مفهوم Torque یا گشتاور در دانشنامه خودرو، مفهومی کلیدی و البته پیچیده است. بسیاری این کمیت مهندسی را با قدرت موتور مقایسه می‌کنند که البته قیاس درستی نیست. حتی این تعبیر که قدرت بالاتر بهتر است یا گشتاور بیشتر نیز چندان پایه علمی ندارد. بین دو خودرویی با پیشرانه‌های قدرت‌مند، الزاماً گشتاور بیشتر متعلق به خودرویی نیست که قدرت بیشتری هم دارد.
برای این‌که درک بهتری از رکوردداران گشتاور در دنیای خودرو داشته باشیم، نیاز است که یک بار دیگر نگاهی دقیق به مفهوم گشتاور بیندازیم. گشتاور طبق تعریف علم فیزیک و مکانیک، نیرویی است که بتواند یک جسم را در فاصله‌ای معین به حرکت درآورد؛ مثل نیروی دست شما برای بازکردن درب اتاق، نیرویی که به پیچ‌گوشتی وارد می‌کنید یا نیرویی که برای چرخاندن آچار چرخ لازم است. در همه این مثال‌ها، دست شما به‌عنوان منبع نیرو، طول درب اتاق، طول پیچ‌گوشتی و طول آچار چرخ به‌عنوان فاصله معین و در آخر، آن چیزی که به حرکت یا چرخش درمی‌آید، جسم متحرک است.
گشتاور به زبان خودرویی
برای تبدیل تعریف فیزیکی و استاتیکی گشتاور به زبان خودرویی‌ها، باید کمی در آن تغییر ایجاد کنیم؛ چراکه حالا یک عامل دیگر به اسم دور موتور هم داریم. اگرچه مفاهیم توان و گشتاور مستقل از هم هستند، ولی کمتر کسی می‌داند که قدرت پیشرانه یک خودرو، ناشی از گشتاور آن است.
درواقع آن‌چه ما از آن به اسم اسب‌بخار یاد می‌کنیم، میزان انجام کار در یک فاصله مشخص است که در این‌جا، به آن دور موتور می‌گوییم؛ یعنی مثلاً اگر خودرویی 200 اسب‌بخار نیرو در دور موتور 5000 rpm تولید می‌کند، این یعنی 200 اسب‌بخار به آرامی و با افزایش دور موتور تولید میشود.
این تعبیر که گشتاور به شتاب خودرو و قدرت به سرعت نهایی خودرو ارتباط دارد، چندان هم بی‌ربط نیست؛ چراکه در خودرویی مثلاً با 150 نیوتن‌متر گشتاور در 3200 rpm، شاهد آن هستیم که نیرویی معادل 150 نیوتن برای پیمودن یک متر مسیر استفاده میشود. البته این نیرو به آرامی و از دور موتور صفر تا دور موتور 3200 rpm به دست می‌آید. پس وقتی که می‌گویند خودروهای سوپراسپرت بیشترین گشتاور خود را در پایین‌ترین دور موتورها فراهم می‌کنند، آن وقت متوجه دلیل شتاب‌گیری سریع آن‌ها می‌شویم.
شاید بتوان با چند مثال ساده این ماجرا را بهتر توضیح داد؛ فرض کنید دو خودرو با قدرت ثابت دارید. بر این اساس، خودرویی در شتاب ثانویه سریع‌تر است که گشتاور بیشتری داشته باشد. حالا اگر دو خودرو با قدرت ثابت و حتی گشتاور ثابت داشته باشیم، آن وقت خودروی سریع‌تر کدام است؟ فرض کنید گشتاور هر دو 500 نیوتن‌متر اعلام شده است و خودروی A، این گشتاور را در 5000 دور در دقیقه فراهم می‌کند؛ اما خودروی B، همین میزان گشتاور را در 7500 دور در دقیقه ارائه می‌دهد. کاملاً مشخص است که خودروی B مسیر و به عبارتی زمان بیشتری برای رسیدن به قله گشتاورش نیاز دارد؛ پس شتاب صفرتاصد خودروی A بیشتر است.
همان‌طورکه متوجه شدید، تفاوت در قدرت خودروها، الزاماً به‌معنی برتری میزان گشتاور آن‌ها نیست. در یک مثال واقعی، لوتوس Evija را با پینین‌فارینا Battista مقایسه می‌کنیم؛ یعنی رتبه‌های اول و دوم قوی‌ترین خودروهای دنیا. لوتوس فوق، قدرتی 1973 اسب‌بخاری دارد و پینین‌فارینا، قدرتی 1900 اسب‌بخاری را ثبت کرده است. حداقل این‌طور برداشت میشود که لوتوس با قدرت بیشتر، باید گشتاور بیشتری هم داشته باشد؛ ولی جالب است بدانید که گشتاور Evija، دقیقا 1700 نیوتن‌متر و گشتاور Battista، بیش از 2200 نیوتن‌متر است.
رکوردداران بیشترین گشتاور
پیش از ورود به این بحث، لازم است یک توضیح مهم ارائه دهیم. در برخی از منابع، گشتاور را بر حسب واحد lb⋅ft یا همان پوند بر فوت اعلام می‌کنند. آن‌چه برای ما آشنایی بیشتری دارد، واحد nm یا همان نیوتن‌متر است.
کوئینیگزگ Gemera با گشتاور 3500 نیوتن‌متر
اولین ابرهیولای چهارنفره دنیا، رکورددار بی‌رقیب میزان گشتاور در بین تمام خودروها است. جمرا جدیدترین خودروی Koenigsegg سوئد با مشخصات فنی حیرت‌انگیز خود، به‌شدت خبرساز شده است. این هیبریدی خانوادگی در بخش پیشرانه بنزینی خود، شامل یک پکیج 2لیتری ۳سیلندر دو توربو با فناوری بدون میل‌سوپاپ میشود. خروجی این پکیج به‌تنهایی، ۶۰۰ اسب‌بخار با ۶۰۰ نیوتن‌متر گشتاور است؛ اما بی‌تردید، برگ برنده جمرا دو موتور برقی برای هر یک از چرخ‌های عقب و یک موتور برقی متصل به میل‌لنگ است. هر یک از موتورهای برقی عقب، ۵۰۰ اسب‌بخار نیرو تولید می‌کنند. موتور برقی متصل به پیشرانه بنزینی نیز ۴۰۰ اسب‌بخار فراهم می‌کند. درنهایت، خروجی کلی کوئینیگزگ جمرا 1700 اسب‌بخار با 3500 نیوتن‌متر گشتاور است.
بوگاتی Chiron با گشتاور 1600 نیوتن‌متر
همیشه باید اسم بوگاتی را در لیست ترین‌های خودرویی ببینیم؛ از سریع‌ترین و قوی‌ترین گرفته تا حجیم‌ترین پیشرانه و حالا هم که رکورددار بیشترین گشتاور در بین خودروهای پرخوران (تقویت‌شده) است. ازآن‌جایی‌که برخی دیگر از محصولات بوگاتی مانند دیوو و چنتودیچی به‌نوعی با همین پیشرانه شیرون تولید می‌شوند، از اشاره به آن‌ها خودداری کرده‌ایم. شیرون مجهز به یک پیشرانه 8 لیتری 16 سیلندر Wشکل است که به‌راحتی می‌تواند 1479 اسب‌بخار نیرو تولید کند؛ این یعنی حدد 300 اسب‌بخار بیشتر از قوی‌ترین نسخه ویرون که SS نام داشت. بد نیست بدانید که شتاب صفرتاصد شیرون، 2.4 ثانیه و سرعت نهایی آن در حالت استاندارد، 420 کیلومتر در ساعت است؛ درحالی‌که بوگاتی این سرعت را به صورت الکترونیکی روی 380 کیلومتر در ساعت محدود کرده است.
دوج Viper با گشتاور 813 نیوتن‌متر
مطمئن باشید اشتباهی نشده است! قبول داریم که 813 نیوتن‌متر گشتاور، آن‌قدری چشم‌گیر نیست که بتواند در لیست برترین‌ها قرار بگیرد؛ ولی چیزی که نباید فراموش کرد، این است که آن‌چه می‌بینید، خروجی یک پیشرانه تنفس طبیعی (بدون توربو و بدون سوپرشارژر) است. وایپر یا همان افعی مرگبار، درون سینه خود یک پیشرانه عجیب 8.4 لیتری 10 سیلندر Vشکل را جای داده است؛ پیشرانه‌ای که از نظر حجم، حتی از بوگاتی شیرون نیز بزرگ‌تر است. وایپر بدون کمک هیچ سیستم پرخورانی، می‌تواند 650 اسب‌بخار نیرو از این قوای محرکه بیرون بکشد. شتاب صفرتاصد 3.5 ثانیه‌ای و سرعت نهایی 332 کیلومتر در ساعت برای این غول 1530 کیلوگرمی، یک رکورد منحصربه‌فرد خواهد بود.
رم 1500 HD با گشتاور 1458 نیوتن‌متر
در بین خودروهای دیزلی تقویت‌شده، نمی‌توان رقیبی در حد و اندازه پیکاپ غول‌آسای دوج که به اسم RAM شناخته میشود، پیدا کرد. نسل پنجم این خودرو، با یک شگفتی به دست مشتریان رسید. تیپ HD (مخفف Heavy Duty) رم با پیشرانه تنومند 6.7 لیتری و آرایش عجیب شش‌سیلندر خطی، می‌تواند 400 اسب‌بخار نیرو تولید کند که از نظر اسمی، 15 اسب‌بخار قوی‌تری از ویرایش قبلی آن بود. از نظر گشتاور نیز این پیکاپ فول‌سایز، 95 نیوتن‌متر رشد را نشان می‌دهد. دوج برای توسعه پیشرانه این پیکاپ، از شرکت معروف Cummins استفاده کرد. هم‌چنین جعبه‌دنده 6 سرعته اتوماتیک آن نیز از برند Aisin ژاپن است.
فورد F250 با گشتاور 488 نیوتن‌متر
پیشرانه‌های گازوئیل‌سوز به دلیل اسب‌بخار پایین‌تری که نسبت به پیشرانه‌های بنزینی دارند، اغلب از مکانیزم‌های تقویت‌کننده مانند توربودیزل استفاده می‌کنند؛ اما بین سال‌های 1988 تا 1994، فورد یکی از عجیب‌ترین نسخه‌های پیکاپ سری F را تولید می‌کرد. خودرویی که به طرزی باورنکردنی از یک قلب 7.3 لیتری هشت سیلندر V شکل بدون توربوشارژ بهره می‌برد. این همان پیشرانه‌ای است که فورد سال‌ها پیش به اسم International IDI روانه بازار می‌کرد؛ البته که این پیشرانه حجیم و سنگین، توان چندانی نداشت. سری F فوق با همین پیشرانه، می‌توانست 180 اسب‌بخار نیرو تولید کند. به دلیل مقرون‌به‌صرفه‌نبودن تولید این پیشرانه، فورد تولید آن را از میانه دهه 90 متوقف کرد.
ریماک C_Two با گشتاور 2300 نیوتن‌متر
همواره بین کارشناسان خودرویی، اختلاف فراوانی درباره قدرت و گشتاور خودروهای برقی وجود دارد. درواقع محاسبه خروجی موتورهای الکتریکی، کمی با آن‌چه در پیشرانه‌های درون‌سوز می‌بینیم، متفاوت است؛ چراکه یک موتور برقی، از قطعات متحرک بسیار کمتری استفاده می‌کند و در آن‌ها، عملاً چیزی به‌عنوان دور در دقیقه تعریف نمی‌شود؛ اما چند سالی است که به منظور حل این مشکل، یک فرمول برای تبدیل KW (کیلووات) به HP (اسب‌بخار) تعریف شد. بر همین اساس، محاسبه گشتاور نیز دستخوش تغییر شد. با این تفاسیر است که یکی از قوی‌ترین خودروهای برقی دنیا یعنی ریماک C_Two نیز در این لیست جای پیدا می‌کند؛ خودرویی ساخت کرواسی که با چهار موتور برقی روی هر چهار چرخ، می‌تواند 1914 اسب‌بخار نیرو تولید کند. به طرزی باورنکردنی، شتاب صفرتاصد این خودرو 1.85 ثانیه و سرعت نهایی آن، بیش از 415 کیلومتر در ساعت ثبت شده است.
آئودی Q7 با گشتاور 1000 نیوتن‌متر
تنها شاسی‌بلندی که توانسته در باشگاه 1000 نیوتن‌متری‌ها حضور پیدا کند، آئودی Q7 است. بین سال‌های 2008 تا 2012، آئودی همان پیشرانه‌ای را که روی مدل تمام مسابقه‌ای R10 RDI نصب شده بود، روی Q7 هم سوار کرد؛ پیشرانه‌ای گازوئیل‌سوز با حجم 6 لیتری و آرایش 12 سیلندر Vشکل. قدرت این شاسی‌بلند چشم‌نواز، 493 اسب‌بخار است که برای ثبت رکورد شتاب صفرتاصد 5.5 ثانیه‌ای، کافی به نظر می‌رسد.
بیشتر بخوانید
