افزایش شاخص بورس که تا اواسط تابستان به مرز 2 میلیون واحد رسید و به گفته فعالان بازار سرمایه، رشدی شارپی داشت، حالا چند ماهی است که روند شدید نزولی به خود گرفته است. آن‌چه امروز قصد داریم بررسی کنیم، وضعیت بورسی شرکت‌های خودروسازی است. چیزی که در اصطلاح بورسی، به آن گروه خودرو می‌گویند.
گروه خودرو (شامل خودروسازان و قطعه‌سازان) به قدری در نقشه بورس قدرت‌مند و باارزش است که چند سالی است دیگر در ذیل صنعتی‌ها قرار نمی‌گیرد و برای خود دسته‌بندی مجزایی را تشکیل داده است. شرکت‌های بزرگ دولتی و خصوصی با ورود به این حوزه، دارایی‌های خود را تبدیل به سهام عام می‌کنند تا بتوانند از ظرفیت‌های بازار سرمایه نیز بهره‌مند شود.
در فرهنگ بورس، گروه خودرو گاهی به‌عنوان لیدر و پرچم‌دار سایر غول‌های اقتصادی نیز شناخته می‌شود؛ چراکه ارزش خودرو رابطه مستقیمی با سایر صنایع مانند فولاد، پتروشیمی، صنایع الکترونیکی و حتی شرکت‌های غیرخودرویی حوزه سرمایه‌گذاری دارد.
سهام‌داران بزرگ خودرویی را بشناسید.
بخش عمده‌ای از سهام‌داران شرکت‌های خودرویی، شرکت‌هایی دیگر یعنی سهام‌داران حقوقی هستند. به‌عنوان مثال، سازمان گسترش و نوسازی ایران، شرکت سرمایه‌گذاری سمند، بازرگانی سپهر ایرانیان، شرکت نگار نصر، صندوق بازنشستگی کشوری، شرکت سرمایه‌گذاری ملی و… جزو سهام‌داران بزرگ ایران‌خودرو به شمار می‌روند یا در مثالی دیگر، سازمان گسترش و نوسازی ایران، صندوق کارکنان فولاد، شرکت سرمایه‌گذاری گروه صنعتی رنا، شرکت پیشگامان و شرکت سرمایه‌گذاری سایپا و… سهام‌داران عمده سایپا را تشکیل می‌دهند.
شرکت‌هایی هم‌چون سایپا، سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی نیوان و سرمایه‌گذاری سایپا سهام‌داران عمده زامیاد در بورس به شمار می‌روند. شرکت‌هایی نظیر سرمایه‌گذاری سمند، ایران‌خودرو و… ازجمله مهم‌ترین سهام‌داران خاور یا ایران‌خودرو دیزل به حساب می‌آیند. سایپا، گروه صنعتی رنا، شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه نیوان ابتکار بخشی از سهام‌داران عمده پارس‌خودرو هستند.
چشم‌انداز بورسی گروه خودرو
خودرویی‌ها در بورس، یک دوره افول سنگین را از سال 83 تا 89 تجربه کردند. شاخص صنعت خودرو در 29 دی‌ماه 89، با ثبت رقم 7922 واحد، عملاً رکود سال 82 را پشت سر گذاشت و در بالاترین سطح تاریخی خود ایستاد. طی چهار ماه ابتدایی امسال نیز گروه خودرو روندی شدیداً صعودی را در پیش گرفت؛ اما در ادامه، شاهد هستیم که نیمه پایانی سال را با وضعیت نابسامان پشت سر می‌گذارد. کارشناسان بازار سرمایه بر این باور هستند که تجدید ارزیابی شرکت‌های بزرگ خودرویی در سال آینده می‌تواند کل بازار سهام را یک‌سروگردن بالاتر ببرد.
اکنون اوضاع تولید نیز بهتر شده است و تحریم‌ها با تأثیری کمتر نفوذ می‌کنند. این در حالی است که شرایط سیاسی و بین‌المللی کشور نیز آینده روشنی را پیش روی خود می‌بیند. علی‌رغم تمام این مسائل، هنوز هم صف‌های فروش گروه خودرو طولانی هستند؛ اگرچه کارشناسان این رفتار را روانی و هیجانی قلمداد می‌کنند. مجموع عوامل تأثیرگذار بر سهام خودرویی‌ها، نه تا پایان سال، بلکه در سه‌ماهه دوم سال آینده قابل‌مشاهده خواهد بود.
نکته مهم این‌جا است که صنعت خودرو به سمت آزادسازی قیمت‌ها در حال حرکت است و این اتفاق، شرایط بازار را طور دیگری رقم خواهد زد و تأثیر زیادی بر سودآوری و افزایش سهم خودرو در بازار دارد. قطعاً یکی از عواملی که باعث شده است خودروسازان هم‌چنان زیان‌ده باشند، دستوری‌بودن قیمت است که با عرضه در بورس کالا در سال آینده، می‌توانیم چشم‌انداز مثبتی را در صورت‌های مالی آن‌ها متصور باشیم.
آن‌طورکه از گوشه و کنار خبر می‌رسد، دولت قصد دارد قیمت برخی از خودروهای پرتیراژ داخلی را از سال 1400 آزاد کند. این یعنی خودروسازان خود متولی قیمت‌گذاری محصولات خود خواهند بود. فارغ از تأثیر این اقدام بر بازار و کاهش فاصله قیمتی بین کارخانه و بازار و درنتیجه حذف واسطه‌ها، واقعی‌شدن قیمت خودروها می‌تواند منجر به کاهش زیان انباشته خودروسازان شود. اتفاقی که به طور مستقیم روی ارزش سهام آن‌ها تأثیرگذار خواهد بود.
مقایسه ارزش بازار خودروسازان داخلی با شرکت‌های خارجی
در تیرماه امسال ارزش بازار دلاری شرکت ایران خودرو به‌عنوان بزرگ‌ترین خودروساز داخلی، از ۸ میلیارد دلار فراتر رفت تا شاهد سبقت شرکت ایران‌خودرو از رنوی فرانسه باشیم. این گروه ایران‌خودرو با وجود زیان، در میان ۱۵ شرکت بزرگ خودروساز دنیا قرار گرفته بود. در همان ایام، شرکت سایپا نیز با ارزش بازار ۸. ۳ میلیارد دلاری، در آستانه رسیدن به شرکت مزدا بود.
البته بزرگ‌ترشدن حجم بازار گروه خودرو، الزاماً به معنی سود بیشتر نیست؛ چراکه در ۱۲ ماه منتهی به پایان سال ۹۸، ایران خودرو به ازای هر سهم ۵.۱۷ تومان و سایپا نیز با ۵.۱۴ تومان زیان مواجه شد.
نگاهی به کارنامه بورسی خودروسازان
در ادامه، قصد داریم به وضعیت فعلی برخی از نمادهای گروه خودرو بپردازیم. در نظر داشته باشید که تحلیل بازار سرمایه صرفاً با اعداد و ارقام صورت نمی‌گیرد؛ بنابراین سعی شده است در بررسی زیر، ساده‌ترین و عامه‌ترین مفاهیم بورسی لحاظ شود.
همان‌طورکه می‌بینید، اغلب شرکت‌های خودرویی در بازه کوتاه و میان‌مدت با ضرر و زیان ارزش سهام همراه بوده‌اند. در حالی که اکثر قریب‌به‌اتفاق نمادها در بازه درازمدت یک‌ساله، همواره سودده بوده‌اند.
خودرو (ایران‌خودرو)
ارزش بازار: 76.318.900.000.000 تومان
بازده ۳ ماهه: منفی ۳۴٫۴۹ درصد
بازده 6 ماهه: منفی ۳۸٫۰۳ درصد
بازده 9 ماهه: مثبت ۸۲٫۱۹ درصد
بازده یک ساله: ۳۸۳٫۹۲ درصد
خساپا (سایپا)
ارزش بازار: 45.358.400.000.000 تومان
بازده ۳ ماهه: منفی ۱۸٫۹۲ درصد
بازده ۶ ماهه منفی ۳۴٫۶ درصد
بازده 9 ماهه: مثبت ۳۸٫۸۹ درصد
بازده یک ساله: مثبت ۲۷۸٫۹۹ درصد
خکرمان (کرمان خودرو)
ارزش بازار: 1.959.500.000.000 تومان
بازده ۳ ماهه: منفی ۱۲٫۰۴ درصد
بازده ۶ ماهه: منفی ۵۸٫۸۴ درصد
بازده 9 ماهه: منفی ۳۴٫۹۷ درصد
بازده یک ساله: مثبت ۲۱٫۹۹ درصد
خگستر (گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو)
ارزش بازار: 11.960.700.000.000 تومان
بازده ۳ ماهه: منفی ۱۸٫۶۴ درصد
بازده ۶ ماهه: منفی ۶۰٫۷۱ درصد
بازده ۹ ماهه: منفی ۳۶٫۹۴ درصد
بازده یک ساله: مثبت ۲۲۰٫۳۸ درصد
خکاوه (سایپا دیزل)
ارزش بازار: 977.300.000.000 تومان
بازده ۳ ماهه: منفی ۱۷٫۷۴ درصد
بازده 6 ماهه: منفی ۵۰٫۷۸ درصد
بازده 9 ماهه: منفی ۳۸٫۱۱ درصد
بازده یک ساله: مثبت ۱۶٫۵۲ درصد
خاور (ایران‌خودرو دیزل)
ارزش بازار: 3.090.700.000.000 تومان
بازده ۳ ماهه: مثبت ۱۸٫۹ درصد
بازده 6 ماهه: منفی ۲۷٫۷۶ درصد
بازده 9 ماهه: مثبت ۳۴٫۷۱ درصد
بازده یک ساله: مثبت ۱۶۷٫۴۷ درصد
خدیزل (بهمن دیزل)
ارزش بازار: 4.275.100.000.000 تومان
بازده ۳ ماهه: منفی ۱۳٫۷۸ درصد
بازده 6 ماهه: منفی ۱۴٫۱۱ درصد
بازده 9 ماهه: مثبت ۲۵٫۳۶ درصد
بازده یک ساله: مثبت ۱۶۸٫۷۶ درصد
خپارس (پارس‌خودرو)
ارزش بازار: 13.518.500.000.000 تومان
بازده ۳ ماهه: منفی ۲۵٫۲۸ درصد
بازده 6 ماهه: منفی ۵۴٫۸۱ درصد
بازده 9 ماهه: منفی ۱۹٫۵۵ درصد
بازده یک ساله: مثبت ۱۴۵٫۳۸ درصد
خبهمن (گروه خودروسازی بهمن)
ارزش بازار: 21.050.000.000.000 تومان
بازده ۳ ماهه: منفی ۱۹٫۲۷ درصد
بازده 6 ماهه: منفی ۴۷٫۲۸ درصد
بازده 9 ماهه: مثبت ۶۰٫۱۹ درصد
بازده یک ساله: مثبت ۴۴۱٫۴ درصد
بیشتر بخوانید
