده بازار خودرو
با کاهش نوسانات ارزی و قطعی‌شدن افزایش قیمت خودرو از درب کارخانه، این تصور پیش می‌آید که روند کاهش قیمت ادامه‌دار باشد؛ اما اکنون بازار خودرو با مشکل دیگری دست و پنجه نرم می‌کند. در حال حاضر، تقاضا در بازار خودرو کم است و تنها محدود به تقاضاهای مصرفی است؛ هیچ حباب کاذبی به لحاظ سرمایه‌گذاری در بازار خودرو وجود ندارد و اگر معامله‌ای انجام شود، تنها از سوی مصرف‌کننده‌های واقعی است. برخی به امید آن‌که ریزش بیشتری در نرخ ارز شکل گیرد، منتظر هستند تا خرید خود را با قیمت‌های پایین‌تر انجام دهند.
با توجه به این‌که در شرایط فعلی بیش از آن‌که خریدار در بازار وجود داشته باشد، فروشنده دیده می‌شود، ممکن است صاحبان خودرو قیمت‌ها را در سایت‌های فروش افزایشی ثبت کنند؛ اما معامله حقیقی به جز در موارد معدود و برای تأمین نیاز به خودروی مصرفی، در بازار شکل نمی‌گیرد. دورنمای ادامه این شرایط تا آغاز اولین دور از فروش فوری خودروسازان ادامه پیدا خواهد کرد. با اولین سری از تحویل خودروها با قیمت جدید، می‌توان دست‌کم امید داشت که فاصله قیمتی شدید بین بازار تا کارخانه تاحدودی کاهش پیدا کند. نباید فراموش کرد که بر اساس آمارها، طی یکی دو سال اخیر با رونق طرح‌های پیش‌فروش خودرو، حدود 450 هزار خودرو توسط واسطه‌ها احتکار خانگی شده است که با شروع موج ریزشی در بازار، به طور حتم صاحبان این دست خودروها نیز برای جلوگیری از ریزش بیشتر قیمت، شروع به عرضه خودروهای خود می‌کنند. در یک افق خوش‌بینانه، انتظار می‌رود این موضوع منجر به افت شدیدتر قیمت در بازار خودرو شود.
بیشتر بخوانید
- پیش‌بینی بازار خودروهای وارداتی در سال جاری
- افزایش امید برای آزادسازی واردات خودرو
- نگاهی به بازار خودرو در سه ماهه ابتدایی سال 1400
- ساخت خودرو دلار بیشتری مصرف می‌کند یا واردات خودرو؟
- نگاهی به تاثیر توافق هسته‌ای بر بازار خودرو
- نگاهی به آینده همکاری خودرویی ایران و چین
