کلاس خودرو، ساده‌ترین و کلی‌ترین روش دسته‌بندی خودروها است. دولت‌ها و سازمان‌های خصوصی بر اساس اهداف مختلفی مانند توصیف خودروها روش کلاس‌‌بندی خودروها را ابداع کرده‌اند که بیش از آن که مبنایی علمی داشته باشد، بر پایه تصورات ذهنی صورت گرفته است؛ از این‌رو، برخی از این دسته‌‌ها در مکان‌های مختلف به صورت متفاوتی تفسیر می‌شوند. به طور کلی، دو دسته کلاس خودرو در اکثر نقاط جهان پذیرفته شده است که یکی بر مبنای بخش‌بندی آمریکایی صورت می‌گیرد و دیگری، بر اساس آن‌چه که در اروپا متداول است. در این مقاله از مجله همراه مکانیک قصد داریم ابتدا کلاس خودرو را تعریف کنیم و سپس به معرفی کامل انواع کلاس خودرو بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
کلاس خودرو چیست؟
همان‌طور که گفته شد، طبقه‌بندی خودروها بر اساس کلاس، روشی برای دسته‌بندی انواع خودروها است. این دسته‌بندی‌ها اصولاً بر پایه مواردی مانند ابعاد و سایز خودرو، حجم موتور، کاربرد یا شکل ظاهری آن‌ها صورت می‌گیرد. بعضی از این کلاس‌ها در طول زمان به صورت استاندارد مشخصی درآمده‌اند که در تمام جهان شناخته می‌شوند؛ اما برخی دیگر، تنها ملاک دسته‌بندی خودرو در کشوری خاص به شمار می‌آیند. بعضی کلاس‌ها نیز به صورت ترکیبی ازحروف یا نام با یک عدد است که همان‌طور که از اسم آن‌ها مشخص است، از ترکیب چند کلاس مختلف به‌دست آمده‌اند.
دو نوع از شناخته‌شده‌ترین انواع کلاس خودرو در جهان، دسته‌بندی بر اساس سایز و کاربرد و دسته‌بندی بر اساس فرم اتاق و بدنه است. در ادامه، کلاس بندی خودروها در هر دسته را بررسی خواهیم کرد.
کلاس خودرو بر اساس سایز و کاربرد
خودروها براساس سایز، در یک طبقه‌بندی تک‌حرفی در قالب 6 کلاس زیر قرار می‌گیرند: کلاس A (مینی یا کوچک)، کلاس B (شهری کوچک)، کلاس C (خانوادگی کوچک)، کلاس D (خانوادگی بزرگ)، کلاس E (نیمه لوکس) و کلاس F (لوکس و لاکچری). در ادامه مطلب، هر یک از کلاس‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
کلاس A-segment) A) خودروهای سایز کوچک یا مینی
در این کلاس خودرو، خودروهایی با کوچک‌ترین سایز کابین قرار دارند. این خودروهای جمع‌و‌جور با تقریبا 3.5 متر طول، اغلب حجم موتوری کمتر از ۱۰۰۰ سی‌سی دارند. خودروهای کلاس A مانند دوو ماتیز یا ام‌وی‌ام 110، در تعداد سیلندر و مصرف سوخت نیز در پایین‌ترین رده قرار دارند.
کلاس B-segment) B) خودروهای شهری کوچک
خودروهای این کلاس، کمی از خودروهای دسته قبلی بزرگتر هستند و اغلب به عنوان خودروهای شهری شناخته می‌شوند. علاوه بر سایز کابین، خودروهای این کلاس مصرف بنزین بالاتری نیز دارند و از لحاظ امنیت نیز وضعیت بهتری نسبت به خودروهای کلاس A دارند. تفاوت اصلی این دسته با دسته قبلی، این است که با خودروهای این کلاس می توان به مسیر‌های خارج از شهر نیز تردد داشت. معمولا حجم موتور خودروهای کلاس B، بین 1000 تا 1600 سی‌سی است. از خودروهای این دسته می‌توان به پژو ۲۰۶ یا پراید هاچ‌بک اشاره کرد.
کلاس C-segment) C) خودروهای خانوادگی سایز جمع‌و‌جور
خودروهای حاضر در این کلاس، برای مصارف خانوادگی مناسب هستند و اولین رده از خودروهایی هستند که مناسب 5 سرنشین ساخته شده‌اند. اغلب این خودروها فضای صندوق عقب بزرگ و استاندارد دارند و حجم موتور و مصرف سوخت آن‌ها نسبت به دو کلاس قبلی بالاتر است. حجم موتورخودروهای این دسته نیز معمولا بین 1300 تا 2000 سی‌سی است. مزدا 3، هیوندای ورنا و مگان در این کلاس قرار دارند.
کلاس D-segment) D) خودروهای خانوادگی سایز بزرگ
خودروهای حاضر در این کلاس خودرو نیز برای خانواده طراحی شده‌اند؛ اما از لحاظ سایز و حجم موتور از دسته قبلی متمایز هستند. خودروهای کلاس D بسیار جا‌دار هستند و مناسب مسافرت‌های طولانی طراحی شده‌اند. حجم موتوراین خودروها ۱۶۰۰ تا ۲۸۰۰ سی‌سی است و امکانات و آپشن‌های رفاهی آن‌ها در وضعیت به‌مراتب بهتری نسبت به کلاسهای قبلی قرار دارد. از نمونه‌های این کلاس، خودروهایی نظیرتویوتا کمری و کیا اپتیما هستند.
کلاس E-segment) E) خودروهای نیمه‌لوکس
خودروهای این دسته که با عنوان خودروهای نیمه‌لوکس شناخته می‌شوند، از نظر سایز، طول و عرض بیشتری نسبت به خودروهای کلاس D دارند. حجم موتورخودروهای کلاس E بین 2000 تا 3500 سی‌سی است. توان خروجی بالاتر، مصرف سوخت بیشتر و البته امکانات رفاهی متنوع‌تر، تفاوت‌های اصلی خودروهای کلاس E با کلاس قبلی است. در این کلاس خودرو، می‌توان به خودروهایی نظیر بی ام و سری 5، هیوندای آزرا و بنز E کلاس اشاره کرد.
کلاس F-segment) F) خودروهای لوکس و لاکچری
این‌کلاس، آخرین دسته خودروهای چهاردرب محسوب می‌شود. سایز کابین خودروهای این دسته، بزرگ‌تراز سایر خودروهای چهاردرب است و حجم موتورآن‌ها اغلب بالاتر از 3000 سی‌سی است. طراحی، آپشن‌ها و امکانات رفاهی خودروهای این کلاس، در بهترین سطح قرار دارد. تمامی خودروهای حاضر در این کلاس خودرو، از نظر امنیت بهترین هستند و انواع تست‌ها را با بهترین نمره بپشت سر گذاشته‌اند. اکثر خودروهای این لیست اصطلاحاً راننده‌محور نیستند؛ زیرا به لحاظ کاربردی، مالکین این خودروها اغلب راننده اختصاصی دارند. رولزرویس فانتوم، بی ام و سری ۷ و بنز S کلاس در همین طبقه قرار دارند.
کلاس J (J-segment) مربوط به مجموعه خودروهای شاسی‌بلند و کلاس M یا (M-segment) مربوط به خودروهای نفربر است. در کلاس S (S-segment) نیز انواع خودروهای اسپرت، کوپه و کروک قرار دارند که با توجه به مشابهت این کلاس‌ها با کلاس خودرو درادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت.
کلاس خودرو بر اساس فرم اتاق و بدنه
طبقه‌بندی رایج بعدی، کلاس بندی خودروها بر اساس فرم اتاق و بدنه است. برخی از مهم‌ترین کلاس های خودرو بر اساس فرم به شرح زیر است:
سدان – Sedan
خودروهای کلاس سدان که به خودروهای Saloon نیز معروف هستند، یکی از پر‌طرف‌دار‌ترین انواع خودرو در جهان هستند. این کلاس خودرو، شامل خودروهایی 4 درب با صندوق عقب کاملا مجزا است که دو ردیف صندلی دارند و 4 نفره هستند. سدان‌ها به دلیل فضای تقریبا مناسب و جا‌دار کابین، خودروهایی خانوادگی محسوب می‌شوند و مورد توجه تمام اقشار جامعه قرار دارند.
سدان متداول‌ترین نوع طراحی خودرو در کل دنیا به حساب می‌آید و علامت اختصاری SD روی بدنه و دفترچه خودروها، نشانه تعلق خودرو به این کلاس است. خود سدان‌ها نیز به انواع مختلفی نظیر سدان شهری، سدان متوسط، سدان نیمه‌لوکس یا حتی سدان لوکس دسته‌بندی می‌شوند. خودروهایی چون پژو 405، پژو پارس، سورن، دنا، سمند، هیوندا ورنا، تویوتا کمری و ب ام و 528i در کلاس سدان قرار دارند.
هاچ‌بک – Hatchback
خودروهای هاچ‌بک به خودروهایی می‌گویند که در قسمت پشتی آن‌ها یک درب شیشه‌ای بازشونده به سمت بالا قرار دارد. بر خلاف تصور عامه، این خودروها بدون صندوق نیستند و لزوما در سایز کوچک تولید نمی‌شوند. درب پشت هاچ‌بک‌ها به جای درب صندوق عقب قرار دارد و معمولاً از آن‌ها به‌عنوان اتومبیل سه‌درب یا پنج‌درب یاد می شود. هاچ‌بک‌ها زمانی یکی از محبوب‌ترین کلاسهای خودرو محسوب می‌شدند و در اروپا بسیار مورد توجه بودند. به عنوان نمونه، می‌توان از پژو و تیبا ۲ به عنوان خودروهای هاچ‌بک نام برد.
فست‌بک – FastBack
این کلاس خودرو، جایگاهی میان کلاس سدان و هاچ‌بک دارد. فست‌بک‌ها خودروهایی هستند که سقف آن‌ها در قسمت پشت با شیب ملایمی تبدیل به صندوق عقب می‌شود. طراحی کلی فست‌بک‌ها بر پایه سدان انجام می‌گیرد و تنها در قسمت پشتی، شاهد طراحی متفاوتی هستیم. پورشه پانامرا و بنز CLS نمونه‌هایی از خودروهای فست‌بک هستند.
لیفت‌بک – Lift Back
کلاس لیفت‌بک از نظر مفهومی طراحی جدیدی را نشان نمی‌دهد و تنها یک برچسب جدید برای انواع خودروهایی است که از لحاظ ظاهری بسیار شبیه به سدان هستند. تنها تفاوت لیفت‌بک‌ها با سدان، در قسمت صندوق عقب این خودروها است. جایی که درصندوق با شیشه عقب یک‌جا بالا می‌رود. این اتفاق در مورد سدان‌ها رخ نمی دهد؛ زیرا شیشه عقب به‌صورت ثابت طراحی شده است. ام جی GT، تویوتا پریوس و سیتروئن زانتیا نمونه‌های از خودروهای لیفت‌بک به حساب می‌آیند.
کابریولت و کانورتیبل – Convertible ،Cabriolet
خودروهای این دسته که در ایران به کروک معروف هستند، خودروهایی هستند که سقف آن‌ها می تواند از حالت باز به حالت کاملاً بسته تبدیل شود. کانورتیبل ها در اواسط دهه 20 وارد بازار خودرو شده‌اند و گاهی با نام‌های دیگری چون کابریولت یا رودستر و… نیز شناخته می‌شوند. تفاوت این نام‌ها به دودرب یا چهار درب بودن آن‌ها، ظرفیت یا جنس سقف بستگی دارد؛ مثلا کلاس خودرو رودستر، خودروهایی با ظرفیت دو نفر را شامل می‌شود یا اگر جنس سقف پارچه‌ای یا برزنت باشد، سافت‌تاپ و اگر فلزی باشد، هارد تاپ نامیده می‌شود.
کوپه – Coupe
کلاس بدنه کوپه به خودروهای سدان دودرب نسبت داده می‌شود. درب خودروهای کوپه دودرب معمولا کمی بزرگتر است و خودرو به صورت دو یا چهار صندلی طراحی می‌شود. اگرچه صندلی عقب در برخی مدل ها موجود است، اما سایز آن از صندلی های متوسط کوچک‌تر است و فقط می‌توان از طریق کشویی صندلی‌های جلو از آن استفاده کرد. این اتومبیل‌ها که اغلب ماهیتی اسپرت دارند، دارای یک صندوق عقب معمولی هستند که به سمت بالا باز می شود.
کوپه‌ها به دلیل شیب‌داربودن سقف های عقب، به شیک‌ترین انواع بدنه خودرو معروف هستند و در مواردی مانند تسلا مدل S ، آئودی A5 Sportback و BMW 6 به صورت چهاردرب نیز دیده می‌شوند. تفاوت اصلی این کلاس خودرو با سایر کلاس‌ها، طراحی اسپرت آن‌ها است. از کوپه‌های معروف می‌توان فورد موستانگ ، تویوتا سوپرا، نیسان GT-R و هیوندای جنسیس را نام برد.
اس‌یو وی – SUV
کلاس Sport Utility Vehicle یا به صورت مخفف SUV، به خودروهایی اطلاق می‌شود که قابلیت‌های آفرود فوق‌العاده‌ای مانند ارتفاع زیاد از زمین، چرخ‌های بزرگ، شاسی مستقل، فاصله زیاد دو محور، سیستم تعلیق‌های بسیار مستحکم و ویژگی چهار چرخ متحرک را ارائه می دهند. به طور کلی، خودروهای شاسی‌بلند به این کلاس خودرو تعلق دارند.
در بسیاری از کشورهاSUV ها به عنوان خودروهای آفرود یا چهار چرخ متحرک (4WD) یا 4×4 شناخته می‌شوند. هم‌چنین به عقیده برخی کارشناسان،SUV ها فرزندان خودروهایی مانند جیپ و لندرور هستند. با پایان قرن بیستم و افزایش محبوبیت SUVها در بازار کشورهایی چون ژاپن و کره، مفاهیمی مانند SUV کوچک مثل سوزوکی جیمنی و SUV متوسط مثل نیسان مورانو شکل گرفت؛ در نتیجه، خودروهای کلاس SUV حقیقی مانند تویوتا لندکروزر، تحت عنوان SUV بزرگ شناخته می‌شوند.
کراس‌اوور – crossover
کلاس کراس‌اوور،SUV هایی هستند که برای بهبود سواری، راحتی و صرفه‌جویی در مصرف سوخت روی یک پلتفرم یک‌پارچه ساخته شده‌اند؛ به این معنی که بدنه و شاسی خودرو از یک ساختار واحد تشکیل شده‌اند. به زبان کلی، کراس‌اوورها مانندSUV های کوچک به نظر می‌رسند ولی از راحتی بیشتری برخوردار هستند و به دلیل مرکز ثقل پایین‌تر، ثبات بهتر و در مقایسه باSUV ها مصرف سوخت پایین‌تری دارند.
لازم به ذکر است که یا همان خودروهای کراس‌اوور، قابلیت‌های آفرود کمتری دارند. تفاوت اصلی یک SUV با کراس‌اوور، در شاسی آن‌ها است.SUV ها بر اساس شاسی‌های مستقل، شبیه چیزی که در کامیون‌ها به کار رفته است، ساخته شده‌اند؛ در حالی کهCUV ها بر اساس پلتفرم خودروهای سدان یا هاچ‌بک ساخته شده‌اند که همین موضوع، دلیل ایده‌آل‌نبودن کراس‌اوورها برای آفرود است.
استیشن واگن – Wagon
خودروهای کلاس واگن یا استیشن، تقریباً مشابه سدانی هستند که صندوق عقب آن تا سقف خودرو ادامه پیدا کرده است. در نگاه اول، ساختار بدنه یک خودرو کلاس استیشن، کمی به هاچ‌بک نیز شبیه است؛ اما به‌طورکلی، در مقایسه با سدان و هاچ‌بک، کلاس واگن دارای ستون D است. طول بیشتر خودرو نسبت به سدان و فاصله کم آن از زمین، پایه و اساس طراحی کلی این کلاس خودرو است. Mazda6 Sports Wagon و Volkswagen Santana GTD نمونه خودروهایی در کلاس استیشن یا واگن هستند که برخلاف ایران، در کشورهای اروپایی بسیار پر‌طرف‌دار هستند.
ون – Van
ون متداول ترین نوع وسیله نقلیه برای حمل‌ونقل است که عمدتاً برای جابه‌جایی کالا یا افراد استفاده می‌شود. ون به طور کلی، خودرویی مکعبی‌شکل، بلندتر و بزرگتر از خودروهای معمولی، اما کوچک‌تر از کامیون است. این کلاس خودرو در دسته‌بندی خودروهای شخصی قرار نمی‌گیرد و مصارف کاملا تجاری دارد.
چند منظوره – MPV
خودروهای کلاس چندمنظوره (MPV) به طور کلی برای جابه‌جایی تعداد بیشتری از افراد طراحی شده‌اند. این خودروها دارای ظرفیت 7-5 صندلی هستند؛ اما ارتفاع آن‌ها از زمین به اندازه یک SUV بلند نیست. از نظر طراحی، MPVها دارای ظاهری کوچک‌تر از خودروهای ون هستند. این خودروها سه ردیف صندلی، درب عقب با لولای بالا و درب کشویی مسافر برای نسخه‌های بزرگتر را دارند. هم‌چنین دور از انصاف نیست اگر این نوع بدنه را مینی‌ون بنامیم.
پیک‌آپ – Pick-up truck
خودروهای کلاس پیک‌آپ، در واقع همان خودروهای وانت هستند که دارای یک کابین محصور و یک قسمت بار در قسمت عقب هستند. در برخی مدل‌ها، به منظور راحتی بیشتر، پیک‌آپ‌ها به صورت دوکابین طراحی می‌شوند. خودروهای این کلاس تقریباً از ساختار بدنه یکسانی با خودروهای SUV برخوردار هستند؛ اما بخش انتهایی بدنه فاقد سقف است و فضایی برای قراردادن اجسام سنگین و حجیم در نظر گرفته شده است؛ علاوه‌‌براین، پیکاپ‌ها از نظر قیمت ارزان‌تر از SUVها هستند. نیسان پیکاپ، آمیکو آسنا و تویوتا هایلوکس نمونه‌های این کلاس خودرو هستند.
انواع کلاس خودرو دیگری چون لیموزین، رَگ‌تاپ، کارت و باگی نیز وجود دارند که عمومیت زیادی ندارند و طبقه بندی خودروها اساسا در همین دسته‌های گفته شده انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید
- کیت مکش و هدرز، دو قطعه جذاب افتر‌مارکت خودرو
- عواقب جبران‌ناپذیر رانندگی با باک خالی
- نکات ضروری در مورد صندلی کودک خودرو
- راهنمای خرید لنت ترمز ؛ چه زمانی لنت ترمز را عوض کنیم؟
- علائم خرابی سنسور اکسیژن چیست؟
- علائم خرابی سنسور خنک کننده چیست؟
[…] می‌شوند. البته امروزه بعضی از مدل‌های موجود در کلاس بندی خودرویی نظیر شاسی‌بلند، کراس‌اوور و سدان نیز از خط سقفی خمیده […]