پراید یکی از ارکان صنعت خودروسازی ایران است که شرکت سایپا با عرضه آن، توانست آمار فروش محصولات خود را به حد اعلی افزایش دهد. این خودرو به دلیل قیمت ارزان و هزینه‌های نگه‌داری پایین، خیلی زود اقشار ضعیف‌تر جامعه را به سوی خود کشاند و بعد از توقف تولید پیکان از سوی ایران خودرو، جایگاه پرفروش‌ترین اتومبیل تولید داخل را برای خود رزرو کرد.
سرانجام نیز در سال ۹۹ به دلایلی همچون ایمنی پایین و ظاهر قدیمی، شرکت سایپا نهایتا تصمیم به خداحافظی با این محصول پرفروش خود گرفت و مدل تیبا را جایگزین آن کرد.
پراید که حالا به بخش مهمی از تاریخ صنعت خودروسازی ایران تبدیل شده است، خود تاریخچه‌ای قدیمی‌تر دارد که شنیدن آن خالی از لطف نیست. اگر تمایل دارید از پیشینه این محصول نام‌آشنا آگاه شوید، در ادامه با مجله خودروی همراه مکانیک همراه باشید.
تاریخچه پراید در جهان
اگر گمان می‌کنید که پراید خودرویی کره‌ای است که اولین بار توسط شرکت کیاموتورز طراحی و ساخته شده باید بگوییم که سخت در اشتباه هستید؛ چراکه نطفه پراید ابتدا در دل شرکت ژاپنی مزدا شکل گرفت و نام ۱۲۱ بر آن نهاده شد. مزدا ۱۲۱ به کمپانی آمریکایی فورد نیز راه پیدا کرد و در ایالات متحده تحت عنوان فورد فستیوا از سال ۱۹۸۶ وارد بازار شد. تولید نسل نخست فورد فستیوا تا سال ۱۹۹۳ ادامه یافت و پس از آن نسل دوم این خودرو در بازارهای بین‌المللی حضور پیدا کرد.
شرکت مزدا برای نسل نخست مدل ۱۲۱ از دو نوع پیشرانه ۱.۱ و ۱.۳ لیتری با قابلیت انتقال نیرو به محور جلو استفاده کرد. گیربکس‌های دستی سه، چهار و پنج سرعته نیز وظیفه انتقال قدرت در این سامانه را بر عهده داشتند.
دو نسخه اسپرت از این خودرو در نمایشگاه توکیو ۱۹۸۶ تحت عنوان gt و gtx به نمایش گذاشته شد که از پیشرانه‌های ۱.۵ لیتری با دو میل سوپاپ بهره می‌بردند و قدرت و شتاب بسیار بیشتری را در اختیار طرفداران مدل‌های هاچبک، به‌ویژه جوانان قرار می‌دادند. در این نسخه‌ها از یک بادی‌کیت خاص و درب کاپوت اسپرت استفاده شد که چهره آنها را بسیار هیجان‌انگیزتر جلوه می‌داد.
سال ۱۹۹۰ نیز شرکت فورد نسخه‌ای فیس‌لیفت از فستیوا را روانه بازار کرد تا شاید بتواند فروش این محصول را ارتقا بخشد، اما به طور کل فستیوا از لحاظ استاندارد و ایمنی چندان مورد استقبال مشتریان آمریکایی و کارشناسان قرار نگرفت و سرانجام تولید نسل اول آن در سال ۱۹۹۳ به ایستگاه آخر رسید.
شرکت کیا موتورز کره جنوبی در سال ۱۹۸۷ به منظور تنوع بخشی به سبد تولیدات و ارتقای فروش بین‌المللی خود تصمیم گرفت تا مزدا ۱۲۱ را تحت عنوان کیا پراید به بازار کره جنوبی عرضه کند. کمپانی کیاموتورز در ابتدا مدل سه درب هاچبک را راهی میدان کرد و در سال ۱۹۸۸ تصمیم به تولید نسخه سدان این خودرو با کد بتا گرفت
جالب است بدانید که فورد فستیوا نسل اول، در بازارهای اروپایی و استرالیا نیز در کنار بازار ژاپن و آمریکا به فروش می‌رسید که البته بسیاری از آنها توسط کمپانی کیا و با نشان فورد مونتاژ می‌شدند. شرکت کیا برای نسخه‌های صادراتی پراید به استرالیا امکانات استانداردی همچون رادیو اف ام، تاکومتر، برف‌پاک‌کن‌های متناوب، ریموت کنترل و سیستم تهویه مطبوع را در نظر گرفت که عرضه آن به بازار استرالیا تا سال ۱۹۹۴ ادامه یافت. همچنین کیا پراید تحت عنوان فورد فستیوا ۵ و فورد فستیوا بتا از سال ۱۹۹۱ به بازار ژاپن نیز صادر شد. تولید پراید تا حوالی سال ۲۰۰۰ میلادی توسط کیاموتورز تداوم داشت و پس از آن با مدل ریو جایگزین شد.
تاریخچه پراید در ایران
شرکت سایپا در اوایل دهه ۷۰ شمسی مصمم شد تا یک محصول اقتصادی خوش‌قیمت را در بازار کم‌تنوع آن زمان روانه میدان کند؛ بنابراین تصمیم گرفت کیا پراید را از سال ۷۳ با مدل‌های هاچبک (نسیم) و سدان (صبا) در اختیار مشتریان ایرانی قرار دهد. پراید در آن زمان خودرویی نسبتا مدرن به شمار می‌رفت؛ به‌ویژه که جدی‌ترین رقبای آن محصولاتی همچون رنو ۵ و پیکان بودند که هر دو ذاتی به نسبت قدیمی‌تر داشته و اکثر مشتریان ایرانی نیز از دیدن چهره آنها دل‌زده شده بودند؛ بنابراین پراید با شمایل جدید و تکنولوژی مدرن‌تر توانست خیلی زود نظر مشتریان ایرانی را با خود همراه سازد.
تولید پراید تا سال ۱۳۹۹ تداوم یافت و در این میان برخی نسخه‌های فیس‌لیفت آن بدون کم‌ترین تحول فنی از سوی سایپا به بازار تزریق شد که از جمله می‌توان سایپا ۱۱۱ به‌عنوان نسخه فیس‌لیفت هاچبک، سایپا ۱۳۱ که درواقع همان پراید صبا تغییر نام یافته است، سایپا ۱۳۲ یا نسخه سدان مدل ۱۱۱، سایپا ۱۴۱ مدل لیفتبک صبا و سایپا ۱۵۱ نسخه وانت صبا اشاره کرد.
پلتفرم پراید که در شرکت سایپا با نام x100 شناسایی می‌شود، از لحاظ اقتصادی مزایای فراوانی برای سازنده داشته و بنابراین واضح است که حتی پس از توقف تولید پراید نیز این شرکت نمی‌تواند به راحتی از پلتفرم آن بگذرد. در همین راستا دومین خودروساز بزرگ کشور با به‌روزرسانی زیرساختار پراید، محصول جدیدی تحت عنوان تیبا را روانه میدان ساخت که در حال حاضر نیز به‌عنوان جایگزین پراید به مشتریان تحویل داده می‌شود. پلتفرم ارتقا یافته پراید که با نام ایکس ۲۰۰ در میان کارشناسان شهرت دارد، علاوه بر تیبا در سایر محصولات شرکت سایپا نیز به خدمت گرفته شده که از جمله می‌توان به مدل‌هایی همچون ساینا، کوییک و اطلس اشاره کرد.
بنابراین می‌بینیم که گرچه پراید ظاهرا برای همیشه از خط تولید کمپانی سایپا رخت بر بسته اما باطن آن همچنان مبنای تولید مدل‌های جدید قرار گرفته و رد پایش در گوشه و کنار کارخانه سایپا همچنان مشهود و محسوس است.
جمع‌بندی
محصولاتی همچون پراید و پژو ۴۰۵ پایه و اساس تولیدات ملی شرکت‌های بزرگی همچون سایپا و ایران خودرو را تشکیل داده‌اند؛ بنابراین با وجود آن‌که این محصولات در حال حاضر دیگر در خط تولید حضور ندارند اما پلتفرم آنها همچنان مورد توجه خودروسازان داخلی قرار دارد و گویا فعلا نمی‌توان به طور کامل با این‌گونه پلتفرم‌های قدیمی در بازار ایران خداحافظی کرد.
پراید حدود ربع قرن در ایران فعالیت کرد و قیمت ارزان و هزینه تعمیرات پایین مهم‌ترین دلایل توفیق اجباری این محصول کوچک در ایران بود که سبب شد برای مدت‌ها لقب پرفروش‌ترین خودروی کشور از آن کیا پراید شود. در حال حاضر محصولات نسبتاً جدیدی همچون ساینا، کوییک و اطلس بر ساختار پراید استوار شده و بنابراین همچنان نسخه‌های به‌روزرسانی شده پلتفرم این خودرو، در جاده‌های ما حضور خواهد داشت. برای اطلاع از قیمت پراید و کارشناسی خودرو کلیک کنید.
بیشتر بخوانید
عالی